De pracht van het Parco Nazionale del Pollino – het grootste nationale park van Italië

Voor liefhebbers van ongerepte natuur is het Parco Nazionale del Pollino – het grootste nationale park van Italië – een geweldige plek. Houd je ook van een sportieve uitdaging, dan zit je hier helemaal goed.

Hans en Marga Pilon ontdekten de schoonheid van het park toen ze Viggianello bezochten, een van de borghi più belli d’Italia, de mooiste dorpjes van Italië, in het hart van het Parco Nazionale del Pollino. Dit voorjaar gingen ze voor een paar dagen terug om vanuit Viggianello het park te verkennen.

Hans en Marga: ‘Viggianello is een prima uitvalsbasis om te overnachten. Het ligt midden in het park, bij de hoogste toppen, en er starten veel wandelingen in de buurt.

De hoogste berg van de Zuidelijke Apennijnen

Ondertussen weten we dat de hoogste berg van de Zuidelijke Apennijnen de Serra Dolcedorme is (met een hoogte van 2267 meter). Vanaf de top kun je bij mooi weer drie zeeën zien, de Tyrreense Zee, de Adriatische Zee en de Ionische Zee.

Ook weten we dat het Parco Nazionale del Pollino zich uitstrekt over bijna tweeduizend vierkante kilometer en deels ook in Calabrië ligt. Het is een belangrijk ski- en langlaufgebied in de winter, terwijl het in de andere seizoenen een van de mooiste wandelgebieden van Zuid-Italië is.

Tegelijkertijd is het een van de dunst bevolkte gebieden van Italië. Veel arme inwoners emigreerden aan het einde van de negentiende eeuw naar de Verenigde Staten. Het is het gebied van de beruchte en beroemde briganti, de ‘vrijheidsstrijders’ tegen het feodale systeem, die zich verscholen in de uitgestrekte bossen.

Op de Unesco Werelderfgoedlijst als Global Geo Park

De autostrada van Salerno naar Reggio Calabria gaat dwars door het Parco Nazionale del Pollino. Wij nemen de afslag Campo Tenese. Al snel na deze afslag begint een weg dwars door de bergen en onbewoond gebied naar de hoogvlakte Piano Ruggio en de Colle d’Impiso.

Aan het begin van de weg staat een nieuw informatiebord met kaart waarop we lezen dat het Parco Nazionale del Pollino op de Unesco Werelderfgoedlijst staat als Global Geo Park. Er zijn picknickplekken en uitzichtpunten op aangegeven.

De weg is uitstekend en ziet er nieuw geasfalteerd uit. We zijn heel verbaasd, want de kwaliteit van de Zuid-Italiaanse wegen is doorgaans stukken minder. De plek op de Unescolijst heeft kennelijk voor een financiële injectie gezorgd. Volkomen terecht, want het blijkt een prachtige route.

Door het land van de briganti

Door oeroude beuken- en eikenbossen slingert de weg omhoog. We stoppen bij een nieuw aangelegde picknickplaats met prachtig uitzicht op het dal. In de verte zie je de zee.

Dit is het onherbergzame gebied van de briganti. Er is geen huis te bekennen en we rijden een uur zonder iemand tegen te komen. De nieuw geasfalteerde weg eindigt op de Piano Ruggio, een hoogvlakte op vijftienhonderd meter.

Een oude houten berghut heeft hier plaatsgemaakt voor de grote moderne Rifugio di Gasperi, spiksplinternieuw en nog niet in gebruik. Op een nieuw aangelegde parkeerplaats kunnen we de auto makkelijk kwijt.

Wandeling naar het Belvedère del Malvento

Hiervandaan vertrekken verschillende wandelroutes. Wij nemen de makkelijke wandeling van drie kwartier naar het Belvedère del Malvento. Ook hier is geen enkele toerist te bekennen. We zijn helemaal alleen, op twee lokale mannen na die bij de bron water komen halen.

