Benvenuti a Vipiteno, een van de borghi più belli in Trentino-Alto Adige. Dit plaatje van een plaatsje, dat in het Duits Sterzing wordt genoemd, ligt op bijna duizend meter hoogte, op het kruispunt van de Brennerpas, Jaufenpas en Penserjoch.
Gedurende de Romeinse overheersing wordt voor het eerst melding gemaakt van de nederzetting Vipitenum. In 1180 komt het plaatsje onder de oud-Beierse naam Sterzengum voor het eerst in een oorkonde voor.
Graaf Meinhard II van Tirol verleent Vipiteno in 1280 stadsrechten en handelsprivileges en zet daarmee de aanzet tot grote bloei. In de vijftiende eeuw wordt de zilverwinning een belangrijke bron van inkomsten.
De mijnwerkers werkten op een hoogte van ruim tweeduizend meter, waarmee Vipiteno de hoogstgelegen mijn van Europa had. In deze tijd zijn ook de schitterende huizen gebouwd die nog altijd het beeld van de stad bepalen.
Torre delle Dodici
Vipiteno is nu vooral beroemd vanwege de Torre delle Dodici (of Zwölferturm). Deze indrukwekkende, zesenveertig meter hoge toren werd voltooid in 1486. Hij dankt zijn naam aan het feit dat hij altijd om twaalf uur ’s middags sloeg, zodat iedereen wist dat het tijd was voor de lunch.
Soms kun je de toren beklimmen, zodat je net als de torenwachter vroeger kunt uitkijken over de verre omgeving van Vipiteno, met aan je voeten de vele kleurrijke gevels aan de Via Città Vecchia en de Via Città Nuova, met hun karakteristieke erkers.
Bijzondere uithangborden
Geniet als je weer met beide benen op de grond staat van de kleurenpracht van de straten van Vipiteno en van de tot in detail uitgewerkte uithangborden.
Nog meer bezienswaardigheden in Vipiteno
Bezoek als je de tijd hebt ook de Santo Spirito-kerk aan het Piazza Città, met schitterende fresco’s, het laatgotische stadhuis met de Romeinse Mithrassteen en het Multschermuseum, met het laatgotische vleugelaltaar van kunstenaar Hans Multscher.
Culinair Vipiteno: yoghurt & knödel
Tot slot mag een bezoek aan de Latteria di Vipiteno niet ontbreken. Er wordt in Vipiteno en omgeving veel yoghurt gemaakt, die je het hele jaar door kunt proeven maar die tijdens de lokale yoghurtdagen extra in het zonnetje wordt gezet.
De latteria serveert dan samen met hotels en restaurants uit de omgeving bijzondere gerechten met yoghurt. Een van de hoogtepunten is de Yoghurtolympiade, waarbij deelnemers geblinddoekt verschillende yoghurtsoorten proeven en moeten raden welke soort het is.
foto’s: Latteria di Vipiteno
Het hart van de Zuid-Tiroolse keuken ligt bij de knödel, balletjes gemaakt van oud brood gemengd met bijvoorbeeld kaas, spinazie of Tiroler speck. In september kun je in Vipiteno aanschuiven aan een eindeloos lange tafel, die zich door heel de historische binnenstad slingert.
Op het menu staan uiteraard alle bekende knödel-gerechten, van spek-knödel tot kaasgnocchi, van spinazie-knödel tot zoete knödel gevuld met abrikozen, aardbeien of pruimen.
De kerstmarkt van Vipiteno
In december transformeert Vipiteno tot een waar kerstparadijs, met talloze lichtjes, kerstbomen en houten huisjes. De lokale gastronomische tradities zijn om je vingers bij af te likken; hier ga je niet weg voordat je een stukje strudel of lebkuchen hebt geproefd, in combinatie met een winters glaasje vin brulé.
Vijf tips voor de omgeving van Vipiteno
Even buiten Vipiteno kun je een bezoek brengen aan de Miniera di Monteneve. De vroegere mijn is tegenwoordig te bezoeken. Tijdens een rondleiding krijg je te horen hoe hier vroeger zilver werd gewonnen.
In de Valle di Racines voert een mooi wandelpad je in ongeveer een uurtje tijd naar de Cascate di Stanghe, waar het water een flinke kloof heeft uitgesleten in het gesteente. Het water stort zich langs de rotswanden omlaag in een aantal spectaculaire watervallen.
‘s Zomers is de omgeving van Vipiteno een uitgelezen wandelgebied voor ontspannen en pittige tochten. Alpinisten kunnen hun hart ophalen op de gletsjers van de Zillertaler Alpen, met als hoogste berg de 3510 meter hoge Gran Pilastro (Hochfeiler) met zijn vergletsjerde noordwand. De bemande berghutten lenen zich prima voor een pauze en een overnachting.
In de winter is vooral de Monte Cavallo (Rosskopf), de zonnige ‘huisberg’ van Vipiteno, een populaire bestemming. Het is een klein maar fijn skigebied. De bijna tien kilometer lange natuurlijke rodelbaan van het berg- naar het dalstation van de Monte Cavallo is een van de langste van Zuid-Tirol.
Vlak bij Vipiteno liggen drie kastelen: Castel Pietra, Castel Guelfo en Castel Tasso. De eerste twee zijn privébezit, maar het laatst genoemde kasteel kun je ook bezoeken; het is een van de mooiste en best bewaarde kastelen van Zuid-Tirol.
Het dateert uit de twaalfde eeuw, maar het heeft de tand des tijds goed doorstaan en verwelkomt je met open armen voor een kijkje in de schitterende Sala Verde, die is versierd met kleurrijke fresco’s, de slaapzalen van de soldaten en de bedienden, de keuken en de kapel gewijd aan San Zeno.