Vroegboekkorting bij hu openair villages & campings

Christoffel Columbus – ontdekkingsreiziger uit Genua gaat op zoek naar het beloofde land

Genua staat bekend om de pesto alla genovese, maar daarnaast heeft de Noord-Italiaanse havenstad nog een heel bekend ‘exportproduct’: de bekende ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus werd hier in 1451 geboren. Althans, dat is wat Columbus zelf regelmatig vermeldde.

Zo noteerde hij bijvoorbeeld in zijn testament dat Genua zijn geboorteplaats was. Ook liet hij uitsluitend bezittingen na aan vrienden uit deze stad. Columbus droeg zijn geboortestad een warm hart toe. Tijdens een van zijn reizen schreef hij zijn bankier: ‘Hoewel mijn lichaam hier is, is mijn hart altijd daar…’

Toch twijfelden veel mensen aan zijn afkomst. In de twintigste eeuw ging een aantal onderzoekers ervan uit dat Columbus over zijn afkomst had gelogen en brak er een ware strijd uit over de wortels van deze ontdekkingsreiziger.

Sommige onderzoekers beweren dat Columbus van Catalaanse afkomst was, volgens andere was hij de zoon van een Byzantijnse edelman die op Chios woonde, tegenwoordig behorend bij Griekenland maar in die tijd onder bestuur van Genua.

Een derde groep onderzoekers meent dat Columbus uit het dorpje Cuba in de Alentejo in Portugal komt – hij zou het eiland Cuba naar zijn geboorteplaats vernoemd hebben.

De Italianen doen er echter alles aan om Columbus te behouden en te bewijzen dat Genua wel degelijk zijn geboorteplaats is. Behalve Columbus’ eigen woorden zijn er gelukkig ook onafhankelijke bronnen die Genua als zijn plaats van herkomst noemen.

Zo bestaat er een notariële acte uit 1496, waarin drie broers Colombo zich verplichten om ieder een derde van het bedrag te betalen die een van hen nodig heeft voor een reis naar Spanje om ‘Christoffel Columbus, Admiraal van de Koning van Spanje’, te ontmoeten.

Ook is er een briefwisseling gevonden tussen Columbus en Genuese bankiers over Columbus’ erfenis, waarin Colombus expliciet zijn Genuese afkomst noemt.

Bij gespecialiseerde historici is er dan ook geen twijfel over zijn afkomst, net zo min als onder de Genuezen zelf. Trots wijzen ze je zijn geboortehuis en willen ze je met zijn enorme standbeeld op de foto zetten.

Aan de voet van deze enorme marmeren Colombus, die uitkijkt over zee, lazen we in Delizia! van John Dickie over de emigranten die uit Genua vertrokken, met – net als Columbus – het beloofde land als eindbestemming:

‘Al twee nachten zaten in de straten die afliepen naar de haven gedaanten beschermend bijeen rond hun schamele bagage. De emigranten die in de rij stonden om hun paspoort te laten controleren, hadden vaak de nacht noodgedwongen in de openlucht doorgebracht.

Ze waren vanuit heel Italië naar Genua gekomen: families van het Venetiaanse vasteland die door schulden, belastingen en een dieet van uiensoep en polenta van hun akkers waren verdreven; boeren van het platteland rond Mantua, die de winter doorkwamen door de Po over te steken en daar zwarte smakeloze bloembollen te zoeken ter aanvulling op hun polenta; arbeiders uit de door malaria geteisterde rijstvelden van lager Lombardije waar schimmelig brood, ranzig spekvet en polenta de enige beloning waren voor de lange dagen die ze voorovergebogen zwoegden, met hun armen en benen in slijmerig water en hun rug in de blakerende zon. Polenta, polenta, altijd polenta.

Er stonden ook zuiderlingen in de rij: Calabriërs, die ‘brood’ bakten van wilde linzen, dat als modder met zaagsel aan de mond bleef plakken; ploegers uit Basilicata die in de stal sliepen en nooit vlees aten, tenzij een van hun dieren aan een ziekte bezweek. Uit Apulië kwamen de arbeiders van de landgoederen, die iedere avond in de rij stonden om te eten wat hun heer hun aanbood, zoals de resten van een plat zwart brood in een soeplepel pekelnat met een paar druppeltjes olie erdoor.

De groepjes die het douanekantoortje uitkwamen en de kade overstaken, wisten dat zij hadden geboft, want velen kwamen niet zo ver. Sommigen waren opgelicht door functionarissen van de emigratiedienst en liepen bedelend terug naar huis. Anderen waren niet door de medische keuring gekomen. Rode gezwollen monden, een verkleurde, loslatende huid, trillende handen, slechte ogen, depressies, geheugenverlies, idiotie: het was moeilijk om de symptomen te verbergen van pellagra, de ziekte die ontstaat door een tekort aan vitamine B3 in een dieet van bijna alleen maar maïspap. Polenta, polenta, niets dan polenta.

Mi emigro per mangar. In welk dialect het ook werd gesproken, iedereen had dezelfde reden om die dag aan boord te gaan van het stoomschip Nord America: ik emigreer om te kunnen eten. Aan de andere kant van de loopplank lag misschien geen betere toekomst, maar erger dan ze het hadden kon het nauwelijks worden.

Toen het begon te schemeren en de Nord America de trossen losgooide, verzamelden de derdeklaspassagiers zich bij de boeg. Ze zagen de stad die bekendstond als ‘La Superba’ in een wijde halve cirkel voor zich. Net na de Italiaanse eenwording hadden de burgervaders van Genua een enorm marmeren standbeeld laten oprichten van de bekendste zoon van hun stad. Hij kijkt richting zee en leunt op een anker, een naakte maagd – Amerika – met veren hoofdtooi onderdanig aan zijn voeten. De inscripties luiden:

Hij ontdekte een nieuwe wereld en
verbond deze tot eeuwigdurend voordeel aan de oude.
Aan Christoffel Columbus
Het moederland

In de tijd sinds de voltooiing van het standbeeld was Genua sterker geworden dankzij het ‘eeuwigdurend voordeel’ dat Amerika had opgeleverd. De buitenwijken waren geleidelijk de heuvels op gekropen. Kranen op schuiten hadden gigantische blokken in zee afgezonken voor de aanleg van een nieuwe havendam, zodat nu ook de haven verder de zee in reikte. Op de kades zag men steeds meer koopwaar uit andere werelddelen, zoals katoen en graan uit Noord-Amerika, suiker en koffie uit Brazilië en… emigranten uit Italië.’

We slaan het boek dicht en bedenken dat er veel is veranderd. Het beloofde land is nog steeds in trek bij veel Italianen; vooral vanwege het feit dat er veel meer opleidingsmogelijkheden aan de andere kant van de oceaan zijn, met eveneens veel meer kans op een baan. Voor het eten zullen de Italianen echter niet naar Amerika trekken; het Amerikaanse fast food steekt schril af tegen de verse pizza’s en pasta’s die hier genuttigd worden.

We kijken omhoog, naar Columbus die naar de horizon tuurt en vragen ons af wat hem bewoog hier weg te gaan. Nieuwsgierigheid, onrust, ontevredenheid met zijn situatie hier? Zou hij zijn geboortegrond hebben gemist? Het antwoord zullen we nooit weten, maar de vraag blijft intrigerend…

Download de gratis Ciao tutti app voor nog meer tips

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *