In een van de zalen van Villa Farnesina in Trastevere vind je een portret dat volgens de legende geschilderd zou zijn door niemand minder dan Michelangelo.
Michelangelo’s vermeende hoofd is te zien in de Loggia di Galatea, waar Rafaël een schitterende schildering maakte van de nimf Galatea die de oceaan bevaart in een schelp, voortgetrokken door twee dolfijnen.
Op het plafond van deze loggia zie je een wel heel bijzondere sterrenhemel: precies zo stonden de maan en de sterren toen Chigi, de opdrachtgever van al deze fresco’s en schilderingen, ter wereld kwam.
Terwijl Rafaël in deze zaal aan het schilderen was, was hij zo trots op zijn Galatea dat hij niemand anders een blik wilde gunnen op zijn volgende meesterwerk. Om te voorkomen dat iemand ook maar een voet over de drempel zou zetten, liet hij de zaal dag en nacht bewaken. Zonder zijn nadrukkelijke toestemming mocht niemand naar binnen.
Rafaël had waarschijnlijk voorvoeld dat vooral Michelangelo, met hem de beste schilder in Rome in die tijd, erg nieuwsgierig was naar zijn vorderingen. Hij viel de bewaker regelmatig lastig in een poging om een glimp op te vangen van Rafaëls schilderwerk. De wacht liet zich echter niet vermurwen – de deur bleef dicht.
Michelangelo was echter niet voor een gat te vangen. Hij trok dezelfde kleren aan als de bewakers die hij steeds voor de toegang tot de zaal aantrof en meldde zich bij de bewaker als ‘de nieuwe wacht’. De bewaker ging nietsvermoedend naar huis en Michelangelo wachtte geduldig af tot iedereen naar huis was.
Nu had hij eindelijk de gelegenheid om Rafaëls nimf te bewonderen. Hij kon niet ontkennen dat Rafaël een schitterende Galatea had gecreëerd. Een tikkie jaloers was hij echter wel en hij besloot daarom niet weg te gaan voor hij een eigen tekening had achtergelaten. In een van de lege lunetten tekende hij het hoofd van een jongeman met krullen, voor hij zich uit de voeten maakte.
De volgende ochtend voelde Rafaël nog voor hij aan de slag ging dat er iemand naar hem keek. Hij richtte zijn blik op de getekende jongeman en wist meteen wie hier – gezien de perfectie van het hoofd – als enige verantwoordelijk voor kon zijn. ‘Dit is van de hand van Michelangelo,’ zou hij meteen tegen de bewaker hebben gezegd.
In plaats van hem uit te kafferen, zoals te verwachten was geweest, bleven ze samen vol bewondering naar Michelangelo’s werk staan kijken. Rafaël wilde het werk van zijn collega, die niet alleen goed kon schilderen maar ook nog eens heel slim was geweest, niet over laten schilderen. Daardoor kun je het ook nu nog altijd bewonderen, in een van de lunetten in de Sala Galatea.
Se non è vero…
Zoals met zoveel prachtige verhalen die zich in Rome afspelen, is dit verhaal naar alle waarschijnlijkheid niet waar. In werkelijkheid zou het hoofd van de jongeling geschilderd zijn door Baldassare Peruzzi. Maar zoals Italianen zeggen: se non è vero, è ben trovato (‘als het niet waar is, is het in elk geval goed verzonnen’).
Praktische informatie Villa Farnesina
Je vindt de Villa Farnesina aan de Via della Lungara 230, in Trastevere (Rome). De villa is geopend van maandag tot en met zaterdag van 9.00 tot 14.00 uur.
Ontdek het Rome van Rafaël
Raffaello Sanzio, die we in Nederland en België eenvoudigweg kennen als Rafaël, wordt beschouwd als een van de belangrijkste kunstenaars ooit. Zowel kunstenaars als kunsthistorici zagen hem als degene die de kunst vervolmaakte.
Zijn absolute gloriedagen bracht Rafaël door in Rome, waar hij in 1508 arriveerde, jong, talentvol en veelbelovend, op uitnodiging van Donato Bramante, de artistiek adviseur van paus Julius II én verre familie. Rafaël kreeg vrijwel onmiddellijk zijn eerste opdracht – en wat voor één.
De jonge schilder, die als grootste werken tot dan toe enkele altaarstukken had gemaakt, mocht de persoonlijke vertrekken van de paus rijkelijk decoreren met gedetailleerde fresco’s. Het zou het begin zijn van een groots verblijf in de Eeuwige Stad, waar we je in de City Walk Het Rome van Rafaël volop van mee laten genieten – met Rafaëls mooiste werken in Rome en Vaticaanstad.
Bestel Het Rome van RafaëlOpent in een nieuw tabblad:
De Ciao tutti City Walks zijn digitale uitgaven. Na bestelling ontvang je zowel op de website als in je e-mail de links om de City Walks te downloaden in pdf-formaat. Je kunt ze vervolgens opslaan en op meerdere apparaten (smartphone, laptop, computer en/of tablet) van alle moois genieten. In de City Walks vind je een link naar de route in Google Maps.