Vicenza – paradijs van architect Andrea Palladio

Vicenza is een prachtige maar niet zo bekende stad in de regio Veneto, in het noorden van Italië. Dankzij de revolutionaire architect Andrea Palladio (1508-1580) kreeg Vicenza in de zestiende eeuw een unieke uitstraling – een uitstraling die nog tot de dag van vandaag zicht- en voelbaar is.

Palladio had nauwkeurig studie gemaakt van de klassieke Romeinse architectuur en zijn ontwerp voor de stad sloot hier naadloos op aan. Ook de villa’s en gebouwen die Palladio elders in de regio Veneto neerzette, werden stuk voor stuk meesterwerken. Ze bleven niet onopgemerkt en tot ver buiten de grenzen van Veneto genoot Palladio bekendheid.

Zijn stijl werd vaak gekopieerd, van Groot-Brittannië tot zelfs Noord-Amerika. Wist je bijvoorbeeld dat de Palladio-stijl ook is toegepast in het ontwerp van Buckingham Palace in Londen en van het Witte Huis in Washington DC?

Vicenza en Palladio’s villa’s als werelderfgoed

Het is dan ook niet gek dat Vicenza in 1994 werd toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van Unesco. Unesco roemde vooral de unieke uitstraling van de stad, die onlosmakelijk verbonden is met het levenswerk van Andrea Palladio.

Twee jaar later, in 1996, werden ook de vierentwintig villa’s van Palladio in de regio Veneto aan de lijst toegevoegd, aangezien ze een beslissende invloed hebben gehad op de ontwikkeling van de architectuur en samen een belangrijk referentiekader vormden voor de architectuur.

Andrea Palladio was dan ook niet zomaar een architect. Misschien was hij wel de belangrijkste architect van de renaissance in het noorden van Italië. Palladio kwam al vroeg in aanraking met het werk van de Romeinse architect Vitruvius.

Zijn fascinatie voor de Romeinse architectuur werd verder aangewakkerd toen hij zijn eerste reis naar Rome maakte om de kunstwerken, waar hij zoveel over had gelezen en studie van had gemaakt, met eigen ogen te aanschouwen. Deze onderdompeling in la grande bellezza romana, met al die monumenten die verwijzen naar de antieke oudheid, zou Palladio voor altijd blijven inspireren.

Terug naar de klassieke idealen

In tegenstelling tot de renaissance-architectuur, met zijn sierlijke gebouwen, hield Palladio vast aan de strikte klassieke idealen. Hij was zo gefascineerd door de architectuur van het oude Rome, die hij beschouwde als een model voor zijn eigen ontwerpen, dat hij meerdere malen terugging naar de Eeuwige Stad om inspiratie op te doen voor zijn eigen bouwwerken.

Palladio streefde daarbij altijd naar maximale harmonie tussen alle aanwezige architectonische elementen, waarbij zijn gebouwen, de stadsstructuur en de omgeving perfect moesten samenkomen. Het resultaat is een omvangrijk oeuvre, met onder meer een unieke stad en een groot aantal villa’s, die bijna allemaal sterk geïnspireerd zijn op Romeinse bouwwerken.

Basilica Palladiana in Vicenza

We hebben voor dit artikel een selectie gemaakt van de allermooiste werken van Palladio, waarbij we uiteraard beginnen in Vicenza. Hier schittert aan het Piazza dei Signori een van zijn meest sublieme meesterwerken, de Basilica Palladiana.

Over dit gebouw zou Palladio ooit gezegd hebben dat het vergeleken kon worden met een basilica uit de oudheid. En gelijk had hij! Het indrukwekkende gebouw staat prachtig naast de eerder gebouwde Torre Bissara en werd zelfs uitgeroepen tot nationaal monument.

Ook het Palazzo Chiericati, dat gebouwd werd in opdracht van graaf Chiericati, en het statige Palazzo del Capitaniato, dat op enkele tientallen meters van de Basilica Palladiana werd gebouwd, zijn voorbeelden van de unieke Palladiaanse architectuur.

Teatro Olimpico – Palladio’s laatste werk

Het bekendste werk van Palladio is waarschijnlijk het Teatro Olimpico, het oudste overdekte theater van Europa. Dit theater is Palladio’s laatste werk en werd gebouwd voor het genootschap Accademia Olimpica. Het was een uitwerking van Palladio’s uitgebreide studie naar het klassieke theater, waarbij Vitruvius’ idealen nog altijd in het achterhoofd speelden.

Het werd een schitterend bouwwerk, dat Palladio helaas zelf niet meer heeft kunnen aanschouwen. Niet lang nadat in 1580 gestart was met de bouw van het theater stierf Palladio, op eenenzeventigjarige leeftijd. Gelukkig werd het bouwwerk voltooid door Palladio’s zoon, die dankzij de nauwkeurige notities van zijn vader tot in detail wist hoe de grote architect het theater voor ogen had gezien.

