Vroegboekkorting bij hu openair villages & campings

Urbino – de ‘ideale stad’ met het Palazzo Ducale & het geboortehuis van Rafaël

Welkom in Urbino, in het noorden van Le Marche. Urbino is de  geboorteplaats is van Raffaello Sanzio, die wij beter kennen als Rafaël.

Je bezoekt er bijvoorbeeld Casa Raffaello, Rafaëls geboortehuis aan de Via Raffaello Sanzio 57, met in zijn kamer op de eerste verdieping het fresco Madonna met Kind, waarvan wordt aangenomen dat het van de hand van de schilder zelf is.

Op het Piazzale Roma vind je een monument voor Rafaël, met palet en penseel in de hand, alsof hij de stad aan zijn voeten zo zou kunnen vereeuwigen…

Una sorpresa straordinaria

‘Chi arriva a Urbino ignaro e della sua storia e della sua importanza si trova di fronte a una sorpresa straordinaria, anzi a un miracolo. Nel giuoco delle colline che sopportano le strade d’accesso ecco che appare un palazzo fatato che il tempo non ha sfregiato né intaccato. È un salto indietro nel tempo, un tuffo nella purezza e nella libertà dello spirit.’

‘Wie in Urbino aankomt en niets weet over de geschiedenis en de impact die Urbino heeft gehad, wacht een buitengewoon mooie verrassing, een wonder.’ Deze lovende woorden sprak Carlo Bo over zijn stad Urbino, waar hij rector magnificus van de universiteit was.

Een universiteit die tot een van de oudste universiteiten van Europa behoort, met een geschiedenis die startte in de beginjaren van de zestiende eeuw. Onder leiding van Carlo Bo kreeg de universiteit een belangrijke impuls; reden genoeg om het instituut later naar Bo te vernoemen.

Urbino is inderdaad, om met de woorden van Bo te spreken, een wonder te noemen. Deze kleine stad, gelegen in de noordelijke heuvels van de regio Le Marche, werd in de vijftiende eeuw omgetoverd van een versterkt, middeleeuws stadje tot een oogverblindende, volmaakte stad in renaissancestijl die werkelijk alle verwachtingen overtrof.

Renaissancejuweel & werelderfgoed

Die glorie heeft Urbino tot op de dag van vandaag weten te behouden, mede doordat de stad sinds de renaissance nagenoeg onveranderd bleef. Sinds 1998 schittert dit renaissancejuweel op de Werelderfgoedlijst van Unesco – als enige plek in Le Marche.

Opmerkelijk is de manier waarop de renaissancekunstenaars die de stad vorm hebben gegeven erin geslaagd zijn om de nieuwe stijl op natuurlijke, harmonieuze wijze in de oude middeleeuwse stadsstructuren te integreren.

Maar voor we naar hun kunstige creaties kijken, gaan we even verder terug in de tijd, naar de dertiende eeuw, toen de graven van Montefeltro de zeggenschap over het stadje kregen. Zij breidden vanuit Urbino geleidelijk aan hun macht uit, waarmee hun hertogdom een speler van betekenis werd.

Urbino – de ideale stad

Maar de echte ommekeer was te danken aan de plannen van hertog Federico da Montefeltro, die van Urbino la città ideale, de ideale stad, wilde maken. Federico riep de beste renaissancekunstenaars die in de wijde omtrek te vinden waren bijeen en gaf hen de opdracht de stad op rigoureuze wijze te herbouwen, zonder daarbij afbreuk te doen aan de al bestaande stadsstructuur.

De muren van de stad werden opnieuw opgebouwd naar een ontwerp van niemand minder dan Leonardo da Vinci. Het nieuwe paleis voor de hertog, het Palazzo Ducale – het middelpunt van architectonische elegantie in Urbino – werd ontworpen door Luciano Laurana en Francesco di Giorgio Martini.

Zoals Federico had opgedragen, werd het op natuurlijke wijze ingevoegd in de al bestaande, middeleeuwse stad. Het is nog altijd een indrukwekkend bouwwerk, met aan de voorgevel drie prachtige loggia’s, boven elkaar geplaatst, met aan weerszijden een opvallende toren.

Vanaf het Piazza del Risorgimento is goed te zien hoe de voorgevels van twee middeleeuwse gebouwen op bijzonder knappe wijze zijn geïntegreerd in het Palazzo Ducale, met dank aan architect Luciano Laurana. Het paleis kreeg ook een prachtige cortile d’onore, een binnenplaats omgeven door zuilengalerijen.

Federico creëerde in zijn palazzo ook een van de belangrijkste bibliotheken van Italië met een omvangrijke collectie oude manuscripten, die nu bewaard worden in de Biblioteca Apostolica Vaticana.

Het nieuwe Palazzo Ducale werd het centrum van de stad. Het ontwerp stond model voor tal van nieuwe bouwwerken in renaissancestijl, zowel in Urbino zelf als ver daarbuiten.

We vertellen graag iets meer over het idee van de ‘ideale stad’, dat typerend was voor de renaissance. Het was gebaseerd op het streven naar geometrische perfectie met volmaakte symmetrie, compositie en perspectief. In de vijftiende eeuw werden van ‘de ideale’ stad drie schilderijen gemaakt, op grote panelen, die naar alle waarschijnlijkheid bij elkaar hoorden.

