Panza – ‘de buik van Ischia’

Wanneer je aan het groene eiland Ischia denkt, zal het beeld van het imposante Castello Aragonese waarschijnlijk als eerste in je opkomen. Logisch, want het is een van de bekendste bezienswaardigheden van het eiland.

Daarnaast is het eiland rijkelijk voorzien van prachtige stranden, thermale bronnen, kleurrijke kustplaatsen met schattige haventjes waar de bootjes gemoedelijk op de golven schommelen; beelden die ongetwijfeld eveneens door je hoofd zullen schieten wanneer het over Ischia gaat.

Felicia van Salerno Travel neemt je mee naar een onbekendere plek waar je een puur stukje Ischia leert kennen: Panza.

Felicia: ‘Panza is onderdeel van de gemeente Forio, een van de zes gemeentes van het eiland. Het bewoonde centrum ligt op een kleine vijf kilometer van Forio en bestaat uit verschillende wijken die zijn verspreid over een oppervlakte van ongeveer zes vierkante kilometer. Het gebied omvat verschillende landerijen, wijngaarden, oude handelsroutes en woonhuizen en telt ruim zevenduizend inwoners.

Vroegere Griekse nederzetting

Hoewel de naam Panza misschien niet direct een belletje doet rinkelen, is deze locatie altijd al erg geliefd geweest. Sterker nog: het was de plek waar de Griekse kolonisatie van het eiland in de achtste eeuw voor Christus begon.

Bij Punta Chiarito zijn sporen van oude nederzettingen gevonden die aantonen dat zeevaarders uit Euboea hier voet aan wal hebben gezet om een kleine kolonie te stichten.

Het eerste Griekse huis met groene tufsteenmuren werd in deze omgeving gevonden. In het Museo Archeologico di Pithecusae in Lacco Ameno kun je hier een reconstructie van zien.

Van krater tot reservaat

Ook bij de Aragonese koningen was Panza erg geliefd, ook vanwege de afgelegen positie. Het gebied werd zeer geschikt bevonden voor de jacht en een oude vulkaankrater werd tot reservaat met fazanten en hazen omgetoverd.

Dit gebied staat bekend als Piana di Campotese, een naam die het kreeg in de tijd dat het landgoed eigendom werd van de markies van Vasto Inico d’Avalos. Het Italiaanse woord voor markies is marchese. De benaming Campo del Marchese werd samengevoegd tot Campotese.

In de nabijheid van het centrum van Panza vormen de ruïnes langs de kant van de weg een stille herinnering aan deze historische periode.

De buik van Tifeo

Er bestaan verschillende theorieën over de oorsprong van de naam Panza. Een interessante versie is de legende van Tifeo, de monsterlijke reus die zich onder het eiland zou bevinden. Diverse locaties op het eiland zouden zijn aanwezigheid bewijzen, Panza is er daar één van.

Panza betekent in het dialect buik (van het Italiaanse pancia). Deze frazione zou zich namelijk op de buik van Tifeo bevinden. Andere plaatsnamen op Ischia die naar de reus verwijzen zijn Ciglio (wimpers), Testaccio (hoofd), Bocca (mond) en Piedimonte (voeten).

De kerk van San Leonardo Abate

In het bruisende hart van Panza triomfeert de parochiekerk die is gewijd aan San Leonardo Abate. Boven de hoofdingang schittert een afbeelding van de heilige, terwijl aan de rechterkant van de kerk de imposante klokkentoren de tijd aangeeft.

In de kerk worden in een kapel onder het altaar drie relikwieën van de heilige bewaard, voor wie er jaarlijks twee grote feesten worden georganiseerd.

Van 11 tot 18 september wordt de inwijding van de kerk gevierd en wordt als eerbetoon aan de patroonheilige flink uitgepakt, met processies, dansvoorstellingen, missen, het zingen van traditionele liederen en vuurwerk.

De tweede viering vindt plaats op 6 november. In aanloop naar het feest worden de dagen gevuld met activiteiten, bijeenkomsten en rituelen. Op de feestdag zelf vindt de processie plaats waarbij het beeld van San Leonardo door de straten van Panza wordt gedragen, waarna de dag wordt afgesloten met een mis en vuurwerk.

Torre di San Leonardo

Tegenover de kerk staat de Torre di San Leonardo, de enige van de in totaal drie verdedigingstorens op het grondgebied van Panza die nog overeind staat. De toren werd eeuwenlang gebruikt als uitkijktoren om te waarschuwen voor aanvallen van de Saracenen. Tegenwoordig dient de toren als VVV-kantoor waar je voor vragen over het eiland binnen kunt lopen.

Piazza San Leonardo – gezellig dorpsplein

De kern van Panza wordt gevormd door het Piazza San Leonardo. Waar aan de ene kant de eerder genoemde kerk van San Leonardo staat, vind je aan de andere kant van het plein de Santissima Annunziata-kerk.

Het plein wordt omringd door winkeltjes waar inwoners hun dagelijkse boodschappen komen doen, er staat een aantal bankjes die vaak door een groep oudere mannen wordt bezet en er zijn een paar barretjes waar je voor een koffie of aperitivo neer kunt strijken.

