Fiets langs het Naviglio Grande van Milaan naar Abbiategrasso – Fietsgids Italië van Lonely Planet

De nieuwe Fietsgids Italië van Lonely Planet deelt zevenendertig verrassende fietstochten in heel Italië. Doorkruis de heuvels van Toscane en geniet van schitterende uitzichten of laat je door de wind voortstuwen langs de Adriatische Zee.

Fiets door het merengebied van Piemonte en voel je klein tussen de Alpenreuzen, maak in Puglia kennis met de trulli of verken het platteland langs olijfboomgaarden en ingedommelde dorpjes.

De gids biedt routes die je in een paar uur aflegt, maar ook dagtochten, kindvriendelijke trajecten en routes voor geoefende fietsers.

Vanuit Milaan langs het Naviglio Grande

Als voorproefje delen we de fietsroute die je vanuit het centrum van Milaan naar Abbiategrasso leidt, over een afstand van ruim twintig kilometer. Je fietst langs het Naviglio Grande, het langste overgebleven kanaal van de stad, dat je van de oude haven in het stadscentrum naar Abbiategrasso brengt, dat ooit een buitenpost was van het hertogdom Milaan.

Het Naviglio Grande behoorde tot een netwerk van waterwegen dat Milaan verbond met het Lago Maggiore en waarlangs onder meer de blokken marmer voor de Duomo werden vervoerd.

De volledig geasfalteerde route kent geen hoogteverschillen en is geschikt voor iedereen, ook voor gezinnen en beginnende fietsers. Heb je geen fiets mee op reis, dan kun je een gewone of elektrische fiets huren bij Smile & Bike (gelegen aan het Naviglio Grande maar ook bij het station).

Darsena – de haven van Milaan

Het fietspad Naviglio Grande vertrekt bij de Darsena, in de buurt van Piazza XXIV Maggio. Het kunstmatige bekken dateert uit de zeventiende eeuw en was tot halverwege de twintigste eeuw de commerciële haven van Milaan.

Na enkele decennia van verwaarlozing werd het gebied gerenoveerd voor de Expo 2015. Nu is het een aangename plek om rond te kuieren, met een markt en enkele openluchtbarretjes.

Twee van de resterende Milanese kanalen, het Naviglio Grande en het Naviglio Pavese, komen uit in de Darsena. Met je rug naar de Darsena is het Naviglio Grande de bredere waterweg rechts die in zuidwestelijke richting stroomt.

Leonardo da Vinci en de Navigli

Het Naviglio Grande werd in de twaalfde eeuw uitgegraven voor verdedigingsdoeleinden. Twee eeuwen later werd het netwerk grondig verbeterd en uitgebreid om het Lago Maggiore met Milaan te verbinden, zodat het marmer voor de bouw van de Duomo over water kon worden vervoerd.

Leonardo da Vinci ontwierp het sluizenstelsel dat het hoogteverschil tussen het meer en Milaan overbrugt. In deze blog lees je daar meer over.

Over het jaagpad

Het jaagpad (alzaia) van het Naviglio Grande is voorbehouden aan fietsers, voetgangers en dienstvoertuigen. Gewoon verkeer is alleen toegestaan op enkele korte stukjes en doorgaans zijn er dus maar weinig auto’s.

Kijk wel uit voor voetgangers als je Milaan uitrijdt, want langs het kanaal zijn verschillende kunstgalerijen, winkels en restaurants en wordt er veel gewandeld.

Begin je rit aan de rechterkant van het kanaal. Wees voorzichtig op de kinderkopjes. Ongeveer tweehonderd meter voorbij het vertrekpunt zie je de Vicolo dei Lavandai, een smalle waterweg met daarboven een pannendak op houten balken. Tot de jaren vijftig deden de buurtbewoners hier de was. Dicht bij de waterkant zie je de platte stenen die als wasbord werden gebruikt.

Tegenover de Vicolo dei Lavandai prijkt een pittoreske stenen brug die is opgedragen aan de Milanese dichteres Alda Merini, die het grootste deel van haar leven aan het Naviglio Grande woonde. Vooral in de vroege ochtend of bij zonsondergang is dit een fotogeniek plekje.

Vlak na de brug zie je de onafgewerkte bakstenen gevel van de Santa Maria delle Grazie al Naviglio. Marmer werd bewaard voor grote kerken en kathedralen.

Het centrum van Milaan uit

Blijf de pedalen ronddraaien en laat het centrum van Milaan achter je. Na een kilometer moet je bij het oversteken van de Via Valenze uitkijken voor trams. Fiets daarna aan de rechterkant van het kanaal langs een grote parkeerplaats en een spoorwegdepot, waar regelmatig pop-upmarkten worden gehouden.

Na ongeveer twee kilometer passeer je de kerk San Cristoforo sul Naviglio, die eigenlijk uit twee naast elkaar gelegen kerken bestaat. De linkerkerk in romaanse stijl is het oudste, de gotische kerk rechts dateert uit de vijftiende eeuw. Bewonder in de apsis de prachtige fresco’s van Christus te midden van engelen en de vier evangelisten.

Vlak bij de kerk staat het clubhuis van Canottieri Olona, een roeivereniging die misschien wel aan het trainen is op het Naviglio Grande. Speur ook naar street art, zeker in de buurt van Canottieri Olona en de Ponte delle Milizie, een paar honderd meter verderop.

foto: Canottieri Olona

Na de San Cristoforo dunt de menigte uit en vergt het fietsen minder concentratie. Rijd vier kilometer tot Corsico, de eerste gemeente na Milaan. Wanneer je rechts het treinstation ontwaart, moet je op de rotonde de tweede afslag nemen.