Door wie, waar en wanneer de schilderijen precies zijn gemaakt, is nog altijd niet duidelijk, maar men vermoedt dat ze zijn gemaakt in opdracht van Federico da Montefeltro. De ‘ideale stad’ zou een weerspiegeling zijn van de vele deugden van de hertog die zijn heerschappij kenmerkten.

Eén schilderij van dit drieluik, La veduta della città ideale, waarvan je hieronder twee details ziet, is nog altijd te bewonderen in Urbino, in de Sala degli Angeli van de Galleria Nazionale delle Marche (in het Palazzo Ducale).

De stad op het schilderij is getekend volgens een schaakbordpatroon, met in het centrum een religieus gebouw, omgeven door een groot plein met aan weerszijden gebouwen van niet meer dan drie verdiepingen hoog. De andere twee werken hangen niet meer in Le Marche, maar zijn te bewonderen in het Walters Art Museum in Baltimore en in de Gemäldegalerie in Berlijn.

Urbino’s universiteit

Ook Federico’s zoon Guidobaldo hechtte veel waarde aan de culturele rijkdom van Urbino. In 1506 richtte hij het Collegio dei Dottori op. Dit onderwijsinstituut zou in de loop der eeuwen – met name onder de reeds genoemde Carlo Bo – uitgroeien tot een prestigieuze universiteit, die ook vandaag de dag nog altijd bestaat.

Een paus uit Urbino

Met de dood van hertog Guidobaldo in 1508 kwam Urbino in handen van de familie Della Rovere. Van 1631 tot 1860 werd de stad ingelijfd bij de pauselijke staat. In die periode raakte de stad economisch ietwat in verval, totdat Gianfrancesco Albani, geboren in Urbino, in 1700 de pauselijke troon betrad, als Clemens XI.

Paus Clemens XI liet grootschalige restauraties in ‘zijn’ stad uitvoeren, met name aan kerken en andere religieuze gebouwen. Ook de universiteit kreeg een nieuwe impuls en breidde zich verder uit.

De kerken van Urbino

Vlak bij het Palazzo Ducale staat de prachtige kathedraal van Urbino, oorspronkelijk gebouwd in de tiende eeuw en herbouwd in de vijftiende eeuw, naar een ontwerp van Francesco di Giorgio Martini. In de late achttiende eeuw werd de kathedraal grotendeels herbouwd door architect Giuseppe Valadier, in opdracht van paus Pius VII.

Ook het veertiende-eeuwse Oratorio di San Giovanni Battista is een bezoek waard, met fresco’s van de hand van Lorenzo en Jacopo Salimbeni.

Kijk ook even binnen bij de Chiesa di San Francesco. Het interieur van deze kerk, oorspronkelijk uit de veertiende eeuw, onderging in de achttiende eeuw een flinke metamorfose.

Bewonder ook het portaal van de Chiesa di San Domenico. Deze kerk heeft een dertiende-eeuwse structuur, maar het portaal werd pas toegevoegd tijdens de renaissance en is het werk van Luca della Robbia, een renaissancekunstenaar uit Toscane.

Een prachtig voorbeeld van renaissancearchitectuur is het oude klooster Il Monastero di Santa Chiara, eveneens gebouwd in opdracht van Federico.

Net buiten Urbino vind je de Chiesa di San Bernardino met het Mausoleo Ducale, een groot mausoleum dat door architect Francesco di Giorgio Martini werd ontworpen voor de hertogen van Montefeltro.

Kunst kijken

Bezoek zeker de eerder genoemde Galleria Nazionale delle Marche, die is gehuisvest in het schitterende Palazzo Ducale, dat Carlo Bo ooit een ‘palazzo fatato’, een sprookjespaleis, noemde. Je vindt hier belangrijke werken van onder anderen Piero della Francesca, Titiaan, Bellini en Uccello.

Aparte aandacht vraagt het schilderij La Muta, van Rafaël, de beroemde schilder die in 1483 in Urbino werd geboren. Zijn meesterwerken schitteren vooral ver buiten Urbino; dit werk in de Galleria Nazionale is een van de weinige in zijn geboortestad.

Nog meer tips voor Urbino & Le Marche

Ga je op vakantie naar Urbino? Lees dan ook 5x doen & proeven in Urbino. Voor de rest van de regio Le Marche check je onze digitale reisgids voor deze veelzijdige regio, met bijna 700 pagina’s aan verhalen, tips, foto’s en informatie:

Bestel deze Special

We verzamelden al onze favoriete plekken: sfeervolle dorpjes, steden vol ‘geheime’ hoekjes, robuuste kastelen, schitterende stranden, fijne restaurants, enthousiaste wijnboeren, bijzondere villa’s en interessante musea, voor een onvergetelijke vakantie!

De Ciao tutti Special is een digitale uitgave. Na bestelling ontvang je zowel op de website als in je e-mail een link om de Ciao tutti Special te downloaden in pdf-formaat. Je kunt ‘m vervolgens opslaan en op meerdere apparaten (je pc, laptop, tablet en smartphone) van alle moois in je nieuwe Special genieten.

Download de gratis Ciao tutti app voor nog meer tips

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *