Muro Lucano – middeleeuws plaatsje aan de rand van het ravijn

Muro Lucano ligt in het indrukwekkende landschap van de Valle del Marmo Platano, vol beuken- en eikenbossen en rotsachtige bergruggen, in het noordwesten van Basilicata.

Je bereikt het pittoreske plaatsje over de Ponte del Pianello, een brug over een ravijn van maar liefst honderdvijf meter diep.

De huizen van Muro Lucano liggen tegen de bergwand aan, op terrassen. Hoog boven de daken torent het kasteel uit, dat op zeshonderd meter hoogte op een plateau tussen de heuvels ligt.

In het historisch centrum, dat zijn middeleeuwse karakter behouden heeft, wandel je door steile steegjes tussen natuurstenen huizen en palazzi, langs kerken en over pleinen. Sinds kort is Muro Lucano voorzien van een nieuw verlichtingssysteem, dat het stadje prachtig uitlicht wanneer de avond valt.

De mooiste kerken van Muro Lucano

Als je Muro Lucano binnenkomt, zie je al snel de Santa Maria del Soccorso, een kleine kerk vol kunstschatten. Het kerkje is ontstaan uit drie naast elkaar gelegen kapellen uit de achttiende eeuw.

Uit die tijd stammen ook de schilderingen, waarop naast religieuze thema’s ook veel decoratieve en natuurlijke motieven afgebeeld zijn. Op de gewelven zijn schilderingen te zien van Onze-Lieve-Vrouwe van Bijstand, waarnaar de kerk is vernoemd, God de Vader die een zegenend gebaar maakt en engelen met rozen en muziekinstrumenten.

Aan het Piazza San Marco, het oude hart van de stad, staat de San Marco Evangelista, met een prachtig schilderij uit 1727 dat de tenhemelopneming van Maria voorstelt, gemaakt door Anselmo Palmieri.

Aan het plein liggen ook het oude zeventiende-eeuws gemeentehuis en het historische palazzo van de in 1877 opgerichte Società Operaia di Mutuo Soccorso (vereniging voor onderlinge bijstand voor arbeiders), dat een zaal heeft met prachtige art nouveau-muurschilderingen.

Het plein van de monniken

Via een steile helling loop je naar het Piazza Don Minzioni, dat ook wel het Piazza dei Monaci (‘plein van de monniken’) wordt genoemd, naar het voormalige minderbroedersklooster dat aan het plein ligt.

Je kunt aan het plein kennismaken met het traditionele aardewerk en borduurwerk en lokale lekkernijen proeven, zoals calzone di ceci, een bladerdeeghapje gevuld met een zoete kikkererwtencrème, of calzone di castagne, met kastanjevulling.

Aan het Piazza Don Minzioni ligt de Sant’Andrea Apostolo, de kerk die een belangrijke rol speelt in de verering van San Gerardo Maiella, de beschermheilige van Basilicata. Deze heilige, die ook de beschermer van moeders en kinderen is, is geboren in Muro Lucano. In de kerk wordt een reliek van hem bewaard.

Het middeleeuwse kasteel van Muro Lucano

Je hebt vanaf het Piazza Don Minzioni uitzicht op de natuur rondom Muro Lucano en op het middeleeuwse kasteel, dat gebouwd is op een ouder fort.

Het kasteel is vooral bekend vanwege het feit dat koningin Giovanna I van Napels (1326-1382) er als ballinge gewoond heeft. Deze koningin was een machtige en cultureel onderlegde vrouw, met een leven vol intriges, romances en tragedies.

Na veertig jaar op de troon werd ze gevangengezet in het afgelegen kasteel van Muro Lucano, waar ze de laatste maanden van haar leven doorbracht in de Normandische toren. Haar vertrekken kun je daar nog altijd bezichtigen. Op 27 juli 1382 werd ze op mysterieuze wijze vermoord.

Een Vlaamse Maria in Muro Lucano

Via een pad langs het ravijn loop je vanaf het kasteel naar het Piazza Monsignor Raffaele Capone, waar een bronzen beeld van San Gerardo staat.

Vanaf hier zie je de kathedraal. Neem zeker ook een kijkje in de kerk, want hier vind je een houten troon in barokstijl met rijk inlegwerk en een schilderij van de Madonna del Rosario, van de hand van de Vlaamse schilder Cornelis Smet, die ook veel in Napels werkte.

Het schilderij wordt ook wel ‘het schilderij van koningin Giovanna’ genoemd, omdat tussen de verschillende historische personages die om Maria heen staan ook de koningin te vinden zou zijn.

foto: Sailko – Wikimedia Commons

Veertiendelig servies van Valadier

Tegenover de kathedraal ligt de San Giuseppe. Direct daarnaast ligt het bisschoppelijk paleis, waar negen eeuwen lang de bisschoppen woonden van het bisdom waartoe Muro Lucano behoort.

In dit gebouw is nu het Museo Diocesano gevestigd, met veel kerkelijk erfgoed uit Muro Lucano, waaronder de beroemde Ori di Valadier, een veertiendelig servies dat in 1770 werd gemaakt door de bekende goudsmid Luigi Valadier.

Het archeologisch museum van Muro Lucano

Een klein stukje verderop ligt het voormalig seminarie, waarin het Museo Archeologico Nazionale gevestigd is. Op de begane grond zijn graftomben te zien uit de oude necropolis van Baragiano, zo’n twintig kilometer van Muro Lucano.

Een van de topstukken is de verzameling grafvondsten uit het graf van een krijger-koning uit de zesde eeuw voor Christus, bestaande uit wapens en vaatwerk.

Op de eerste verdieping worden de vondsten tentoongesteld uit het oude Numistrum, een versterkte stad uit de vierde eeuw voor Christus die op de plek lag waar tegenwoordig het dorpje Raia San Basilio ligt, niet ver van Muro Lucano.

Hier vocht Hannibal tegen de Romeinse consul Marcus Claudius Marcellus tijdens de Tweede Punische Oorlog (210 voor Christus).

foto’s: Museo Archeologico Nazionale

Belvedere di San Nicola en Pianello

Vanuit de ramen van het museum kijk je uit op het Belvedere di San Nicola, een wirwar van muurtjes, die van bovenaf gezien wel een doolhof lijkt.

Dit is een moderne archeologische site, die de gevolgen laat zien van de aardbeving van 1980, die zijn epicentrum had in het nabijgelegen Irpinia. Hier zijn de resten zichtbaar van een historische wijk, gelegen op een uitstekende rots, die verwoest werd door de aardbeving.

Pianello – het middeleeuwse hart van Muro Lucano

Vlak bij het Belvedere di San Nicola ligt de wijk Pianello, het middeleeuwse hart van Muro Lucano. De smalle steegjes van deze wijk zijn op sommige plekken versierd met muurschilderingen. Hier staat ook het geboortehuis van San Gerardo.

Sentiero delle Ripe e dei Mulini

Aan de voet van Muro Lucano liggen de kalksteenkloven van le Ripe, waar je doorheen kunt wandelen over het Sentiero delle Ripe e dei Mulini, een pad uit de elfde eeuw dat is uitgehakt uit de rots om Muro Lucano te verbinden met het dorpje Capodigiano.

Het voert je langs watermolens, wasplaatsen en ongerepte natuur: