Vroegboekkorting bij hu openair villages & campings

Carrara – waar Michelangelo zijn marmer haalde

Aan de voet van de Apuaanse Alpen, vlak bij de Toscaanse kust, ligt het dorpje Carrara. Hier komt het prachtige witte marmer van Michelangelo’s David en tal van andere bekende en minder bekende Italiaanse kunststukken vandaan.

Carrara (88)

Hoewel elke kunstenaar kritisch was op het benodigde blok marmer, spande Michelangelo de kroon. Hij ging zijn marmer zelf in Carrara ophalen. Hij wilde het met eigen ogen zien, het blok marmer waarmee hij ging werken. Zijn idee was namelijk dat een beeld reeds in het marmer verborgen zat; de vaardige hand van een beeldhouwer zou het beeld slechts uit het marmer moeten bevrijden.

Michelangelo was zo van dit gevoel overtuigd, dat hij het meermalen noteerde en vaak ter sprake bracht. Zo schreef hij ooit de poëtische woorden:

‘De grootste kunstenaar kan niets verzinnen
dat niet vooraf al in de steen bestaat,
maar als zijn hand niet met zijn geest meegaat,
zal hij het nooit van ’t ruwe marmer winnen.’

Gezien zijn enorme productiviteit was Michelangelo regelmatig in Carrara te vinden om marmer voor zijn volgende project te halen. Hij kwam er voor het eerst rond 1496, op zoek naar marmer voor zijn Pietà (voor de Sint-Pieter in Rome). Hij keerde rond 1505  terug naar Carrara, nadat hij van paus Julius II de opdracht had gekregen een grafmonument te maken.

Omdat er voor dit graf veel marmer nodig was, verbleef Michelangelo dit keer acht maanden in Carrara. Geen enkel detail ontsnapte aan zijn oog; elk stuk marmer moest perfect zijn voor wat hij voor ogen had. Uiteindelijk is Michelangelo zo vaak in het marmerstadje te vinden, dat hij er een huis huurde, aan het Piazza del Duomo, dat gedomineerd wordt door de schitterende kathedraal – van marmer uiteraard.

Een uitzondering is Michelangelo’s David. Voor het uitzoeken van het marmer hiervoor reisden hij niet zelf naar Carrara. Het blok marmer waaruit later de David ontstond, was namelijk al eerder uitgegraven en bevond zich al in Florence. Veel collega-beeldhouwers en andere betrokkenen noemden het blok marmer spottend il rotto (het beschadigde), aangezien het een aantal barsten vertoonde.

Een aantal beeldhouwers had al een poging gedaan er iets van te maken – maar zonder dat ze daar in slaagden. Toch twijfelde Michelangelo geen moment toen hij werd gevraagd het blok te bewerken – en het resultaat (dat je kunt bewonderen in de Galleria dell’Accademia in Florence) mag er wezen…

Een tocht door de marmergroeven

Deze zomer gingen we een dagje met gids Gabriele op pad, dwars door de marmergroeven. In een jeep rijden we door de Alpi Apuane, met uitzicht op het witter dan witte marmer.

Carrara (2) Carrara (79) Carrara (84)

‘De renaissance is feitelijk hier begonnen,’ zo vertelt Gabriele. ‘De Lunigiana wordt ook wel l’ombelico del mondo, de navel van de wereld, genoemd, omdat de haven van Carrara en de unieke positie grenzend aan de twee Italiaanse regio’s Ligurië en Emilia-Romagna de sleutel naar Toscane vormden. Het was ooit de grens tussen twee werelden.’ Misschien is een korreltje zout hier op zijn plaats, maar aangezien Carrara de marmerhoofdstad van de wereld is, is zijn trotse houding absoluut voor te stellen.

Carrara (3) Carrara (4) Carrara (6) Carrara (21) Carrara (24) Carrara (25)

De gigantische bergketens van de Alpi Apuane zijn indrukwekkend, met hun schitterende witte vlaktes en toppen. ‘Dit is allemaal marmer,’ antwoordt Gabriele als iemand vraagt of het marmer nooit opraakt. ‘De beboste gedeeltes, de kale stukken, de witte vlaktes; alles is marmer. Er is verschil van kwaliteit, maar het is wel allemaal marmer en het zal pas opraken op het moment dat mijn vrouw stopt met nieuwe schoenen kopen. Nooit dus.’

Onderweg naar de marmergroeven vertelt Gabriele over Carrara en hoe iedereen hier direct of indirect leeft van de marmerindustrie. Hij wijst op een groot gebouw en vertelt dat er eens in de twee jaar een internationale marmerbeurs gehouden wordt, waar dan de hele wereld op af komt.

