Mr. OK luidt het nieuwe jaar in met een duik in de Tiber

Op 1 januari om klokslag twaalf uur ‘s middags springt Mr. OK van de Ponte Cavour in Rome. In een soepele beweging duikt hij het water van de Tiber in, in een bijzondere nieuwjaarsduik, die door veel Romeinen wordt gadegeslagen.

Jesper was er al vaak getuige van. Hij was zo nieuwsgierig naar deze Romeinse duiker, dat hij op onderzoek uitging om te achterhalen wie deze Mr. OK precies is.

Jesper: ‘Het was ijs- en ijskoud, de allereerste keer dat ik Mr. OK zag. Ik weet niet meer precies welk jaar het was, maar die bijtende kou herinner ik me als de dag van gisteren. Ik liep met een vriend langs de Tiber, in een stevig tempo, in de richting van Ponte Cavour, om de kater van Oudejaarsavond te laten verwaaien.

Terwijl wij onze muts nog wat dieper over onze oren trokken, zagen we op de rand van de brug plots een oude man staan. Ik knipperde drie keer met mijn ogen. Zou de champagne nog naborrelen? Maar nee, daar stond hij echt: een oude man, met zijn lange witte haar bijeengebonden in een paardenstaart. Hij knikte vriendelijk naar de grote groep belangstellenden en stak zijn arm op in een soort joviale groet.

Meer dan duizend mensen hadden zich op de brug en langs de Tiber verzameld om te zien hoe deze man het water in zou duiken. Na een luid ‘Auguri Roma!’ werd het trotseren van de ijzige kou beloond: de man dook ruim twintig meter naar beneden, in de traag stromende Tiber.

Ik was op slag nuchter. Wát een spektakel! Om me heen klapte iedereen luid en riep men de man allerlei gelukwensen toe. Ik vroeg een van de toeschouwers wie hij was. De grijsaard bleek Mr. OK te worden genoemd. Al zo’n dertig jaar dook hij op Nieuwjaarsdag in de Tiber, zo bleek. ‘Hij is onze held!’ aldus de mensen tussen wie ik de duik had aanschouwd.

Ik was meteen gefascineerd door deze man. Ik wilde hem leren kennen, het verhaal achter deze traditie horen. Op dat moment was daar uiteraard geen tijd voor. Mr. OK moest opwarmen en de handen schudden van alle toegestroomde mensen, die in hem een soort talisman zagen voor de start van het nieuwe jaar. Ook wij waren toe aan een sterke espresso, dus we zetten onze wandeling voort.

Zes maanden later parkeer ik mijn auto bij de strandtent Sogno di Mare in Fregene, waar Mr. OK ’s zomers werkt als strandwacht. Qua temperatuur is het verschil met de dag van de nieuwjaarsduik enorm. Het is zeker dertig graden en ik zweet in mijn nette overhemd en lange broek.

Mr. OK heeft echter meer aan dan op die ijskoude januaridag. Behalve een zwembroek draagt hij nu ook een rood poloshirt, met het logo van de strandtent erop. Hij praat met een zwemmer die net uit zee komt, terwijl hij ondertussen met een schuin oog kijkt naar een groepje opgeschoten jongens dat op het strand aan het voetballen is.

Ik zwaai naar hem en gebaar of hij iets wil drinken. Even later plof ik met twee ijsthee naast hem op het zand, onder zijn parasol. Zijn ogen blijven waakzaam over het strand glijden terwijl hij mij zijn uitzonderlijke, fascinerende verhaal vertelt.’

Een Romeinse traditie met Vlaamse roots
Mr. OK: ‘Deze bizarre traditie is ontstaan in 1946, toen de Belgische Rick De Sonay zijn verjaardag, op 1 januari, wilde vieren in Rome. De hele stad moest meevieren, zo was zijn idee. Hij was de eerste die op de balustrade van de Ponte Cavour klom, met een enorme hoge hoed op zijn hoofd, om een duik te nemen in het ijskoude water van de Tiber.

Aangezien het de eerste keer was dat de Romeinen zo’n gek zagen, die zich voorbereidde op een duik die niet zonder gevaren was, probeerde De Sonay ze gerust te stellen door te gebaren dat alles oké was. Vandaar de bijnaam van deze nieuwjaarsduiker, én van zijn opvolgers. Ook van mij dus, althans op 1 januari. Op alle andere dagen van het jaar heet ik gewoon Maurizio Palmulli.’

In afwachting van mijn volgende vraag tuurt Maurizio alias Mr. OK naar de horizon. Zijn gezicht is verweerd, maar zijn ogen stralen nog altijd een jeugdig enthousiasme uit.

‘Waarom ik zoiets extreems doe? Tja, ik heb altijd al veel aan watersport gedaan: zwemmen, duiken… Op hoog niveau ook. Ik droomde altijd al van een extreme duik, maar ik heb er lang over nagedacht voor ik het ook echt in de praktijk ging brengen.

