Michele Chiarlo – geniet van kunst in de wijngaarden en proef de essentie van Piemonte in een glas wijn

Al in 1956 probeerde Michele Chiarlo de essentie van Piemonte te vangen in een glas wijn. Zijn zonen Stefano en Alberto zetten die missie nog altijd voort.

Maar niet alleen de wijn van de Chiarlo’s is uit de kunst; in hun wijngaarden prijken ook verschillende kleurrijke kunstwerken. We wandelen virtueel langs deze eyecatchers, voor we gaan proeven van de bekroonde wijnen van het domein.

Art Park La Court – kunst tussen de wijngaarden

Michele Chiarlo was een groot kunstliefhebber. Schoonheid zit volgens hem ook in het landschap, zeker op een plek waar dat landschap door Unesco erkend is als werelderfgoed.

In 2003 opende Michele zijn Art Park La Court, een van de eerste Italiaanse voorbeelden van land art tussen de wijngaarden, met beelden van internationaal bekende kunstenaars, onder wie Ugo Nespolo en Emanuele Luzzati.

Natuur, water en vuur

Je kunt Art Park La Court op eigen houtje bezoeken. Hiervoor download je de bijbehorende app met audioguide (beschikbaar in het Italiaans en in het Engels).

De wandeling start bij Cascina la Court (Via Cocito 30, Castelnuovo Calcea). Op het erf van de oude boerderij staat het eerste kunstwerk, Madre Natura van Emanuele Luzzati, dat in 2014 in het park verrees.

Ook de twee volgende werken op de route zijn van Luzzati. Sito dell’Acqua, dat is gewijd aan het element water, bestaat uit een terracotta zeemeermin die boven aan een waterstroom staat die de natuurlijke afdaling van de heuvel volgt. Sito del Fuoco is een ode aan de zon en vuur, die beide schitteren in het kunstwerk.

Totempalen ter bescherming van de wijnranken

Het landschap wordt ook gesierd door hoofden of maskers op een paal, van kunstenaars Balthasar Brennenstuhl, Rolando Carbone en Dedo Fossati. Ze staan aan het begin van een rij wijnranken, als herinnering aan een oud geloof dat deze totempalen de wijnstokken konden beschermen tegen ziektes.

Poort naar de wijngaard

Kunstenaar Ugo Nespolo creëerde de installatie La Porta sul Vigneto, de poort naar de wijngaard, ter ere van het tienjarig bestaan van Art Park La Court, in 2013. Hij versierde de poort met kleurrijke uitsneden van druiven, flessen, de zon en de maan, wijnbladeren en cipressen.

Het is een schitterend welkom tot de wijngaarden. Als je voor de poort staat, vang je een glimp op van het sprookjesachtige heuvellandschap dat erachter ligt, met op de top een aantal iconische cipressen.

Het perfecte uitzicht vanaf het Observatorium en een Big Bench

Het hart van het park is het Observatorium, een stenen toren die je kunt beklimmen en vanwaar je driehonderdzestig graden uitzicht hebt over de wijngaarden vol Barbera-druiven, de koningin van deze heuvels.

Op een perfecte plek in het park – waar je wederom fenomenaal uitzicht hebt over de wijngaarden – staat een roze Big Bench, gemaakt door de Amerikaanse ontwerper Chris Bangle. Deze Big Bench werd eveneens gemaakt ter ere van het tienjarig bestaan van het park.

Naast de bank staat ook een schilderij van de hand van Giancarlo Ferraris, die vele etiketten ontwierp voor Michele Chiarlo. Het zijn stuk voor stuk kunstwerkjes, waarop vooral verleidelijke landschappen zijn te zien.

De metershoge cipressen, die hoog op de heuveltoppen van landgoed La Court staan, sieren bijvoorbeeld ook het etiket van Michele Chiarlo’s Nizza Cipressi DOCG.

In vogelvlucht over de wijngaarden

Op het hoogste punt van het park, waar het altijd waait en het element lucht dus volop aanwezig is, vind je Luzzati’s Sito dell’Aria, een enorme metalen volière waarin kleurige keramieken vogels vliegen.