Zo in het voorjaar is de vlakte prachtig bedekt met bloemen, vooral bolgewassen zoals wilde witte narcissen, krokussen, sterhyacint. Het is een betoverende wereld. Op de achtergrond zien we de met sneeuw bedekte toppen, de lucht is strakblauw en we zijn alleen. Geen enkel geluid doorbreekt de stilte.

Eeuwenoude beuken en dennen

De wandeling naar het belvedère gaat deels door eeuwenoude beukenbossen. De hoge bomen hebben dikke, verstrengelde stammen. Deze monumentale beuken worden sinds 2017 beschermd door Unesco. De beuk die ‘zes zusters’ wordt genoemd, vanwege de zes verstrengelde stammen, is maar liefst achtentwintig meter hoog en zeker driehonderd jaar oud!

Vanaf het uitzichtpunt kijk je uit over de vallei en de bewoonde wereld. Tegen de rotswand zien we ook een paar oude, kronkelende kale stammen van dennen, de pini lucani, het symbool van het Parco Nazionale del Pollino.

Deze dennen, die voorkomen vanaf negenhonderd meter hoogte, stammen nog uit de laatste ijstijd en komen voor in Zuid-Europa. Ze kunnen wel duizend jaar oud worden.

De hoogste toppen van Il Pollino

We rijden verder door de bossen richting de Colle d’Impiso (op 1554 meter). Dit is duidelijk een oude, minder bereden en smallere weg, maar niet minder mooi.

Gelukkig komen we niemand tegen in het bos. Bij de col zien we de eerste auto’s weer geparkeerd staan. Hier starten de lange bergwandelingen naar de grote toppen zoals de Monte Pollino (2248 meter) en de Monte Pollinello (1820 meter).

De weg wordt hierna gelukkig weer wat breder. Al snel komen we op een prachtige hoogvlakte met panorama’s naar alle kanten. Wat het nog mooier maakt, zijn de kuddes paarden en koeien die vlak langs de weg grazen. Als we afdalen naar Viggianello, komen we weer in de bewoonde wereld.

Sentiero Peschiera

Gelukkig heeft Francesco, de eigenaar van onze bed & breakfast, ons tips gegeven voor wandelingen in de buurt, want goede praktische informatie is moeilijk te vinden. Links naar websites werken niet altijd, informatie is verouderd en de Pro Loco is ook op zaterdag eind mei gesloten.

Wat wel goed georganiseerd is, is het excursiecentrum InfoPollino, dat ten zuiden van Viggianello aan de SP4 richting Rotonda ligt, waar je naast acquatrekking en rivertubing ook begeleide wandeltochten met officiële gidsen van het park kunt maken.

We wandelen het Sentiero Peschiera in de Montagna di Busso, in het noordwesten van Viggianello, bij Pedali di Viggianello. De Peschiera is een prachtig riviertje in dit gebied vol oude loofbossen.

Het is allemaal prima aangegeven en er zijn informatieborden. De otters die hier zijn, komen we helaas niet tegen. Wel wandelen we langs een grote picknickplaats.

Sentiero Serra di Mauro

Een andere wandeling maken we vanaf het centrum van Viggianello. Bij de hoofdweg SP4 start het Sentiero Serra di Mauro (pad 910), de bergen in richting de Serra di Mauro, een van de uitlopers van de bergketen rondom de Monte Pollino.

Het pad gaat eerst door het bos omhoog langs een reservaat voor herten en komt dan op de hoogvlakte Piano di Mauro, vanwaar de klim naar de top(1579 meter) begint.

Naar de Monte Serra

Vanaf de Chiesa Francesco di Paola in het bovenste deel van het dorp aan de weg richting San Severino Lucano start een wandeling naar de Monte Serra (1228 meter). Dit pad met nummer 912 stijgt eerst door een eikenbos en gaat dan verder door open weidegebied met mooie vergezichten.

