Bestel Saskia's roman Het perfecte recept

Ichnusa – Sardijns bier met de vier Moren als symbool

Als je op Sardinië neerstrijkt op een terrasje, zie je waarschijnlijk wel een flesje Ichnusa op de menukaart of op tafel staan. Dit bier is op en top Sardijns, van de naam tot de Quattro Mori, de vier Moren, die op elk flesje staan.

Bier met een Sardijnse ziel

Ichnusa heeft een Sardijnse ziel, zo vertelt de barman in Cagliari als hij ons twee ijskoude flesjes Ichnusa brengt. Het is een uitdrukking van de culturele identiteit van het eiland, van het karakter van de Sardijnen en van de kwaliteit van leven in deze unieke Italiaanse regio.

De naam is een verwijzing naar de oude Griekse naam voor Sardinië, Ιχνούσσα, of Ichnussa als je het in ons alfabet zou schrijven. De letterlijke vertaling van dit woord is afdruk, aangezien de vorm van het eiland de Griekse ontdekkingsreizigers deed denken aan een voetafdruk, door een sandaal achtergelaten in het zand.

Platgetrapte stenen

Dat valt mooi samen met een Sardijnse legende, waarin wordt verteld dat de goden de aarde creëerden met allerlei soorten materiaal. Toen ze niets dan stenen over hadden, deden ze die bijeen in een juten zak die ze in zee wierpen. Het ontstane eiland werd door de goden een beetje platgetrapt en zo zou het eiland Sardinië zijn ontstaan.

Het verhaal van Ichnusa gaat iets minder ver terug, om precies te zijn tot 1911. In dat jaar openden Aristide Giorgetti en Antonio Birocchi in Cagliari een birrificio, een bierbrouwerij, met apparatuur uit Duitsland. Een jaar later, in 1912, kreeg deze brouwerij officieel de naam Industria Birraria Ichnusa.

Società Anonima Birreria Ichnusa

Hoewel het bier meteen in de smaak viel, waren de investeringen zo fors dat de brouwerij al snel extra geld nodig had om niet te moeten sluiten. Dat geld kwam van Amsicora Capra, een van de grootste Sardijnse ondernemers van die tijd, die zich vooral bezig hield met het maken van wijn. Gedrieën richtten ze in 1915 de Società Anonima Birreria Ichnusa op, die tot 1940 zou bestaan. In dat jaar gaat Ichnusa op in Vinalcool, ook omdat er steeds meer vraag komt van buiten Sardinië.

Van Sardinië naar het vasteland

De eerste vijfentwintig tot dertig jaar is de productie met name voor de lokale markt. Buiten het eiland is het lastig om een Ichnusa-biertje te vinden. Na de Tweede Wereldoorlog gaat het hard, zowel qua productie als qua vraag. In 1967 opent Ichnusa dan ook de eerste brouwerij op Italiaanse bodem met grote cilindrische tanks, zodat er meer bier gebrouwen kan worden.

Ichnusa maakt in die tijd overigens ook nog wat frisdranken, zoals chinotto en aranciata, maar daar wordt in de jaren tachtig mee gestopt om nog meer bier te kunnen brouwen. In 1981 is Ichnusa een grote speler geworden. Zo groot zelfs dat de Sardijnse brouwerij de aandacht trekt van internationale brouwerijen.

Sardijns merk(teken)

In 1986 wordt Ichnusa ingelijfd bij Heineken Italia, dat echter niets mag veranderen aan het brouwproces. Het Sardijnse bier wordt nog altijd volgens het authentieke traditionele recept gebrouwen, het typisch Sardijnse merkteken – de vlag met de Quattro Mori – prijkt nog altijd op de fles.

Wel zijn er wat meer soorten Ichnusa ontstaan, met naast de klassieke versie de Ichnusa non filtrata (ongefilterd), Ichnusa Cruda (niet-gepasteuriseerd bier, dat werd gecreëerd ter ere van het honderdjarig bestaan van het biermerk) en Ichnusa limone (met citroensap).

De vier Moren op de vlag van Sardinië

Wat is de oorsprong van de vier Moren die niet alleen op een flesje Ichnusa prijken maar ook op de vlag van Sardinië? Volgens de Spanjaarden is het een van oorsprong Aragonese vlag die symbool staat voor de verovering van Alcoraz door koning Peter I van Aragón en Navarra in 1096.

Veel Sarden denken dat de vlag stamt uit 1017, toen paus Benedictus VIII een banier met vier Morenhoofden zou hebben gegeven aan Pisa, dat Sardinië hielp verdedigen tegen de aanvallen van de Saracenen.

Ook het bestuurlijke systeem van de quattro giudicati wordt genoemd als bron van de vlag. Na de overwinning op de Moren begon op Sardinië een periode waarin het eiland verdeeld was in vier autonome regio’s, vandaar de vier vlakken.

Van blinddoek naar hoofdband

Door de jaren heen is de vormgeving van de vlag vaak veranderd. Soms keken de Moren naar rechts, soms naar links. Soms hadden ze een blinddoek voor en soms een hoofdband om.

Sinds 1999 heeft de overheid besloten dat de Moren naar rechts moeten kijken en een hoofdband dragen in plaats van een blinddoek. Dit zou een positievere uitstraling hebben en de Sarden stimuleren naar de toekomst te kijken en niet te blijven hangen in het verleden, net zoals de biermakers van Ichnusa deden…

Ontdek de leukste routes in Italiaanse steden!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *