Ontdek de geheime kamers onder het Pantheon in Rome

Het Pantheon is een van de best bewaarde monumenten uit de oudheid in Rome. Het werd rond 125 na Christus voltooid, onder keizer Hadrianus, en staat dus al bijna tweeduizend jaar fier overeind.

Toch valt er steeds iets nieuws te ontdekken, ook als je net als wij al talloze keren oog in oog met de oculus stond. Onlangs opende men de ‘geheime’ kamers van het Pantheon. Ciao tutti’s Jesper nam een kijkje in deze stanze segrete.

Unieke koepelconstructie

Jesper: ‘Qua constructie is het Pantheon uniek. Ook met moderne(re) technieken en hulpmiddelen is deze tempel voor alle goden – die tegenwoordig dienst doet als kerk – niet makkelijk na te bouwen.

De grote, ronde binnenruimte die wordt overspannen door een immense koepel weet iedere bezoeker de adem te benemen.

De koepel heeft (aan de binnenzijde) een diameter van bijna vijfenveertig meter – de afstand vanaf de oculus, het gat in de koepel, tot aan de grond is precies even groot. Via de oculus komt er al eeuwen licht en lucht binnen in het Pantheon.

Gaatjes voor het regenwater

Van beneden gezien lijkt het gat misschien niet zo heel groot, maar de diameter meet in werkelijkheid bijna negen meter. Dat betekent dat vogels wel eens naar binnen kunnen vliegen en ook dat regen gemakkelijk het Pantheon in druppelt. Om dat regenwater weer af te voeren, vind je recht onder de oculus kleine gaatjes in de vloertegels.

Nog meer geheimen van het Pantheon

Het Pantheon blijft fascineren, ook al stapte je er net als wij vaak even binnen voor een blik op de koepel. Toen men aankondigde dat je de ‘geheime’ kamers van het Pantheon kon bezoeken, was ik dan ook erg benieuwd naar wat in die kamers te zien zou zijn.

Nadat ik online een kaartje heb gereserveerd, meld ik me op de afgesproken tijd bij het Pantheon. Er zijn nog een aantal andere nieuwsgierigen, zowel uit Rome als uit andere delen van Italië en zelfs een enkele buitenlandse bezoeker die het nieuws van de opening heeft gezien.

Als onze gids zich heeft voorgesteld, neemt hij ons mee naar de rechterzijde van het bouwwerk. Boven onze hoofden gonzen de stemmen van alle mensen die richting het Pantheon en het Piazza della Rotonda wandelen.

Als onze gids een grote sleutelbos tevoorschijn haalt, voel ik mijn hart een slag overslaan. Ook al woon ik in Rome, ik sta niet elke dag op zo’n unieke plek. De gids opent de zijdeur en laat ons binnen in een ‘geheim’ stukje Pantheon.

Basilica van Neptunus

Eenmaal binnen wandelen we door lange gangen en duizelingwekkende kamers vol donkere hoeken die ooit deel uitmaakten van de Basilicia Neptuni, de Basilica van Neptunus, die werd gebouwd in opdracht van Marcus Agrippa, de rechterhand van keizer Augustus, ter ere van zijn overwinningen op zee. Later werd de Basilica van Neptunus opgenomen in het Pantheon.

We zien grote blokken marmer die zo’n zestien meter boven onze hoofden lijken te vliegen, prachtig gedecoreerde bogen en plafonds, met hier en daar dolfijnen en zeegoden met hun onafscheidelijke drietand.

In de open ruimtes is na de restauratie plek gemaakt voor archeologische vondsten die tijdens verschillende opgravingen zijn gedaan, van bustes tot stukjes fries, van verschillende soorten stenen tot omlijstingen.

In de buik van het Pantheon

Hoewel deze vondsten nu pas te zien zijn, maken ze al eeuwenlang deel uit van ‘de buik van het Pantheon’. Als je Rome kent, weet je dat je altijd wel iets tegenkomt als je gaat graven. Zeker op deze plek, midden op het vroegere Campo Marzio, het Romeinse Marsveld, waar het ene na het andere prachtige gebouw verrees.

Het Italiaanse ministerie voor cultuur wil langzaam maar zeker veel van deze opgegraven schatten zichtbaar maken voor het publiek. Zo ontdek je een Rome dat tot nu toe verborgen was voor de bezoeker, maar dat archeologen en andere experts beetje bij beetje proberen bloot te leggen.

‘Hier ontdek je hoe Rome eruitzag voor het Pantheon op deze plek verrees. Het was altijd al een belangrijke plek, zowel in historisch als in symbolisch opzicht. Het was een plek voor ontmoetingen tussen het menselijke en het goddelijke,’ zo vertelt onze gids.

‘Dat heeft ook te maken met het verhaal dat het Pantheon gebouwd zou zijn op de plek waar Romulus, de jongen die samen met zijn broertje Remus werd gevoed door de wolvin en de stad Rome stichtte, verdween. Op de plek waar nu het Pantheon staat, zou hij door een onweerswolk zijn weggevaagd.’

Een kijkje in het Pantheon

Na ons bezoek aan de ‘geheime’ kamers wandelen we het Pantheon in. De meeste mensen richten hun ogen direct op de oculus of bekijken het graf van Rafaël.

Bijna niemand staat stil bij de twee vroegere koningen van Italië die hier begraven liggen, Vittorio Emanuele II (koning van 1861 tot 1878) en zijn zoon Umberto I (koning van 1878 tot hij in 1900 werd vermoord).

Als het begint te regenen, wordt de groep mensen die naar boven staren nog groter. Het is ook een magisch gezicht, om de regen via de oculus naar binnen te zien druppelen. Fascinerend ook hoe goed de afwatering werkt – zeker nu ik weet hoe Neptunus beneden klaar staat om al het water op te vangen…’

Reserveer je bezoek aan de geheime kamers van het Pantheon

Wil je de ‘geheime’ kamers van het Pantheon ook graag bezoeken? Er zijn rondleidingen in het Italiaans en in het Engels. Voor de beschikbare data check je deze link (mocht je via die link niet direct een lijstje met data zien, dan moet je boven aan de pagina op de roodbruine knop met Visite guidate klikken voor een update van de beschikbare data).