Naar hoofdinhoud Naar navigatie
1 augustus 2023

Val Vigezzo – vallei van schilders, schoorsteenvegers en een schitterende smalspoorlijn

De Val Vigezzo is een typisch Alpendal, maar door zijn bijzondere vorm en bezienswaardigheden neemt het een unieke plek in het landschap van Noord-Italië in.

Het dal weet kunstenaars en toeristen te inspireren met zijn natuurschoon en waardevol cultureel erfgoed, zoals het Museo dello Spazzacamino in Santa Maria Maggiore en het statige Santuario della Madonna del Sangue in Re.

Door de Val Vigezzo loopt een smalspoorlijn, de Ferrovia Vigezzina-Centovalli, met een van de interessantste en mooiste treintrajecten van Italië, van Domodossola naar Locarno, aan de Zwitserse kant van het Lago Maggiore.

Het veelzijdige aanbod in de vallei maakt de Val Vigezzo tot een perfecte bestemming voor een onvergetelijke vakantie. Zeker als je onderstaande tips opvolgt, zal de Val Vigezzo je weten te betoveren!

Valle dei Pittori – vallei van de schilders

De Val Vigezzo staat ook wel bekend als de Valle dei Pittori, de vallei van de schilders. Het gebied is al vanaf de zeventiende eeuw een verblijfplaats en inspiratiebron geweest voor kunstenaars. Niet gek dus dat er veel moois te bewonderen is, ook op de muren van huizen.

De schilderkunst van de Val Vigezzo werd in de vijftiende en zestiende eeuw maar heel beperkt beïnvloed door de vernieuwingen van de renaissance. De stijl was nog nauw verbonden met de romaanse kunst, gekenmerkt door vrij statische figuren in een frontale houding, zonder aandacht voor perspectief.

Een terugkerend onderwerp is de afbeelding van Maria, al dan niet samen met enkele heiligen, als symbool van bescherming.

Scuola di Belle Arti Rossetti Valentini in Santa Maria Maggiore

Het centrum van deze schildertraditie is de Scuola di Belle Arti Rossetti Valentini, aan de Via Rossetti Valentini 1 in Santa Maria Maggiore. Deze school werd gesticht in 1878 door Giovanni Maria Rossetti Valentini, een lokale schilder die naar Frankrijk was geëmigreerd en daar beroemd was geworden.

Eenmaal teruggekeerd in de Val Vigezzo opende hij een gratis school voor lessen in tekenen en het ontwerpen van ornamenten, die toegankelijk was voor alle jongemannen die zich aan de schilderkunst wilden wagen.

Tegenwoordig opent de school de deuren voor zomercursussen en kun je er werken zien van enkele van de beste schilders uit de omgeving.

foto’s: Fondazione Scuola di Belle Arti Rossetti Valentini

Ferrovia Vigezzina – reis over de smalspoorlijn

Een geweldige manier om de Val Vigezzo te verkennen, is een ritje met de Ferrovia Vigezzina. Dit is een spoorlijn van tweeënvijftig kilometer die Italië met Zwitserland verbindt, om precies te zijn de steden Domodossola en Locarno.

Onderweg laat je je betoveren door de schilderachtige landschappen, waar je door de grote ramen van de wagons prachtig op uit kunt kijken. Het ene na het andere schitterende panorama schiet voorbij, met uitzichten over de Centovalli en het Lago Maggiore, maar ook in de Val Vigezzo zelf is genoeg moois te zien.

Het traject van de Ferrovia Vigezzina leg je in korte tijd af, maar om echt van dit betoverende gebied te genieten, kun je een aantal tussenstops maken in de buurt van de mooiste plekjes langs de route, waarvan we er een aantal delen.

Coimo – romaanse kerkjes en zwart brood

We beginnen in Coimo, het eerste plaatsje dat je tegenkomt in dit Italiaanse paradijs. Het dorpje, dat deel uitmaakt van de gemeente Druogno, verrijst aan de voet van de Monte Loccia di Peve en wordt omgeven door prachtige natuur: de terrasvormige velden en kastanjebossen zorgen voor een geweldig uitzicht.

Al wandelend door de steegjes van het dorp kun je oude natuurstenen huisjes en schitterende romaanse kerkjes bewonderen.

Mis ook niet je kans om het beroemde ‘zwarte brood’, het pane nero di Coimo, te proeven, het liefst met wat heerlijke lokale kazen en vleeswaren. Dit brood wordt gemaakt met roggemeel dat wordt verbouwd op de velden rondom Coimo.