Eerst moest ik mijn vrouw zien te overtuigen. Op een avond heb ik haar meegenomen, naar hartje Rome. Ik parkeerde de auto en wandelde met haar naar de Ponte Cavour. Midden op de brug vertelde ik haar wat ik wilde doen. Ze verklaarde me voor gek.

Ik tuurde naar het donkere water dat onder me doorstroomde, in de diepte, en ik begon zelf ook te twijfelen, maar ik vermande me meteen. Ik had immers wel van hogere rotsen gedoken en zelfs in enkele films als stuntman een vloeiende duik gemaakt.

‘s Nachts kon ik de slaap niet vatten en de volgende ochtend reed ik in alle vroegte terug naar de Ponte Cavour. Het zonnetje scheen, ik tuurde opnieuw naar het stromende water en voelde dat ik het zou kunnen doen, zo’n duik in de Tiber. Een paar maanden later was het zover. De eerste duik herinner ik me nog als de dag van gisteren. Wát een ervaring, wat een adrenaline, wat een kick!’

Mr. OK kijkt me met levendige ogen aan. Ik zie hem bijna staan, daar op de rand van de Ponte Cavour, gespannen en gefocust op die eerste duik. Na die eerste keer volgen er nog vele nieuwjaarsduiken.

Langzaamaan werd het een Romeinse traditie. Mr. OK werd beroemder en beroemder, het aantal toeschouwers groeit nog elk jaar. Zijn duik was zelfs niet ontgaan aan regisseur Paolo Sorrentino, die Mr. OK wilde opnemen in zijn film La Grande Bellezza.

Mr. OK zucht. ‘Natuurlijk was ik blij en trots dat Sorrentino me in zijn film wilde. Ik heb hem ontmoet, om te kijken wat we konden doen. Maar hij wilde dat ik langer op de balustrade van de brug bleef staan. Dat kán ik gewoon niet. Als ik daar eenmaal sta, tel ik tot vijf en dan duik ik. Ik maak er geen show van. Ik klim op de brug en dan ga ik, het diepe in.’

Op 1 januari 2019 zal Mr. OK voor de 31ste keer in het water van de Tiber duiken. Een hele happening, maar dat was ooit anders. In het begin had Mr. OK bijvoorbeeld geen vergunning voor zijn nieuwjaarsduik. Het was volstrekt illegaal.

Mr. OK: ‘Si, in het begin pleegde ik feitelijk een strafbaar feit. Samen met een vriend, die samen met me in de Tiber was gesprongen, mochten we een warme douche nemen op een boot vlak bij de Ponte Cavour. We douchten ons met Dixan, dat wasmiddel, om al dat vuil uit de Tiber van ons af te schrobben.

In de loop der jaren zag de gemeente in dat zijn nieuwjaarsduik net zo goed toeristen trekt als de audiëntie van de paus. Ze komen er speciaal voor naar Rome!’

Mr. OK glimlacht breed als hij de vergelijking met de paus maakt. Ondanks zijn grijze haren (en zijn leeftijd: hij is 66 jaar, zo vertelt hij mij) lijkt hij meer op een ondeugende kwajongen dan op een oude man. Niets staat een nieuwe duik dan ook in de weg.

Mr. OK: ‘Je moet natuurlijk wel in vorm blijven. Ik ben altijd al erg sportief geweest, dus voor mij is dat geen punt. Ik loop ook marathons. Ik deed er al vijftien, in onder meer New York, Londen, Parijs, Barcelona en Athene. Daarbij is zo’n duik kinderspel!’

Hij kijkt er al zichtbaar naar uit. ‘Ik verheug me op de warmte van de mensen die komen kijken, die me komen aanmoedigen. Maar vooral op de kick van de duik zelf natuurlijk. Dat is voor mij wat telt. Ik voel die de dagen erna in alles door vibreren. Een beter begin van het jaar is er niet!’

De zon zakt langzaam richting horizon. We wandelen een eindje langs het strand, zodat Mr. OK kan controleren of alles in orde is. Daarna zet ik hem op de foto, in zijn natuurlijke zomerse habitat.

Terwijl ik wat portretten schiet, vraag ik hem hoe lang hij nog door wil gaan. Mr. OK slaat met zijn vuist op zijn borstkas. ‘Dat hangt van mijn rikketik af. Maar zo lang het kan, duik ik. Een van mijn kleinkinderen, die pas acht jaar oud is, duikt nu al vanaf een hoogte van vijf meter. Misschien wordt hij wel mijn opvolger.’

Zijn ogen verzachten als hij aan het jochie denkt. Ziet hij hem al de Tiber induiken? Mr. OK kijkt plots ernstig. ‘Mijn nieuwjaarsduik is hopelijk ook een waarschuwing voor de gemeente Rome, om een vinger aan de pols te houden wat betreft de Tiber. Ze moeten de rivier schoonhouden, ze moeten de ziel van de stad – want dat is wat de Tiber is – in ere houden. Ook daarom duik ik op Nieuwjaarsdag weer van de Ponte Cavour, recht in de ziel van Rome!’