Naar hoofdinhoud Naar navigatie
4 februari 2016

Ontmoet Venetiaanse artigiani – vijf talentvolle kunstenaars in Venetië

Tijdens onze winterse blog tour ‘A Taste of Venice’ ontmoetten we vijf Venetiaanse artigiani, ambachtslieden, die stuk voor stuk in hun atelier een oude Venetiaanse traditie in ere houden.

VivoVenetia nam ons mee om een kijkje te nemen in hun werkplaatsen, waar het zindert van de creativiteit en waar ze voor je ogen de mooiste kunststukjes tot leven wekken. Op onze beurt laten we jullie graag kennismaken met deze creatieve Venetianen.

Il Forcolaio Matto

Piero Dri (32) noemt zichzelf ook wel Il Forcolaio Matto, de gekke forcola-maker. De forcola is het elleboogvormig stuk aan de zijkant van de gondola waar de riem van de gondelier in rust. Het is een zeer belangrijk onderdeel van een gondel.

Zonder dit stukje walnotenhout, dat inmiddels net als de gondel symbool staat voor Venetië, is een gondel namelijk niet te besturen. Een gondelier kan dan wellicht zijn boot verkopen, maar la forcola blijft in de familie. Het is het meest traditionele gondelonderdeel dat van generatie op generatie wordt doorgegeven.

forcola-gondel-Venetie

In zijn atelier vlak bij de Strada Nova (Cannaregio 4231) maakt en restaureert Piero forcole en remi (de lange roeiriem die een gondelier gebruikt) voor een deel van de 433 gondeliers die Venetië nu telt.

Il-Forcolaio-Matto-Venetie (1) Il-Forcolaio-Matto-Venetie (2) Il-Forcolaio-Matto-Venetie (3)

Hij heeft nog drie andere collega’s, in het Venetiaans remèr genoemd. Forcolaio is Piero’s eigen uitvinding. En dat gekke? Veel mensen verklaarden Piero voor gek dat hij na zijn studie astronomie in Padova terugkeerde naar Venetië om zich aan dit traditionele ambacht te wijden.

Piero is echter zielsgelukkig in zijn atelier, waar hij ons te midden van houtkrullen en tal van forcola-modellen uitlegt hoe het maken van zo’n forcola in zijn werk gaat. Elke forcola wordt gemaakt uit één stuk walnotenhout, waarop Piero de vorm van de forcola aftekent. Die is altijd anders – elke boot heeft zijn eigen eisen, zijn eigen vorm – en dat geldt ook voor het gebied waarin een gondelier vooral vaart. Het water is namelijk in elk deel van Venetië weer anders.

Nadat Piero de ruwe vorm uit het walnotenhout tevoorschijn heeft getoverd, werkt hij nog ruim drie dagen aan het finetunen van de rondingen van de forcola. In totaal is hij zo’n dertig uur bezig voordat een forcola op de bijpassende gondel gemonteerd kan worden. Een forcola is dan ook niet goedkoop; een gondelier betaalt er gemiddeld duizend euro voor. Niet gek als je al het handwerk en die passie ziet die ermee gemoeid zijn.

Il-Forcolaio-Matto-Venetie (5) Il-Forcolaio-Matto-Venetie (7) Il-Forcolaio-Matto-Venetie (9) Il-Forcolaio-Matto-Venetie (11)

Piero vertelt dat hij inmiddels van elke gondel kan zeggen wie de bijbehorende forcola heeft gemaakt. Wij zijn benieuwd of we tijdens onze wandelingen door de stad zijn forcole kunnen herkennen…

Il-Forcolaio-Matto-Venetie (12) Il-Forcolaio-Matto-Venetie (13)

Fabricharte

Venetië is van oudsher een stad van drukkers en boekbinders. Ciao tutti’s gastblogger Joost nam ons al eens mee naar Gianni Basso – ‘de Venetiaanse Gutenberg’, zoals de sympathieke Venetiaanse drukker ook wel wordt genoemd.

Wij namen een kijkje bij Fabricharte, aan de Calle del Cafetier (Castello 6477a). Hier bindt, restaureert en maakt Andrea Andreatta de prachtigste boeken.

Fabricharte-Venetie (1)

Hij heeft net een heel oud, dik boek gerestaureerd, dat hij voorzichtig aan de kant legt zodat zijn werkblad vrij is voor een kleine demonstratie boekbinden. Zijn vaardige handen glijden van rug naar hoekjes, strijken prachtig, door hem zelf gedecoreerd papier in met (eveneens door hem zelfgemaakte) lijm en toveren een notitieboek tevoorschijn dat we graag in onze rugzak zouden stoppen. Wat een vakmanschap!

Fabricharte-Venetie (2) Fabricharte-Venetie (3) Fabricharte-Venetie (4) Fabricharte-Venetie (5) Fabricharte-Venetie (6) Fabricharte-Venetie (7)

Hij toont ons de persen waaronder hij de gerestaureerde boeken en zijn net gemaakte notitieboekjes en fotoalbums laat drogen. Ze blijken een verrassing te bevatten: we krijgen een prachtig gedecoreerde map als aandenken aan ons bezoek. Grazie Andrea!

Fabricharte-Venetie (8)Fabricharte-Venetie (3a)

Een kijkje in de werkplaats van Tintoretto

Vlak bij de Santa Maria dell’Orto, de ‘kerk van Tintoretto’, ligt nog zijn vroegere bottega, werkplaats. In La Bottega del Tintoretto wordt nog altijd kunst gemaakt. Geen grote doeken meer, zoals het Venetiaanse ‘schildertje’ deed, maar kleine etsen en kleurrijke aquarellen.

