De mooiste street art in het centrum van Milaan

In Italiaanse steden zie je op steeds meer plekken street art op de muren verschijnen. De half Nederlandse Jorit heeft al heel wat muurschilderingen in Napels gemaakt, maar ook in Salerno, Rome en Palermo vind je veel kunst op straat.

In Milaan zie je ook steeds meer kleurrijke schilderijen die verschillende gebouwen en de stad als geheel mooier maken. Inge laat een aantal mooie voorbeelden zien in het centrum van de stad.

Inge: ‘Tot een jaar of tien geleden werden muurschilderingen, of murales zoals ze in het Italiaans heten, vaak gezien als vandalisme. Er bestonden nog niet echt regels en de ‘taggers’ werden vaak verward met artiesten die serieuze werken met een diepere betekenis maakten.

Honderd vrije muren in de stad

In 2021 besloot de gemeente Milaan een bestaand project nieuw leven in te blazen. Onder de titel 100 muri cittadini liberi (vrij vertaald in ‘honderd beschikbare stadsmuren’) geeft het stadsbestuur kunstenaars de vrijheid om op deze muren hun werken te realiseren.

De regels zijn vrij eenvoudig: iedereen mag ze beschilderen, je hoeft er geen toestemming voor te vragen of een vergoeding te betalen. Bestaande werken overschilderen mag.

Het is dus vrijheid blijheid, maar: wanneer er beledigende teksten worden geschreven, heeft de gemeente de vrijheid om deze te verwijderen. Mocht je geïnspireerd zijn, dan vind je hier de kaart waarop de beschikbare muren zijn aangegeven.

Waarom doet de gemeente dit, vraag je je wellicht af. Er zullen verschillende motieven voor zijn. Vaak bevinden de muren die ze beschikbaar stellen zich op plekken waar niet veel toezicht is. Dus onder spoorbruggen of verhoogde kruisingen, op blinde muren….

Vaak worden ze al beschilderd, maar door ‘kunstenaars’ die het vak netjes gezegd niet zo onder de knie hebben. Dat zorgt voor een onverzorgd straatbeeld, iets wat je als stad liever niet wil. Daarom moedigt de lokale overheid met dit initiatief échte kunstenaars aan om de muren als schilderdoek te gebruiken.

Het project is trouwens onderdeel van een groter initiatief, Arte negli Spazi Pubblici (‘kunst in de openbare ruimte’) waarbij niet alleen street artists maar ook andere creatievelingen, zoals muzikanten of kunstenaars die objecten voor de publieke ruimte willen realiseren. worden uitgenodigd om zichzelf of hun werk in het openbaar tentoon te stellen.

Mijn favoriete street art in Milaan

Ik neem je graag mee naar een aantal van mijn favoriete murales in het centrum van Milaan. Onder aan het artikel vind je een link naar de kaart van MUAU, waarop een redelijk compleet overzicht van street art in Milaan te vinden is.

Gucci Art Wall – van high-fashion tot street art

Persoonlijk denk ik dat de Gucci Art Wall een van de eerste en belangrijkste initiatieven is geweest om muurkunst op de kaart van het Milanese stadsbestuur te zetten.

Sinds mei 2017 laat het Italiaanse modemerk elke twee maanden een nieuwe muurschildering maken op een gevel aan Largo La Foppa, niet ver van de metrohalte Moscova (M2).

De schilderingen zijn vaak regelrechte stills uit de reclamecampagnes van Gucci waarin bekende personen de hoofdrol spelen. Zo zag ik al schilderingen met Jane Fonda, Harry Styles, Miley Cyrus en de band Måneskin.

Elke twee maanden begint het proces weer opnieuw: de muur wordt gewit om vervolgens te starten met de opzet voor een nieuwe schildering. Ik merk aan de deelnemers van mijn rondleidingen door Milaan dat ze erg onder de indruk zijn van de kwaliteit van de werken, waarbij het resultaat soms zo realistisch is dat het lijkt alsof er een foto op de muur is geplakt.

Ik kan je verzekeren dat dit niet het geval is. Een week tot tien dagen lang is er een klein team van twee tot drie kunstenaars bezig om de schildering te maken. Zodra deze af is, probeer ik hem te delen op mijn Instagram-account.

Loop je vanaf de Gucci Art Wall over de Corso Garibaldi richting het centrum, dan kom je langs deze gezellige straat nog meer muurschilderingen tegen. Sinds het succes van de eerder genoemde gevel zijn er steeds meer blinde muren aan deze straat ‘geadopteerd’ door reclamebureaus, die de ruimte aan hun klanten verhuren.

