In een stad als Rome is het bijna onmogelijk om favorieten te kiezen. Er is zo ontzettend veel moois te vinden. En zelfs als het niet mooi is, zit er vaak wél een heel mooi verhaal achter.
Denk alleen al aan de sprekende beelden van de stad. Hetzelfde gaat op voor de vijftig straten die Willemijn selecteerde voor Via Roma – de geschiedenis van Rome in 50 straten.
Willemijn deelt in deze blog alvast haar vijf favoriete straten in Rome. Willemijn: ‘Op een bepaalde manier zijn ze me allemaal dierbaar, maar als ik zou moeten kiezen, dan zijn dit mijn vijf favoriete straten. Het zijn niet per se de mooiste straten of de straten met de meest interessante geschiedenis – achter vrijwel elke Romeinse straatnaam schuilt immers een bijzonder verhaal.
De straten die de top vijf hebben gehaald hebben wél met elkaar gemeen dat ze een geweldige combinatie in zich hebben: ze zijn elk op hun eigen manier beroemd, ze vertellen een bijzonder en onmisbaar stukje Romeinse geschiedenis en ze bevinden zich in wijken die de moeite van een bezoek waard zijn. Vlieg aan de hand van deze vijf straten even dwars door de geschiedenis van de Eeuwige Stad, van nul tot nu!
1 Via Sacra
Als de uitdrukking ‘Zo oud als de weg naar Rome’ voor één straat in de Eeuwige Stad geldt, dan is het wel voor de Via Sacra. Het is een van de oudste en beroemdste straten van het antieke Rome en voert je over het Forum Romanum.
De Via Sacra begon eens op het hoogste punt van de Velia, een heuvel die al door de oude Romeinen gedeeltelijk werd geëgaliseerd en later verder werd afgegraven door Mussolini. Het moderne straatnaambordje van de Via Sacra, aan de zuidwestkant van het Colosseum, markeert het begin van het parcours dat je vandaag de dag nog kunt lopen.
Het heeft wat mij betreft iedere keer weer iets magisch om de oeroude Heilige Weg te bewandelen, waarover eens mannen als Julius Caesar en keizer Augustus tijdens triomftochten in hun vierspan – de oorlogsbuit en krijgsgevangen in hun kielzog – naar het Capitool geleid werden.
2 Via del Corso
De Via del Corso is misschien wel de straat die toeristen het meest bewandelen van allemaal. Veel van de must sees in Rome liggen aan weerszijden van deze kaarsrechte winkelstraat, zodat ‘de Corso’ voor menig verdwaalde bezoeker een fijn oriëntatiepunt vormt.
Kun je je voorstellen dat er nog maar anderhalve eeuw geleden wilde paarden door deze straat denderden? Dat was bij de gelegenheid van het meest spectaculaire onderdeel van de jaarlijkse Romeinse carnavalsviering: de paardenraces (corse) die werden gehouden op Vastenavond.
Opgefokte paarden snelden zonder ruiter door de voormalige Via Lata, die daarna Via del Corso ging heten. De finish was op Piazza Venezia, waar de Venetiaanse paus Paulus II comfortabel vanuit zijn eigen woning (Palazzo Venezia) kon toekijken.
3 Via dei Coronari
Een van mijn favoriete wijken in Rome ligt verscholen tussen Piazza Navona en de Tiber. Waar het rond de drie fonteinen van Navona vaak krioelt van de toeristen, heerst daar juist vaak relatief veel rust.
Dat was tijdens de renaissance wel anders. In de loop van de middeleeuwen was een steeds groeiende stroom Rome-reizigers op gang gekomen, bestaande uit pelgrims en bezoekers van het pauselijke gerechtshof.
Veel Romeinse straten waren in die tijd aan vernieuwing toe, waaronder de zogenaamde Via di Tor Sanguigna. Deze straat was een belangrijk onderdeel van de pelgrimsroute die vanaf de Porta di Ripetta naar de Sint-Pieter leidde.
Toen paus Sixtus IV de straat in de vijftiende eeuw inwijdde als Via dei Coronari, had die nieuwe naam daar alles mee te maken. Langs de Via dei Coronari verzamelden zich namelijk steeds meer verkopers van allerhande religieuze objecten en afbeeldingen. Het waren echter vooral rozenkransen die ze aan de pelgrims wisten te slijten, oftewel coronari del rosario.
4 Via delle Carrozze
Er zijn wat mij betreft weinig straatnamen die zo tot de verbeelding spreken als de ‘straat van de rijtuigen’, de Via delle Carrozze. Meteen voert deze straatnaam je mee naar de tijd dat Europese kunstenaars en intellectuelen per koets naar de Eeuwige Stad reisden, op zoek naar de romantiek van de ruïnes en de oorsprong van de beschaving – naar de tijd van de Grand Tour.
De Via delle Carrozze was een van de laatste etappes van de eindeloze koetsreis naar Rome, die voor menig Fransman of Brit eindigde op of om Piazza di Spagna. Na die reis moesten de rijtuigen vaak flink bekomen. Er ontstond een nieuwe vorm van toeristenindustrie: rond de Spaanse Trappen openden verschillende ‘garages’ van koetsreparateurs.
De rijtuigen werden vooral naar één straatje gestuurd als ze de opgelopen schade snel gerepareerd wilden hebben. Nog altijd herinnert de naam van dat straatje, Via delle Carrozze, aan de tijd van de Grand Tour.
5 Via Michelangelo Caetani
Het voormalige joodse getto is tegenwoordig een van de leukste en meest levendige wijken van Rome. Je kunt er niet alleen heerlijk eten, het buurtje herbergt ook een aantal prachtige pareltjes, zoals de charmante Fontana delle Tartaruge (Schildpaddenfontein) op Piazza Mattei. De wijk hoort dus absoluut thuis in mijn rijtje favorieten.
Er kleeft echter ook veel donkere geschiedenis aan het getto – niet in de laatste plaats enkele afschuwelijke Romeinse episodes uit de Tweede Wereldoorlog. Maar dat is niet alles. Op een steenworp afstand van de Schildpaddenfontein ligt een straat die op 9 mei 1978 het wereldnieuws haalde.
Ongeveer halverwege, schuin tegenover de ingang van het Palazzo Mattei di Giove, zie je een portret in brons. Het markeert de plek waar, op die zwarte dag in mei, een rode Renault 4 werd gevonden met in de kofferbak het met kogels doorzeefde lichaam van de Italiaanse ex-premier Aldo Moro – de gruwelijke ontknoping van een vijfenvijftig dagen durende gijzeling door de Rode Brigades.
Ontdek nog veel meer straatverhalen in Rome
Waarom heet de brede laan die naar de Sint-Pieter leidt de ‘straat van de verzoening’? Wat heeft de Via dei Fori Imperiali, waarlangs de oude keizerfora liggen, met Mussolini te maken? En hoe kun je uit de naam Piazza Navona opmaken wat er onder het plein verborgen ligt?
In Via Roma – de geschiedenis van Rome in 50 straten laat Willemijn je dwalen door de straten van de Italiaanse hoofdstad. Via de straatnaambordjes dwaal je door de geschiedenis en langs het erfgoed van Rome, van Romulus tot Mussolini en van het Colosseum tot het hypermoderne Museo dell’Ara Pacis.