Arianna Sautariello van Plum Plum Creations laat ons zien hoe dat in zijn werk gaat. Ze neemt ons mee naar het eerste bruggetje om de hoek van haar atelier, dat prachtig zicht biedt op de Santa Maria dell’Orto. Ze laat ons een foto maken, die de basis zal vormen voor haar eerste schets.

Plum-Plum-Creations-Venetie-Bottega-Tintoretto (1)

Langzaam groeit deze schets uit tot de basis voor een ets, klaar om op een dun metalen plaatje te worden overgebracht dat vervolgens onder een grote pers verdwijnt. Het resultaat? Tintoretto’s kerk vereeuwigd in zwart-wit, klaar om te worden ingelijst.

Plum-Plum-Creations-Venetie-Bottega-Tintoretto (2) Plum-Plum-Creations-Venetie-Bottega-Tintoretto (4) Plum-Plum-Creations-Venetie-Bottega-Tintoretto (5) Plum-Plum-Creations-Venetie-Bottega-Tintoretto (6) Plum-Plum-Creations-Venetie-Bottega-Tintoretto (7) Plum-Plum-Creations-Venetie-Bottega-Tintoretto (8)

Als we de kerk nogmaals op de foto hebben gezet, nu als kunststukje, laat Arianna ons nog veel meer van haar werk zien: prachtig getinte Venetiaanse boogramen, reflecties en huizen kleuren de grote werktafel in de bottega.

Plum-Plum-Creations-Venetie-Bottega-Tintoretto (9) Plum-Plum-Creations-Venetie-Bottega-Tintoretto (10) Plum-Plum-Creations-Venetie-Bottega-Tintoretto (11)

Onze handen jeuken om zelf aan de slag te gaan, maar dit keer houden we het bij foto’s aangezien de volgende kunstenaar al op ons wacht. Een volgende keer gaan we echter zeker terug om een eigen kleurrijk souvenir te creëren!

Cameo-kunst op de Rialtobrug

Op de prachtige maar altijd drukbewandelde Rialtobrug vind je veel souvenirwinkeltjes waar je beter niet binnen kunt stappen als je een origineel Venetiaans souvenir wil bemachtigen. De enige echte Venetiaanse ambachtsman die nog op de brug te vinden is, is Marco Jovon. Hij runt, samen met zijn moeder Gabriella, Oreficeria Eredi di Jovon Bruno – een eerbetoon aan zijn vader.

Cameo-Eredi-Jovon-Rialtobrug-Venetie (1)Cameo-Eredi-Jovon-Rialtobrug-Venetie (3)

Oorspronkelijk komt de kunst van cameo’s maken uit Napels. Hier kon je tal van kunstenaars vinden die de mooiste voorstellingen tevoorschijn toverden. Marco’s grootvader Luciano bracht deze bijzondere kunstvorm in 1934 naar Venetië, met het openen van zijn oreficeria op de Rialtobrug.

In 1943 ging zoon Bruno, net dertien jaar oud, in de leer bij zijn vader. Hij zorgde ervoor dat de cameo’s van de familie Jovon steeds bekender en gewilder werden. Zoon Marco is inmiddels in zijn vaders voetsporen getreden en maakt samen met zijn broer de prachtigste pareltjes – vaak op basis van historische ontwerpen maar als je wil kan hij ook een mooie cameo maken van jou, van je huisdier of van je kind. Aan de hand van een foto maakt hij een ontwerp dat perfect in de collectie zeldzame cameo’s past die in het kleine museum in de winkel te bewonderen zijn.

Cameo-Eredi-Jovon-Rialtobrug-Venetie (2) Cameo-Eredi-Jovon-Rialtobrug-Venetie (4)

Kralenkunstenaar Marisa Convento

Glasblazen is verboden in Venetië, dat mag alleen op Murano, maar het rijgen van kralen mag nog wel in de nauwe straatjes van de stad zelf plaatsvinden.

Marisa Convento is een zogenaamde impiraressa. In haar kleine winkel annex atelier aan de Calle della Mandola (San Marco 3805a) rijgt ze ontelbaar veel glazen kralen en kraaltjes die op Murano worden geblazen, tot juwelen, bloemen, stukjes ‘koraal’ en andere decoraties.

Marisa-Convento-Venetian-Dreamsfoto: Venetian Dreamsfoto: Italian Stories

Je kunt altijd even binnenlopen om haar werk te bewonderen, maar ze geeft ook graag een workshop of neemt je mee op een nachtelijke wandeling, door de donkere calli van Castello, om de plekken te bezoeken waar de vroegere kralenrijgsters woonden en werkten.

VivoVenetia

Wil je ook het échte Venetië ontdekken en kennismaken met echte Venetianen die je graag meer vertellen over het leven in de stad? VivoVenetia biedt tal van mogelijkheden, van bijzondere rondleidingen tot creatieve of culinaire workshops, van unieke concerten tot  de mogelijkheid om binnen te kijken bij talloze ateliers, van een uniek rondje over de Venetiaanse wateren tot een kennismaking met locals. Ook organiseren ze speciale activiteiten voor kinderen.

3 reacties

  1. Marisa Convento schreef:

    Grazie, beautiful article!

  2. Ruud van Vugt schreef:

    Heel mooi…dat artikel over die oude ambachten….van genoten!

  3. Saskia schreef:

    Grazie Ruud!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ciao tutti is hét startpunt voor je vakantie naar Italië, bomvol persoonlijke tips. Buon viaggio!

autohuur italië
Bol AlgemeenBol Algemeen