Op pad in de Dolomieten

Ruig, verticale wanden, kliffen, smalle en lange valleien, kleurrijk, immens en rotsig… allemaal woorden die de Dolomieten goed beschrijven. De Dolomieten, gelegen in de Italiaanse Alpen, is een berggebied met wel achttien bergtoppen met een hoogte van minimaal 3.000 meter verspreid over 141.903 hectare.

Het is een dynamisch gebied, dat constant verandert door lawines en erosie. Het ontstaan van dit gebergte gaat wel 250 miljoen jaar terug, naar de tijd dat de massieve rotsen werden opgebouwd uit versteende algen en koraal. Pas toen het water van de zee zakte, kwamen de lichtgrijze bergen tevoorschijn.

Drie eeuwen geleden begrepen wetenschappers pas waarom de bergen anders waren dan bijvoorbeeld de Alpen. Ze bestaan namelijk uit kalksteen. Dankzij deze unieke geologische eigenschap en het feit dat de Dolomieten worden gekenmerkt als een van de mooiste bergketens ter wereld, werd het gebied in 2009 toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van Unesco.

Legendarische bergen
De Dolomieten hebben iets ruigs, maar tegelijkertijd ook iets sprookjesachtigs. Zo doen er verschillende verhalen de ronde over het ontstaan van de kleur van de bergen in de Dolomieten. Een van de legendes vertelt het verhaal van Koning Laurin. Deze koning Laurin had een dochter, Ladinia genaamd. Hun rijk lag in een prachtig gebied met een grote rozentuin. Op een dag trouwde Ladinia met de zoon van de vijand en vertrok.

Koning Laurin was woest en zei dat niemand ooit zijn rozentuin meer te zien zou krijgen, niet overdag en niet ‘s nachts. Hij vergat alleen de momenten van zonsopkomst en zonsondergang. Tijdens deze momenten van de dag komen de rozen van koning Laurin weer tevoorschijn, als de bergen in de Dolomieten rood-oranje kleuren, hetgeen in het gebied Enrosadira wordt genoemd.

Niemand heeft ooit ontdekt waar Koning Laurin precies gewoond heeft, maar de legende leeft voort – net als de schitterende kleurenpracht van de bergen bij zonsopkomst en zonsondergang.

De taal – Duits, Italiaans & Ladinisch
In de Dolomieten zie je vaak plaatsnamen in meerdere talen. Soms kan dat verwarrend zijn voor vakantiegangers, die niet meer weten of ze nu Urtijëi, Ortisei of Sankt Ulrich moeten volgen. Je ziet hier namelijk niet zo makkelijk dat het drie verschillende versies van één plaatsnaam zijn.

Van de ongeveer 500.000 inwoners in de Dolomieten spreekt 70% Duits, 26% Italiaans en 4% Ladinisch. Het Ladinisch is een officiële taal, die van oudsher gesproken wordt door de Ladiniërs die in de Dolomieten wonen.

Hoewel het Ladinisch nog maar een klein aandeel heeft, is het een belangrijk onderdeel van de cultuur van dit gebied. De Ladiniërs wonen verdeeld over drie provincies, namelijk Trento, Bolzano en Belluno. Om het extra ingewikkeld te maken, worden er niet drie verschillende soorten Ladinisch gesproken, maar wel vijf! In het ene gebied wordt er dan ook meer aandacht aan besteed op school dan in het andere.

Gelukkig is er wel een gezamenlijke Ladinische krant de La Usc di Ladins (de stem van de Ladiniërs), die verschillende Ladinische versies gebruikt om zo de taal weer extra leven in te blazen. Om het verschil aan te geven, geven we een voorbeeld:

Nederlands: Hoe heet je?
Italiaans: Come ti chiami?
Ladinisch, Val Gardena: Co es’a inuem?
Ladinisch, Val di Fassa: Co èste pa inom?

Voor ons allebei onverstaanbaar, maar ter plekke hoor – en lees –  je het nog veel.

Gastronomisch genieten
Op gastronomisch gebied valt er ook genoeg te ontdekken in de Dolomieten. Vroeger waren de gerechten simpel: volgens grootmoeders recepten moest eten vooral makkelijk te bereiden zijn, liefst met slechts enkele ingrediënten.

Door de invloeden van andere gebieden in Italië en Oostenrijk zijn de gerechten die in de Dolomieten geserveerd worden tegenwoordig van internationaal (sterren)niveau. Er wordt veel gebruik gemaakt van zelfgemaakte kazen, de olie van pijnboompitten, kruiden uit de bergen en vlees van gemzen, koeien en herten.

toetje van met o.a.crème brulee en chocolade (Restaurant Tubladel, Ortisei)
Black Forest uit 2015 (Hotel Gran Baita, Selva)

In- en ontspanning
Bij bergen denk je vaak aan wandelen en skiën, maar de Dolomieten hebben nog genoeg andere activiteiten voor je in petto. Zo hebben ze in de Dolomieten ook de e-bikes ontdekt en is het nu voor iedereen ‘een makkie’ om elke berg te bedwingen.

Wie denkt dat deze e-bikes suffe stadsfietsen zijn heeft het mis, want de e-bikes voor de bergen zijn heuse e-mountainbikes. Zo voelt het zelfs stoer om zonder al teveel moeite elke berg te bedwingen.

Wie graag de hoogte opzoekt maar liever niet wil lopen, kan met een paraglide boven de bergtoppen zweven. Het ‘I’m the king of the world’-gevoel is gegarandeerd, want het uitzicht is betoverend mooi!

Na al die inspanning moet er ook tijd zijn om te relaxen. Dat begrijpen de vele hotels in het gebied maar al te goed, want bij de meeste accommodaties is er wel een zwembad, sauna, Turks stoombad of relaxruimte te vinden. Che sogno!

Ga je mee op pad?
Vergeet de beroemde bergketens in Noord- en Zuid-Amerika en reis met ons mee naar een van de mooiste berggebieden van deze wereld, de Dolomieten. De komende dagen vertelt Felice je nog veel meer over wat er in de Dolomieten te vinden is.

Ze reist per trein en jeep naar een van de mooiste berghutten in het Fanes-Sennes Natuurpark, bij San Vigilio di Marebbe, en ontdekt de prachtige Val Gardena vanuit het luxe Hotel Gran Baita in Selva. Zuid-Tirools koken, hiken in de bergen en traditionele houtsnijkunst, er komt van alles aan bod! Andiamo?!