Eerbetoon aan Palladio

Palladio werd begraven in de Chiesa di Santa Corona in Vicenza. In 1844 werd een kapel met een tombe gebouwd voor de grootmeester en kreeg hij een prominente plek op het grote kerkhof van Vicenza. De architect, die onuitwisbare sporen naliet in Vicenza en omgeving, werd later vereeuwigd in steen en kreeg een waardige plek op het Piazza dei Signori, vlak bij zijn meesterwerk Basilica Palladiana.

La Rotonda – de bekendste villa van Palladio

Even buiten Vicenza prijkt Palladio’s bekendste villa, de Villa Almerico Capra, die ook wel La Rotonda wordt genoemd. De villa werd rond 1570 gebouwd voor bisschop Paolo Almerico en is zonder twijfel geïnspireerd op het Pantheon in Rome.

In 1591 werd de villa gekocht door de adellijke familie Capra, waarna het gebouw in 1911 overging in de handen van de graven van Valmarana, die de villa in 1986 voor publiek openden. De familie Valmarana gaf in de zestiende eeuw overigens Palladio zelf ook de opdracht twee villa’s te bouwen.

Meer mooie villa’s van Palladio

Nog een prachtige villa van Palladio is de Villa Godi Malinverni in Lonedo di Lugo Vicentino. Het is een van zijn eerste ontwerpen.

Ook de Villa Foscari in Mira, gelegen aan de rivier de Brenta, die de bijnaam Malcontenta had, is de moeite waard. Volgens de legende heeft de villa zijn bijnaam te danken aan de echtgenoot van een van de Foscari’s die hier zou zijn opgesloten omdat ze ontrouw was geweest…

Venetië is ook gezegend met een aantal Palladiaanse bouwwerken. Zowel de Basilica di San Giorgio Maggiore, op het eilandje San Giorgio Maggiore, als de façade van de Chiesa del Santissimo Redentore, op Giudecca, zijn van de hand van Palladio.

Palladio was niet alleen beroemd vanwege zijn villa’s en paleizen, maar ook door zijn boekwerk Quattro Libri dell’Architettura (‘Vier boeken over architectuur’), dat verscheen in 1570. Dit werk bevatte de eigen ontwerpen van de architect, waarbij hij zijn ideeën over de klassieke architectuur uiteenzette.

Wil je meer weten over de vierentwintig villa’s van Palladio en de andere gebouwen die hij ontwierp? Via deze link vind je een compleet overzicht – met daarbij ook details als openingstijden van de villa’s die je kunt bezoeken.

Leestip: Teatro Olimpico

Wil je het werk van Palladio komende vakantie bezoeken? Stop dan ook het boek Teatro Olimpico van Kees ’t Hart in je koffer, een fabuleuze roman over dromen en ambities.

Twee Haagse theatermakers worden in dit boek uitgenodigd om een toneelstuk te produceren voor het fameuze Teatro Olimpico. Maar het is kort dag en er zijn veel onbeantwoorde vragen. Hoe komen ze aan geld voor de productie? Hoe vervoeren ze het ingewikkelde decor van Den Haag naar Vicenza?

Ze belanden in een onoverzichtelijke wereld van Italiaanse regisseurs, acteurs en geldschieters. Toch proberen ze hun plannen overeind te houden, want een voorstelling in het Teatro Olimpico is het hoogst bereikbare. Daar moet álles voor wijken…

Digitale reisgidsen voor álle unieke Werelderfgoed-plekken in Italië

Ter ere van Ciao tutti’s Werelderfgoed Weken hebben we drie digitale reisgidsen gemaakt met alle Werelderfgoed-plekken in Italië. Vanwege de omvang (in totaal beslaan de drie Specials ruim duizend pagina’s) hebben we de Specials onderverdeeld in Noord-Italië, Midden-Italië en Zuid-Italië.

In het noorden geniet je onder meer van de Dolomieten, een unieke spoorweg, Da Vinci’s Laatste Avondmaal, kleurrijke fresco’s in Padova, de dorpjes van de Cinque Terre en het sprookjesachtige Portovenere.

Onder andere de portici in Bologna, de mozaïeken in Ravenna, het landschap in de Val d’Orcia, de villa’s en de tuinen van de familie De’ Medici, Assisi, Urbino, de keizerlijke tuinen in Tivoli, Siena, San Gimignano en Longobardische pareltjes in Umbrië prijken in het midden van Italië op de Werelderfgoedlijst.

In het zuiden geniet je tot slot van de schatten in Pompeï, Herculaneum en Oplontis, het gigantische paleis in Caserta, de adembenemend mooie Amalfikust, de ongerepte Cilento, de Sassi in Matera, de trulli in Alberobello, Griekse tempels op Sicilië, letterlijk schitterende mozaïeken, barokke balkonnetjes en de kleurenpracht van de Eolische Eilanden.

Bestel de Special Werelderfgoed in Noord-Italië via deze link of bestel hier het pakket met de drie Werelderfgoed Specials (Noord-, Midden- en Zuid-Italië).

De Ciao tutti Specials zijn digitale uitgaven. Na bestelling ontvang je zowel op de website als in je e-mail een link om de Ciao tutti Special te downloaden in pdf-formaat. Je kunt ‘m vervolgens opslaan en op meerdere apparaten (computer, laptop, smartphone of tablet) van alle moois in je Special genieten.