Carrara (26) Carrara (27) Carrara (28) Carrara (29)

Vervolgens noemt hij de duizend bedrijven die op een stuk van slechts zo’n twintig kilometer tussen Carrara en Pietrasanta te vinden zijn en allemaal met marmer werken, of het nou om machineonderdelen of om daadwerkelijk snijwerk gaat. Ooit een postkantoor van marmer gezien? In Carrara staat er een. Omdat er een overvloed van de bijzondere steensoort is, kun je in Carrara voor relatief weinig geld je huis, of een openbare ruimte, ermee versieren. Een bijzonder gezicht.

We komen te weten dat er in Carrara per jaar meer dan vijf miljoen ton marmer wordt gewonnen en bewerkt. Mensen van over de hele wereld komen naar de stad om marmer te kopen. Er komt zelfs marmer vanuit het buitenland naar Carrara. Het is namelijk goedkoper om het marmer hierheen te verschepen en het ter plekke te laten bewerken, dan zelf de machines aan te schaffen. Je haalt er immers alleen maar de kosten uit als je de machines dag en nacht kunt laten draaien en dat lukt alleen maar in Carrara.

Carrara (60) Carrara (69) Carrara (73)

Het is allemaal begonnen met de Romeinen die in de tweede eeuw voor Christus de steden Luni en Lucca stichtten. Zij waren altijd al gek op marmer en haalden hun kostbare stenen uit Griekenland en Turkije, totdat ze het dichter bij huis vonden. Het stadje Carrara werd gesticht en slaven werden de bergen op gestuurd om het marmer te winnen in de drie valleien Torano, Miseglia en Colonnata.

Tegenwoordig zijn er meer dan honderd groeves in gebruik. Meer dan duizend speciale vrachtwagens, die ook wel ‘kamikaze’ worden genoemd, rijden af en aan. De bijnaam danken de auto’s aan de smalle zigzagweggetjes, die levensgevaarlijk zijn voor de met tonnen marmer gevulde wagens die door het maanachtige landschap hun weg moeten vinden. De truckers worden betaald naar gewicht, dus een blokje extra van tussen de vijftien en veertig ton kan zo een groot verschil maken. Dat het risico daarmee ook toeneemt, nemen ze voor lief.

Carrara (86) Carrara (72)

Gabriele vertelt tijdens de hobbelige rit intrigerende verhalen achter de marmerindustrie en draait ondertussen zijn hand niet om voor de steile paden die we dankzij de jeep kunnen beklimmen. Om de sfeer van het moment een extra dimensie te geven, heeft hij drie liedjes uitgekozen. Hij begint met het fluiten van de Indiana Jones-tune als opwarmer; het avontuur kan beginnen!

Als het serieuze klimwerk van start gaat en we voor ons gevoel negentig graden omhoog rijden, zingt hij vrolijk Over the Rainbow. Op het hoogtepunt aangekomen kunnen wij alleen maar ademloos kijken naar het witte landschap dat zich voor ons uitstrekt. Gabriele begint zachtjes Halleluja te zingen. Inderdaad, halleluja, wat is dit indrukwekkend!

Carrara (80) Carrara (82) Carrara (84) Carrara (85)

Wil je ook door de marmergroeven rijden met Gabriele als gids? Dat kan! Hij spreekt meerdere talen en heeft ongelooflijk veel kennis over het marmer die hij met passie, plezier en humor met je deelt. Op de website van CTT Tours vind je informatie over de verschillende opties voor een marmertour.

Michelangelo besloot het marmer voor de gevel van de San Lorenzo in Florence (die uiteindelijk kaal bleef, maar dat terzijde) niet in Carrara te zoeken, maar in het iets verderop gelegen Pietrasanta (in de provincie Lucca). Een gedenksteen herinnert daar nog altijd aan:

Download de gratis Ciao tutti app voor nog meer tips

3 reacties

  1. Wij bezochten deze marmergroeven toen wij logeerden in Forte dei Marmi. Een zeer mooi plekje aan de zee. Een interessante uitvalbasis voor talrijke interessante stadjes zoals pisa, Lucca etc. Zeker een aanrader.

  2. Wat ontzettend leuk om elke dag wat over Italie te lezen. Carrara kende ik al maar over marmer gesproken: ken je de voorgevel(Laatste Oordeel) van de Dom in Orvieto ( Umbrie)? En de schildering van naakten van het Laatste Oordeel in de kerk? Echt iets voor jou om uit te zoeken, want dit zo tonen was heel bijzonder in die tijd!

  3. Grazie Wieneke! Orvieto lichtte ik laatst uitgebreid uit, zie http://www.ciaotutti.nl/citta/de-hel-of-het-paradijs-het-laatste-oordeel-in-orvieto/ Ademloos kijken daar, prachtig!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *