Volg de voetsporen van De’ Medici in de Mugello

Wie Florence bezoekt, kan niet om De’ Medici heen. Deze beroemde familie heeft veel betekend voor de kunst en cultuur in Florence. Ze hebben hun grootste rijkdom vergaard als bankiers, maar wisten ook grote politieke macht te verwerven. Zo telde de familie maar liefst drie pausen en vijftig kardinalen.

Ook op het gebied van kunst en cultuur speelden De’ Medici een toonaangevende rol. De kunstverzameling van de familie groeide uit tot de Galleria degli Uffizi, Brunelleschi werd aangesteld voor het ontwerpen van de Duomo, Michelangelo begon zijn carrière als beeldhouwer in de tuinen van De’ Medici en de familie gaf opdrachten aan kunstenaars als Botticelli en dichters als Boccaccio.

Het familiewapen van De’ Medici kom je dan ook overal tegen in Florence. Maar wist je dat De’ Medici oorspronkelijk afkomstig zijn uit de Mugello, de groene streek ten noorden van Florence?

Heldhaftige reddingsactie

Een oude legende vertelt dat Karel de Grote bij zijn terugkeer uit Rome in het jaar 800 door dit dal reed, toen hij plotseling werd aangevallen door barbaren. Een man schoot hem te hulp en verdedigde de keizer heldhaftig met zijn schild. De keizer gaf hem hierop het recht om de ronde butsen die het schild had opgelopen in het gevecht, voortaan als wapen te voeren. In de heraldiek worden deze ronde vormen palle genoemd, kogels.

Volgens een andere legende is dit onjuist. Deze legende vertelt over Averardo De’ Medici, die vocht in het leger van Karel de Grote, de Lombarden uit Toscane verdreef en Mugello van een reus bevrijdde. De sporen die de ijzeren knots van de reus achterliet op het schild van Averardo werden sinds die tijd gesymboliseerd als de palle op het familiewapen.

Om de oorsprong van het wapen nog onduidelijker te maken, kunnen de bollen op het wapenschild ook op het wapen terecht gekomen zijn door de lange bankierstraditie van de familie. Het wapen van het stadsgilde van de bankiers vertoonde namelijk gouden Byzantijnse munten op een rode achtergrond en de kans bestaat dat De’ Medici simpelweg dit wapen overnamen en de kleuren wisselden.

De’ Medici in de Mugello

De’ Medici hebben niet alleen in Florence hun sporen achtergelaten, ook in de Mugello is nog veel van hun pracht en praal terug te vinden. Reis met ons mee naar onder meer Vaglia, San Piero a Sieve, Barberino di Mugello en Scarperia en ontdek de schitterende erfenis die deze familie hier heeft achtergelaten.

Villa di Cafaggiolo

In de heuvels rondom Florence liggen heel wat prachtige villa’s, die ooit toebehoorden aan De’ Medici. Hier trokken de machtige heersers over Florence zich in het weekend terug om de hectiek van de stad even achter zich te kunnen laten. Hier snoven ze de frisse buitenlucht op, gingen ze op jacht en genoten ze van literatuur, muziek en schilderijen.

Sinds 2013 staat een aantal van deze villa’s op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Zo ook Villa di Cafaggiolo, Castello del Trebbio en het Parco Mediceo di Pratolino.

foto: MugelloToscana.it

Villa di Cafaggiolo is een van de oudste Medicivilla’s. Het was al in 1359 in gebruik als buitenhuis, weliswaar nog vooral in combinatie met agrarische activiteiten. In 1451 kwam de villa in handen van Cosimo il Vecchio (‘de Oudere’), die architect Michelozzo (die onder meer ook de prachtige binnenplaats van het Palazzo Vecchio in Florence ontwierp) de opdracht gaf om het huis onder handen te nemen en flink uit te breiden. Michelozzo zou er ook een enorme tuin hebben aangelegd.

Villa Cafaggiolo vereeuwigd door Justus Utens

Latere eigenaren lieten regelmatig veranderingen aanbrengen. De villa deed zelfs even dienst als klooster, waar de Trappisten koeien hielden om kaas van te maken. Sinds 1965 is de villa in handen van verschillende organisaties die er congressen en feesten organiseren.

Castello del Trebbio

Ook Castello del Trebbio ligt in de Mugello, een paar kilometer ten westen van San Piero a Sieve. Het gebouw, dat nu eigendom is van de Scarretti-familie en dus niet te bezoeken is, heeft dankzij de hoge toren wel wat weg van een kasteel, waarbij middeleeuwse elementen moeiteloos samengaan met modernere details. Prachtig is ook de cipressengaard op het terrein.

foto: MugelloToscana.it

De villa was het eigendom van Giovanni de’ Bicci, die het bij zijn dood in 1428 schonk aan zijn zonen, Cosimo en Lorenzo. Toen Florence werd geplaagd door de pest, trok Cosimo il Vecchio zich, samen met zijn familie, terug in deze villa. Hetzelfde gebeurde in 1433, toen de politieke situatie in de stad hem te heet onder zijn voeten werd. Ook hier zou Michelozzo een grote hand hebben gehad in het ontwerp.

foto: MugelloToscana.it

Parco Mediceo di Pratolino

Tussen Florence en San Piero a Sieve schittert een groene parel: het Parco Mediceo di Pratolino. In 1822 werd de tuin grotendeels vernietigd, maar later werd de tuin opnieuw aangelegd en kreeg het park de naam Villa Demidoff.