Je gaat voorbij de parkeerplaats, rechtdoor over de Via Marconi en de Via Nilde Iotti, tot aan de T-splitsing. Daar zwenk je linksaf de Via Elsa Morante in en dan rechtdoor tot je het Naviglio bereikt.

Reden voor deze omweg is het eenrichtingsverkeer direct na het station van Corsico. Als je te voet gaat, kun je het Naviglio wel blijven volgen.

Na een kilometer in het gezelschap van het kanaal te hebben gefietst, kun je in het park aan je rechterhand even uitpuffen. Daarna is het nog vier kilometer tot Trezzano sul Naviglio, de volgende plaats aan de waterweg.

Ponte Gobbo en Gaggiano

Duik onder de brug door waarover de ringweg (tangenziale) van Milaan loopt en fiets ongeveer een kilometer, tot bij een bord dat aangeeft dat fietsers rechtsaf moeten slaan, naar de Via Puccini.

Als je langs het Naviglio wil blijven, moet je afstappen en het volgende smalle stuk over de kasseien lopen. Er volgt een korte steile klim naar de Ponte Gobbo, die het kanaal overspant.

Wie liever in het zadel blijft, slaat rechtsaf naar de Via Puccini, linksaf naar de Via Croce, over de rotonde rechtdoor tot de tweede straat links, de Via Volontari del Sangue, om het Naviglio weer te bereiken.

Het volgende dorp is Gaggiano, een van de lieflijkste plaatsjes in de buurt van Milaan, met kleurrijke huizen en een barokke kerk die zich spiegelen in het water.

In Gaggiano loopt het jaagpad aan de linkerkant van het kanaal. Om van kant te wisselen, heb je twee opties: stap af en loop met je fiets aan de hand over de Ponte Gozzadini of steek een paar honderd meter verder de autobrug over, waarna je een scherpe bocht maakt om verder te fietsen langs het kanaal. Aan de overkant passeer je een ijssalon en een bar, de laatste tot aan het einde van de route.

Cascine op weg naar Abbiategrasso

Tijdens de laatste ruim zeven kilometer naar Abbiategrasso laat je de stad echt achter je en fiets je over het platteland. Vooral in het late voorjaar, wanneer de rijstvelden onder water staan, ziet het er prachtig uit. Op je route liggen veel cascine, historische boerderijen die typisch zijn voor dit deel van Lombardije.

Ongeveer vijf kilometer na Gaggiano zie je onder de SP30-brug een klein altaar gewijd aan Maria, met direct daarna een openluchtrestaurant. In de zomer kun je even halt houden bij Agrinaviglio, waar vers sap en fruit wordt verkocht.

foto’s: Agrinaviglio

Aankomst in Abbiategrasso

De tocht eindigt in Abbiategrasso, een middelgrote stad met een middeleeuws kasteel in een grote tuin en een compact historisch centrum.

Stop hier zeker even bij de bekroonde Pasticceria Besuschio, die al sinds 1845 bestaat. Strijk neer aan een tafeltje op het plein en bestel een kopje koffie met iets lekkers.

Besuschio is vooral beroemd om de panettone (die het hele jaar door verkrijgbaar is) en taarten zoals de crakelè, met marrons glacés, vanille en tonkaboon.

foto’s: Pasticceria Besuschio

Met de trein terug naar Milaan

Je kunt natuurlijk terugfietsen, maar je kunt vanuit Abbiategrasso ook de trein terug naar Milaan nemen. Je fietst langs een begraafplaats, onder een brug door, over een kasseien weg tot het Naviglio zich vertakt. De ene tak loopt verder zuidwaarts, naar Bereguardo (ruim achttien kilometer), de andere noordwaarts naar de rivier Ticino.

Om het station van Abbiategrasso te bereiken, neem je de linkertak tot bij een brug voorbij de voormalige Mivar-fabriek. Sla rechtsaf over de brug, neem de onderdoorgang om de drukke SP494 te vermijden en rijd verder over de Via Amerigo Vespucci.

Sla vervolgens rechtsaf naar de Via Grossi en ga bij de rotonde links naar de Via Mazzini. Het station ligt aan het einde van deze weg.

De villa’s van Robecco sul Naviglio

Als je verder wil fietsen, dan kun je zeven kilometer doorrijden naar Robecco sul Naviglio. Dit charmante dorpje was ooit een vakantieoord voor de rijke Milanese families en sommige van hun weelderige villa’s staan er nog steeds.

Een ervan is het kasteelachtige Palazzo Archinto, compleet met torens en kantelen, in een groot park dat openbaar toegankelijk is. Het palazzo herbergt een museum over het Naviglio Grande. Villa Gaia Gandini en Villa Bassana zijn twee andere pareltjes.

In Robecco sul Naviglio is geen station. Je moet dus terugfietsen naar Abbiategrasso of nog eens vijf kilometer verder naar Magenta.

Nog meer inspiratie voor fietstochten

Met de bijna veertig routes in deze Fietsgids Italië doorkruis je Italië samen met Lonely Planet, van noord naar zuid en van oost naar west.

Fiets bijvoorbeeld langs de Costa dei Trabocchi, verken de voetsporen van Puccini of volg de Ciclovia Adriatica van Bari tot Polignano a Mare. Trap langs het Lago Trasimeno, over de Ciclovia del Sole (Emilia-Romagna) of over de Ciclopista del Trammino (Toscane). Genoeg inspiratie voor heel veel mooie tochten om Italië lekker slow te verkennen!

Fietsgids Italië | Lonely Planet | ISBN 9789401441933 | € 24,99 | uitgeverij Lannoo | koop Fietsgids Italië bij je lokale boekhandel of bij bol.com

Ook nét nieuw van Lonely Planet: Autogids Italië (zie dit artikel) en Wandelgids Italië, waar we binnenkort ook een voorproefje van zullen delen.