Ik neem het liefst plaats op het terras van Bar Lina, de ideale plek om het lokale leven van Panza aan je voorbij te zien trekken.

De Apes scheuren in rap tempo voorbij, de laadbak vaak gevuld met een paar blaffende honden, locals wandelen op hun gemak de bar binnen voor een caffè al banco en een praatje, terwijl de bus gevuld met toeristen onderweg naar het pittoreske Sant’Angelo het centrum doorkruist.

De natuur om Panza heen en het blauw van de zee waar in de verte het eiland Capri te herkennen is, maken het plaatje compleet. Deze ingrediënten zorgen ervoor dat je in Panza kunt genieten van een puur stukje Ischia.

Baia di Sorgeto – natuurlijke thermen

De Baia di Sorgeto is voor veel toeristen de voornaamste reden om Panza aan te doen. De kleine baai is enorm in trek vanwege het thermale water waar je het hele jaar door gratis terecht kunt voor een warm bad.

Deze natuurlijk warmwaterbronnen zijn het resultaat van de vulkanische activiteit waar het eiland Ischia om bekendstaat en zouden een helende werking hebben. Daarnaast kun je uit de aanwezige tufsteenachtige rotsen materiaal winnen dat perfect is om op je gezicht te smeren als natuurlijk schoonheidsmasker.

Hoewel de vermelding van de baai en de heilzame werking van het water door een Calabrese arts in 1588  tot een van de eerste behoort, werd het thermale water van de Baia di Sorgeto al door de Grieken als drinkwater gebruikt.

De baai ligt ingeklemd tussen Punta Chiarito en Monte di Panza en wordt omringd door hoge rotswanden. Je daalt af over ongeveer tweehonderd traptreden om de warmwaterbronnen te bereiken, die zijn verdeeld over verschillende natuurlijke bassins.

Het water kan een temperatuur van maar liefst negentig graden Celsius bereiken, handig om in gedachten te houden wanneer je in het water wil duiken…

In het hoogseizoen kun je het badderen afwisselen met een drankje en een hapje bij de bar van La Sorgente. Met een knapperige bruschetta en een glas wijn van het eiland, ervaar je hier weer een heel ander stukje Ischia.

Tegen betaling kun je ook gebruik maken van een ligstoel en parasol die op een platform zijn geplaatst of een paar waterschoenen huren, die je op deze plek zeer goed kunt gebruiken.

Hoewel het in principe mogelijk is om het hele jaar door je in het warme water onder te dompelen, is het wel verstandig om naar de weersomstandigheden te kijken – en in het bijzonder naar de situatie van de zee. Wanneer de zee wild is, slaan de hoge golven de warme baden in en is er van de warme temperatuur van het water weinig meer te merken.

Ischia als decor voor L’Amica Geniale

Liefhebbers van de serie L’Amica Geniale / My Brilliant Friend weten vast dat Ischia als decor diende voor verschillende afleveringen.

Ook Panza had de eer om de filmcrew te mogen verwelkomen voor het schieten van enkele scènes. In het boek neemt het gezelschap hun intrek in een vakantiehuis in de wijk Cuotto, dat deel uitmaakt van de frazione Panza. Deze wijk bevindt zich boven het strand van Citara, je daalt vanaf daar makkelijk af naar het strand, wat in het boek dan ook geregeld wordt beschreven.

Voor de scènes in en rond het vakantiehuis streek de crew echter neer bij Casa Leone, in de buurt van het centrum van Panza, dat net een stukje hoger ligt. In plaats van het strand van Citara is vanaf het huis het eilandje van Sant’Angelo te herkennen.

In dit artikel heb ik nog meer plekken op Ischia op een rijtje gezet waar gefilmd is voor De geniale vriendin.

Panza als uitvalsbasis voor je vakantie op Ischia

Wanneer je graag een aantal dagen op Ischia wil doorbrengen en zo veel mogelijk van de lokale sfeer wil proeven, is Panza een fijne uitvalsbasis. Ook wanneer je afhankelijk bent van het openbaar vervoer, is dat geen probleem. Er stoppen drie buslijnen in Panza waardoor je je gemakkelijk over het eiland kunt verplaatsen.

Binnen een paar minuten zit je in het schattige vissersdorpje Sant’Angelo, binnen vijftien minuten sta je in de haven van Forio en je bereikt de haven van Ischia Porto in een kleine veertig minuten.

Naast de gunstige ligging is Panza ook een geweldige locatie wanneer je wel van een mooie wandeling houdt. Op het grondgebied van Panza zijn er tal van pareltjes te vinden die je alleen te voet kunt bereiken. Zo wandel je vanuit Panza naar de vuurtoren van Punta Imperatore, waar je onderweg een verfrissende stop bij Bar Faro kunt maken.

Naast de eerder genoemde Baia di Sorgeto zijn er nog tal van andere baaitjes in de omgeving te vinden. Zo kun je over een wandelroute afdalen naar de Baia della Pelara, een inham die aan de andere kant van de Monte di Panza ligt.

Ook naar de top van Monte di Panza is een route uitgestippeld, met als beloning een schitterend uitzicht, waarmee ‘de buik van Ischia’ zich nestelt in je hart.’