In het park bewonder je naast fonteinen, grotten en een volière ook allerlei standbeelden, zoals de Colosso dell’Appennino, de ‘Kolos van de Apennijnen’, een creatie van de Vlaamse kunstenaar Giambologna. Het beeld is wel tien meter hoog en dus met recht reusachtig te noemen.

Het kijkt uit over het water en lijkt diep na te denken over zijn bestaan – maar wellicht tuurt hij ook gewoon naar zijn spiegelbeeld. Ooit herbergde zijn binnenste prachtige grotten, maar die zijn nu niet meer toegankelijk.

Convento di Bosco ai Frati

Het Convento di Bosco ai Frati is een van de oudste kloosters van heel Toscane. Het zou al gesticht zijn voor het jaar 1000. Tijdens de renaissance werden zowel de kerk als het klooster opnieuw ontworpen door Michelozzo, in opdracht van Cosimo de’ Medici.

foto: MugelloToscana.it

Net als bij de Villa di Cafaggiolo en het Castello del Trebbio zie je een mooie mix van middeleeuwse architectuur en nieuwe renaissance-invloeden.

De familie De’ Medici gaf heel wat kostbare geschenken aan het klooster, waarvan het bekendste een houten kruisbeeld is dat wordt toegeschreven aan Donatello. Je kunt het bewonderen in het kleine museum dat bij het klooster hoort.

Op zaterdagochtend is er een gratis rondleiding. Voor meer informatie en voor het reserveren van een plekje tijdens deze rondleiding bel je naar de bibliotheek van San Piero a Sieve (0039-0558486791) of naar de bibliotheek van Scarperia (0039-0558431630 of 0039-0558431603).

foto’s: TooMuchTuscany

Palazzo dei Vicari, Scarperia

Het kloppend hart van Scarperia is het Piazza dei Vicari, met daaraan onder meer het Palazzo dei Vicari, het voornaamste gebouw van Scarperia. Door verschillende restauraties heeft het nu veel weg van het Palazzo Vecchio in Florence.

Wat opvalt, is het grote aantal familiewapens op de gevel. Het zijn de wapens van de vroegere vicari, bestuurders, die sinds 1415 vanuit Scarperia in naam van De’ Medici over de Mugello regeerden. Elke vicario mocht slechts zes maanden in dienst zijn, vandaar dat je zo veel verschillende wapens op de gevel en de binnenplaats tegenkomt.

De binnenplaats doet overigens wat lieflijker aan dan de harde buitenkant, met dank aan de kleurrijke fresco’s uit de renaissance.

Nog meer moois zie je in het museum dat in het palazzo is gevestigd. Je bewondert onder andere de authentieke klok die ooit in de toren hing en die gemaakt is door niemand minder dan Brunelleschi, de architect die ook de koepel voor de Duomo in Florence ontwierp.

Fortezza Medicea di San Martino

In San Piero a Sieve vind je een bijna geheel intact fort dat door Antonio da Sangallo werd gebouwd in opdracht van De’ Medici. De eerste steen werd gelegd op 30 juni 1569, maar de muur werd pas in het laatste decennium van de zestiende eeuw voltooid, onder deskundige leiding van Bernardo Buontalenti (what’s in a name?).

foto: TooMuchTuscany

Het fort was het grootste fort dat De’ Medici ooit lieten bouwen. Het heeft een opvallende toren die door de lokale bevolking vaak wordt vergeleken met een ruiter op zijn paard. In een van de kamers hangt een monumentaal familiewapen van De’ Medici.

Helaas is het fort nu niet van binnen te bezichtigen. Het is gesloten voor een grootschalige restauratie, zodat straks ook de volgende generaties dit reusachtige fort kunnen bewonderen, met zijn waterputten, wijnkelders, kazematten, wapenkamers, windmolens en munitiemagazijnen.

Wie weet kunnen we na de restauratie ook de geheime gang bezoeken, die van het fort helemaal naar het dorpje Sieve leidt. Wat moet het spannend zijn om onder dit indrukwekkende fort rond te kunnen dwalen…

foto’s: TooMuchTuscany

Nog veel meer moois in de Mugello

Nog veel meer moois in de Mugello ontdekken? Op de website MugelloToscana.it vind je allerlei informatie voor deze groene streek ten noordoosten van Florence, van mooie wandel- en fietsroutes tot evenementen, van fijne accommodaties tot bezienswaardigheden, musea en restaurants.