Zeker in de weken dat er grote evenementen in Milaan plaatsvinden, zoals tijdens de modeweek en designbeurs, toveren kunstenaars hier de mooiste schilderingen tevoorschijn.

De papegaai van Casa degli Artisti

Loop ook even de Via Tommaso da Cazzaniga in en bewonder bij Casa degli Artisti de kleurrijke schildering van een papegaai, gemaakt door ReFreshInk. Het werk is een overblijfsel uit de tijd dat het Wereld Natuur Fonds Milaan hier het hoofdkantoor had.

Kleurrijke muren in de wijk Isola

Als je vanaf de Gucci Art Wall naar het noorden loopt, kom je via de moderne wijk rondom Piazza Gae Aulenti in de wijk Isola terecht. Aan de rand van de voormalige spoorlijn zijn op een aantal plekken indrukwekkende muurschilderingen gemaakt.

De makkelijkst te vinden mural bevindt zich vlak naast het Bosco Verticale. Het heet Close the Gap, Open Your Future en is gemaakt door Giulio Gebbia, die ook wel bekend staat als Rosk.

De artiest kreeg van Fastweb, een van de grootste internetaanbieders van Italië, de opdracht om te laten zien waar het bedrijf voor staat: gelijkheid in de maatschappij, digitale ontwikkeling en toegankelijkheid voor iedereen.

Twee kinderen lijken de muren van de oude casa di ringhiera naar elkaar te willen drukken, om zo de afstand tussen hen te verminderen of helemaal te elimineren.

Het is trouwens niet helemaal toevallig dat het kunstwerk juist hier is gemaakt. De oude casa di ringhiera, een typisch Milanees gebouw dat vroeger vooral door de arbeidersklasse bewoond werd, staat precies op de overgang van de moderne wijk rondom Piazza Gae Aulenti en de nu levendige volksbuurt Isola. Een plek waar veel jonge gezinnen wonen met kinderen die de toekomst zijn.

De muurschildering is trouwens gemaakt met een speciale verfsoort, Airlite, die ook in staat is de lucht te zuiveren. Zo wordt de stad dus niet alleen mooier maar ook schoner!

Vintage reclame van Campari

Loop ook even om naar de Viale Gioia, waar het Milanese drankenmerk Campari een aantal jaar geleden een vintage reclamebord liet schilderen van hun prachtige drankje senza etichetta dal 1932. De indrukwekkende muurschildering integreert prachtig in het gebouw en is een perfecte reclamezuil voor het merk.

Muurschilderingen van Orticanoodles

We gaan weer terug naar het Bosco Verticale en lopen iets verder naar het westen. Hier realiseerde Orticanoodles, misschien wel het meest gevraagde kunstenaarsduo in Milaan, een ode aan de voormalige prima ballerina van het Teatro alla Scala, Aida Accolla. De muurschildering werd in het voorjaar van 2021 gepresenteerd.

Het portret van Accolla is van oorsprong een beeld dat werd gemaakt door de inmiddels overleden beeldhouwer Francesco Messina.

Toen Orticanoodles een biografische tentoonstelling in de voormalige studio van deze beeldhouwer realiseerden, besloten ze dat ze ook buiten de muren van de expositieruimte hun werk wilden laten zien. De keuze viel op deze muur in Isola, waar ze een voor hen typisch gefragmenteerde weergave van Accolla maakten.

Wil je meer van Orticanoodles zien, dan raad ik je aan om naar de wijk Ortica te gaan, waar de kunstenaars hun atelier hebben. Dankzij het project OrMe. Ortica Memoria hebben ze in de voormalige industriële wijk een serie van meer dan tien enorme murales kunnen realiseren, waarin bekende momenten uit de Milanese en Italiaanse geschiedenis worden herdacht.

Van afbeeldingen van de Duomo van Milaan tot portretten van (vrouwelijke) ‘helden’ uit de vorige eeuw, van verhalen over de migranten tot populaire Italiaanse muzikanten – Orticanoodles brengen ze allemaal tot leven.

Een chique buurt met een kunstzinnig randje

Aan de zuidoostzijde van het centrum, tussen het Piazza V Giornate en de Porta Romana, vind je een grote dichtheid aan kunstwerken.

