Wist je dat Rome wereldwijd de stad met de meeste fonteinen is? Hoe veel fonteinen er precies klateren in de Eeuwige Stad blijft een beetje gokken, maar dat het er veel zijn, staat als een paal boven water. Jesper neemt ons vandaag mee naar een van die prachtige fontane, de Fontana delle Naiadi op het Piazza della Repubblica, vlak bij Station Termini.
Rome – stad van fonteinen
Jesper: ‘Van de talloze fonteinen in Rome krijg ik geen genoeg. Ik ga er regelmatig op uit om bekende en onbekende fonteinen te fotograferen. Daarbij is het aantal nog te ontdekken fonteinen flink veel hoger dan het aantal fonteinen dat ik reeds vond.
Volgens historicus Willy Pocino, die in Rome ook wel ‘de professor der fonteinen’ wordt genoemd, zijn er in totaal zo’n 1500 Romeinse fonteinen. Voor zijn boek Le Fontane di Roma (dat werd gepubliceerd in 2002) vond professor Pocino fonteinen op pleinen en binnenplaatsen, in parken en (klooster)tuinen.
Tel daar de nog eens ruim tweeduizend nasoni (drinkfonteintjes) bij op en je hebt een meer dan indrukwekkend aantal fonteinen, waar het water de hele dag door doorheen stroomt, vierentwintig uur per dag, driehonderdvijfenzestig dagen per jaar.
Nauwe verbondenheid met water
Samen vormen al deze fonteinen en fonteintjes de fascinerende getuigen van Romes nauwe verbondenheid met water. De stad werd gesticht aan de oevers van de Tiber en in de oudheid legden de Romeinen naast belangrijke wegen ook tal van waterwegen, aquaducten aan, die ook nu nog altijd voor een groot deel van de aanvoer van water zorgen.
Al die vijftienhonderd fonteinen in één blog bezoeken en beschrijven, is een onhaalbaar doel. Daarom deel ik per keer één of twee bijzondere fonteinen, bekend of onbekend, grandioos of juist vrij onopvallend, op grootse pleinen of juist in de schaduw, in een binnentuin of in een stadspark.
Fontana delle Naiadi
Ik begin de fonteinenreeks met de Fontana delle Naiadi (‘Fontein van de Nimfen’) op het Piazza della Repubblica, niet ver van Station Termini. De fontein werd gebouwd tussen 1880 en 1911, hetgeen gepaard ging met flink wat controversie. De fontein was namelijk redelijk provocerend, zeker voor die tijd. Al was daar in het oorspronkelijke ontwerp nog geen sprake van…
Toen de fontein werd gebouwd, waren er nog geen nimfen te zien – en ook de man in het midden ontbrak in het oorspronkelijke ontwerp van architect Alessandro Guerrieri. De fontein viel dan ook nog lang niet zo op, midden in het toen ook al drukke plein.
Dat vonden de Romeinen ook en er werd besloten om de fontein nog wat verder te versieren. Er werden vier leeuwen toegevoegd om de fontein zichtbaarder te maken. Dat lukte weliswaar, maar de Romeinen vonden de leeuwen maar lelijk en eisten dat ze weer werden weggehaald.
Vier naakte nimfen
Dat gebeurde na een kort maar hevig protest. De gemeente besloot daarop om de Siciliaanse beeldhouwer Mario Rutelli te vragen om de originele fontein te verfraaien. Rutelli kwam in 1902 met een plan: hij wilde vier goed geproportioneerde, naakte nimfen toevoegen.
In eerste instantie werden de nimfen nog aan het oog onttrokken door een houten schutting, waarachter Rutelli en zijn team aan het werk waren. Maar al snel gingen de geruchten als een lopend vuurtje de stad door. Het zou schandalig zijn, zo’n naakte dames in hartje Rome. Om zelf een oordeel te kunnen vellen, probeerde menig Romein een gat in de schutting te vinden om het naakt aan nader onderzoek te kunnen onderwerpen. De nieuwsgierigheid was minstens zo groot als de sensatiezucht.
Of groter misschien nog wel, want uiteindelijk klommen de Romeinen gewoon over de schutting heen om de naakte schoonheden van de Siciliaanse kunstenaar te kunnen bekijken. Elke kijker werd verleid door de nimfen, die zich al die blikken van de Romeinen tevreden lieten aanleunen. De kerk was echter minder blij met Rutelli’s creaties.
Het ging zelfs zo ver dat de katholieke kerk de gemeente Rome ervan beschuldigde ‘de gewone man op straat, gerespecteerde burgers en vaders, onnodig te verleiden. De arm van de kerk reikte echter niet zo ver dat de verleidelijke vrouwen werden weggehaald.
Omarming met een dolfijn
De laatste toevoeging aan de fontein is de vijf meter hoge man in het midden, die een dolfijn omarmt. Deze man werd in 1911 geplaatst en levert met name als je vanaf de Via Veneto komt aangewandeld, met tegenlicht, een prachtig beeld op.
Dat geldt overigens ook voor de gehele fontein in de duisternis. De overvloedige watermassa en de verleidelijke nimfen worden dan prachtig verlicht. Deze fontein is na een heerlijk diner echt nog even een omweg waard!’