Door de transparante metalen constructie zijn ze vrij om hun vleugels te spreiden en over de wijngaarden te vliegen.

De start van Michele Chiarlo’s wijnavontuur

Michele Chiarlo kreeg het wijn maken mee van zijn vader Pietro, die al op jonge leeftijd bij een wijnmaker ging werken. Pietro had de smaak al gauw te pakken en legde samen met zijn broer in de jaren dertig meerdere wijngaarden aan.

Ook Michele had wijn in zijn bloed. Na het afronden van zijn middelbare school schreef hij zich dan ook in voor de wijnbouwschool in Alba.

In 1956 startte hij zijn eigen wijnavontuur. Zijn eerste wijn brengt hij in 1958 op de markt. Hij droomt groots en wil ook Noord-Europa en de Verenigde Staten kennis laten maken met zijn wijn.

Dat lukt en in de jaren zeventig is het dan ook nodig om een groter wijnhuis te bouwen en meer wijngaarden aan te leggen.

Het perfecte perceel voor een wijngaard

Hij volgt het advies op van zijn vader, die Michele op het hart drukte alleen wijngaarden op belangrijke posities te kopen. Michele verwerft langzaam aan steeds meer prestigieuze percelen in de Langhe en de Monferrato, die excellente wijnen voortbrengen.

Eind jaren tachtig weet hij bij Cannubi – ook wel ‘de door God gezegende heuvel’ genoemd – percelen te verwerven waar werkelijk alles perfect is om een hoogstaande Barolo te kunnen produceren.

Dat wijn maken in het bloed van de Chiarlo’s zit, blijkt wel als ook Micheles zoons Stefano en Alberto in de jaren negentig in het bedrijf stappen.

Pionier onder de wijnmakers

Het jaar 1995 is voor Michele de start van een nieuw wijnavontuur, met de aanwinst van Tenuta La Court. Hij maakt een voortreffelijke wijn van honderd procent Barbera-druiven, die alleen wordt geproduceerd in het gebied rondom het stadje Nizza Monferrato.

Deze Super Barbera zou volgens Michele absoluut bekroond moeten worden met een DOCG-status. Samen met vinoloog Giuliano Noè is Michele een van de pioniers die strijdt voor erkenning van hun specifieke wijngebied binnen de Barbera-zone. Pas in 2014 wordt het Nizza-gebied officieel erkend en mag het een eigen appellatie dragen.

Michele overleed in november 2023, op achtentachtigjarige leeftijd. Zijn zoons Stefano en Alberto zetten het bedrijf van hun vader voort, trots dat hij de wijnwereld keer op keer wist te verrassen en zeer vernieuwend durfde te zijn.

Proef de wijnen van Michele Chiarlo

Volgens Michele Chiarlo kun je de wijnen het beste proeven op de plek waar ze vandaan komen. Boek dan ook zeker een proeverij als je in de buurt van Calamandrana bent.

Er zijn verschillende proeverijen die je kunt boeken. Als je de Nizza DOCG nog niet kent, is de Barbera & Nizza proeverij een aanrader. Je maakt kennis met drie verschillende Nizza DOCG-wijnen, te beginnen met de klassieke Nizza Cipressi, de Nizza Montemareto en de Nizza Riserva La Court, en twee glazen Barbera d’Asti.

Tijdens de Top 5-proeverij geniet je van vijf van Michele Chiarlo’s topwijnen, van de Nizza Riserva La Court tot de Barolo Cannubi.

Als je van Nebbiolo houdt, dan is de proeverij Nebbiolo in Crescendo iets voor jou. Op het proefmenu staan een Langhe Nebbiolo, twee Barbaresco’s en twee Barolo’s.

De wijnproeverijen vinden plaats bij Michele Chiarlo Azienda Vitivinicola aan de Strada Nizza-Canelli 99 in Calamandrana, op ongeveer een kwartiertje rijden van Art Park La Court.

met dank aan Omar Pistamiglio & Michele Chiarlo voor een aantal foto’s