De eerste muurschildering kom je tegen op de kruising van de Corso XXII Marzo en de Via Galvano Fiamma. Het is een bescheiden, niet echt opvallend kunstwerk. Maar het gaat wel over een belangrijke man, Sant’Ambrogio, de beschermheilige van de bijen én van de stad Milaan. Het werk van Igor Scalisi Palminteri is gerealiseerd in het najaar van 2020.

Bijenhouder Michele Bonfoco heeft model gestaan voor wat het gezicht van de hedendaagse Sant’Ambrogio moet voorstellen. Het eert de werkende Milanezen, die bijdragen aan het functioneren van de economie en de stad.

Het gebaar van de open handen, iets wat je meer ziet in religieuze afbeeldingen, laat ook zien hoe belangrijk het is om aandacht te hebben voor zowel mens als dier.

Een paar honderd meter zuidelijker van dit werk kom je de Giardino delle Culture tegen. Tot 2015 was dit een ongebruikte kavel die een doorn in het oog was van de buurtbewoners. Ze besloten het heft in eigen handen te nemen en kregen dankzij een aantal financierders de mogelijkheid om het om te toveren tot een fijne plek voor de buurt.

Millo kreeg de opdracht de grijze gevels die de kavel aan de westzijde begrenzen, te beschilderen en deed dat met de kunstwerken Love Seekers (rechts) en Heart Slingshot.

Recent is er nog een werk toegevoegd van de Romeinse artiesten Solo en Diamond. Het werd gemaakt in opdracht van het Tsjechische toerismebureau en hielp de Milanezen om in tijden van de pandemie toch te kunnen reizen, al was het maar in gedachten.

Ook nu nog kan het natuurlijk een inspiratiebron zijn om Praag of andere bestemmingen in het land met eigen ogen te gaan bekijken.

Prachtige street art rondom de Porta Romana

Zak je af naar de Porta Romana, dan kun je als liefhebber van street art je hart ophalen aan maar liefst drie kunstwerken die tussen de metrohaltes Lodi en Crocetta zijn gerealiseerd.

Allereerst nog een werk van Orticanoodles. Hun muurschildering aan de Corso Lodi 12 maakt deel uit van het project Un nome in ogni quartiere, ‘een naam in elke wijk’. Het is een initiatief van Yes Milano, in samenwerking met de afdeling voor kunst in de openbare ruimte.

Het idee is om in elke wijk van Milaan een muurschildering te maken waar de naam van de wijk in is verwerkt. Deze mural refereert aan een lied van de Milanese zanger Nanni Svampa die het liedje Porta Romana Bella schreef, dat je hier kunt luisteren.

Als je vanaf hier richting het centrum loopt, kom je halverwege de Corso di Porta Romana en de metrohalte Crocetta nog twee murales tegen. Aan de rechterhand Time to Fly van de artiest Cheone.

De vlinders staan symbool voor de ideeën en bijdragen die iedere persoon op deze wereld kan hebben. Tegelijkertijd is de lichtheid waarmee de vlinders zich bewegen en de kleur die ze hebben, een teken van blijheid en de mogelijkheid om naar nieuwe, minder onzekere tijden te vliegen.

Het werk werd in januari 2022 gepresenteerd, toen we het idee hadden aan het einde van de pandemie te zitten, maar nog geen weet hadden van de aankomende oorlog in Oekraïne. Het bijzondere aan dit werk is dat de vlinders (gemaakt van gerecyclede materialen) ook letterlijk uit het kunstwerk ontsnappen.

De opdrachtgever van dit werk maakt in dit geval niet alleen reclame voor zijn producten of diensten, maar betaalt ook mee aan het stedelijke meubilair of de mobiliteit in de stad, omdat een deel van de opbrengst daarin wordt geïnvesteerd.

Iets verder, aan de linkerkant van de straat, zie je een vader met zijn zoontje, gemaakt door de kunstenaar Neve. Het werk is al sinds 2018 op deze plek te bewonderen. Waar zouden ze naartoe lopen?

Nog meer street art in Milaan

Wil je meer street art ontdekken in Milaan, kijk dan op deze kaart. Er is namelijk nog veel meer street art in Milaan te zien dan ik in deze blog kan delen.

Ook veranderen de kunstwerken regelmatig en soms verdwijnen ze van muren, terwijl er op andere plekken in de stad weer nieuwe murales tevoorschijn komen . Laat je dus vooral inspireren door dit artikel en de net genoemde kaart. Houd ook mijn Milaan met Local-account op Instagram in de gaten voor meer street art op verrassende plekken in Milaan.’