San Severino Lucano

Op onze laatste dag rijden we via een prachtige weg met mooie vergezichten naar San Severino Lucano, een dorp ten noorden van Viggianello. Hiervandaan kun je de drie hoogste toppen van het Parco Nazionale del Pollino goed zien liggen.

Francesco tipte ons het mooie gebied met de kuddes paarden rondom het gehucht Mezzana, ten zuiden van San Severino, waar ook een oude watermolen te zien is.

In San Severino vind je een heerlijk winkeltje dat volgestouwd ligt met allerlei lokale producten. Aan de linkerkant vooral veel moois van lokale kunstenaars: handgemaakte manden, aardewerk en houtsnijwerk.

Aan de rechterkant prijken de prodotti tipici, met zelfgemaakte jams, ingemaakte groenten, gedroogde paddenstoelen, allerlei noten, gedroogd fruit, gedroogde tomaten en paprika’s. De eigenaar laat ons graag van alles proeven. Zijn hele familie maakt al deze producten zelf.

We hebben nog nooit zoveel verschillende lekkernijen bij elkaar gezien en het is daarom moeilijk om te kiezen wat we mee willen nemen, want alles smaakt even lekker. Uiteindelijk kiezen we voor gedroogde porcini en peperoni cruschi, krokante gedroogde stukjes paprika bereid met olijfolie, wittewijnazijn, knoflook en peterselie. Deze peperoni zijn een heerlijke specialiteit van de streek die we eerder in een restaurant hebben geproefd.

Als we de winkel uit willen lopen, zien we schappen vol staan met de meest uiteenlopende soorten likeur. Weer laat de eigenaar ons allerlei smaken proeven, zodat het wederom moeilijk kiezen is. We nemen de hazelnootlikeur.

Waar we ook heel blij mee zijn, is het boek over het Parco Nazionale del Pollino dat we in het winkeltje vinden. Eindelijk veel informatie over wandelroutes in het hele nationale park. Er is nog zo veel te ontdekken hier!

Santuario Madonna del Pollino

San Severino is ook een bekende bedevaartplek, vanwege de Madonna del Pollino. Het houten beeld van de Madonna staat van half september tot eind mei in de Chiesa Madre in het dorp.

In de zomer wordt het beeld naar het Santuario Madonna del Pollino gebracht. Het Santuario staat hoog op een kale rotsgraat en is al van heel ver te zien. Wij zagen het de afgelopen dagen ook een paar keer.

Op de eerste zondag van juni wordt het beeld van de Madonna in een processie naar boven gedragen, begeleid door muziek en dans, vergezeld door dragers met een bak met koren en kaarsen op het hoofd.

De tocht is achttien kilometer lang en eindigt bij zonsondergang. In het eerste weekend van juli komen pelgrims uit heel Calabrië en Basilicata naar het heiligdom voor het grote Festa della Madonna del Pollino.

In het dorp zijn mooie muurschilderingen over de processie van de Madonna te zien. Vlak bij de kerk in San Severino is op een grote wand ook een schildering van de legende van de Mariaverering gemaakt.

De herder in de bergen aan wie Maria verscheen met de tekst: ‘Hij was erg avontuurlijk, de herder, die op een dag daar boven in de bergen Maria zag staan, ze toonde zich aan hem in al haar glorie, zijn trouwe gids, een kompaan!’ uit Feest van de Pollino in verzen van Mons. Antonio La Vitola.

Een laatste verrassing

Op weg naar de snelweg ten noorden van San Severino wacht ons nog een laatste verrassing. Na het oversteken van een brug over de rivier komen we bij een parkeerplaats met kraampjes voor lokale producten. Beneden is een mooi bergriviertje met waterval.

Het is een bekend plekje, want we zien veel Italianen. Je kunt hier ook wandelen langs de rivier in dit Bosco Magnano. Na drie dagen zijn we voor het eerst niet de enigen die genieten van de pracht van Il Pollino…’