Museo della Cartolina – duizenden oude ansichtkaarten in Druogno

Ook Druogno zelf is een mooi oud dorpje met een heel bijzondere sfeer. Het is de ideale plek voor als je graag terug in de tijd wil reizen, want er zijn verschillende bezienswaardigheden die je kennis laten maken met het bloeiende verleden van de Val Vigezzo.

Allereerst de Biblioteca di San Giulio, een bibliotheek in de voormalige Chiesa di San Giulio. Hier kun je een klein museum met antieke ansichtkaarten bezoeken. De collectie omvat ongeveer drieduizend schitterende vergezichten die in de vorige eeuw zijn vereeuwigd.

foto’s: Museo della Cartolina

Buiten de kerk bewonder je de Giardino di Montagna, de beeldentuin van Giancarlo Sangregorio.

Museo UniversiCà – Alpentradities in Druogno

Het Museo UniversiCà geeft je een kijkje in de tradities en beroepen uit de Alpen van de twintigste eeuw. Het is een grote tentoonstelling waarin je het belang van de natuur en haar wonderen, de bossen en het water ontdekt, maar ook meer leert over de Alpenweiden en de landbouw.

Santa Maria Maggiore – het hoogste punt van de Ferrovia Vigezzina

Het dorp Santa Maria Maggiore – dat bekend staat als het dorp van de schoorsteenvegers – ligt op het hoogste punt van de Ferrovia Vigezzina. Met zijn smalle steegjes en gekleurde oude gebouwen is het een van de mooiste pareltjes van de Val Vigezzo.

Een van de hoogtepunten is de Chiesa di Santa Maria Assunta, met een prachtige klokkentoren in romaanse stijl. Minstens zo indrukwekkend is het zeer kleurrijke Casa Mandamentale, dat ooit het gemeentehuis was, maar nu wordt gebruikt voor tentoonstellingen en andere evenementen.

Santa Maria Maggiore is ook een geweldige wintersportbestemming, vooral vanwege de kerstmarkten en de uitstekende langlaufpaden.

Museo dello Spazzacamino – museum van de schoorsteenvegers

In Villa Antonia is het Museo dello Spazzacamino te vinden. Dit museum van de schoorsteenvegers omvat een interactieve tentoonstelling over de spazzacamini die vanuit de Val Vigezzo heel Europa door trokken om schoorstenen te vegen.

Aan de hand van schitterende oude foto’s, beeldjes, prenten, gebruiksvoorwerpen en andere memorabilia kun je je een beetje voorstellen hoe het bestaan van een schoorsteenveger eruit zag.

foto’s: Museo dello Spazzacamino

Internationaal schoorsteenvegersfeest

In Santa Maria Maggiore wordt elk jaar begin september de Raduno dello Spazzacamino, gehouden, een bijeenkomst van schoorsteenvegers. Van over de hele wereld komen schoorsteenvegers naar het dorpje om samen feest te vieren, lekker te eten en te drinken en luidkeels het ‘schoorsteenvegerslied’ te zingen:

‘Su e giù per le contrade,
di qua e di la si sente,
la voce allegramente
dello spazzacamin.

Gentile signorina,
si affaccia alla finestra
con voce assai carina
chiama lo spazzacamin.

Prima lo fa entrare,
e poi lo fa sedere,
gli da mangiare e bere
allo spazzacamin.

E dopo aver mangiato,
mangiato e ben bevuto
gli fa vedere il buco
il buco del camin.

Perdoni giovinotto,
se il mio camino è stretto
povero giovinetto
come farà a salir.

Tranquilla signorina,
son vecchio del mestiere
so fare il mio dovere
dello spazzacamin.

E dopo aver varcato
Questa stupenda porta,
facciamo un’altra volta
su e giù per il camin.

E dopo cinque mesi,
la luna va crescendo
la gente va dicendo
dello spazzacamin

E dopo nove mesi,
è nato un bel bambino
che assomigliava tutto
allo spazzacamin.

E dopo dieci mesi
gran festa nella valle
tagliarono le palle
allo spazzacamin

E dopo dieci anni
il bimbo in bicicletta
tirava la carretta
allo spazzacamin.

Passati altri anni,
il bimbo è cresciuto,
e ricomincia il ciclo,
dello spazzacamin.’

foto’s: Museo dello Spazzacamino

Monument voor een schoorsteenveger in Malesco

In Malesco staat een stenen schoorsteenveger naar de mistige heuvels verderop te staren. Het monument, dat is gemaakt door de Milanese beeldhouwer Luigi Teruggi, is geplaatst ter nagedachtenis aan Faustino Cappini, een jonge schoorsteenveger die tijdens zijn werk overleed omdat hij na het vegen van een schoorsteen per ongeluk een elektriciteitskabel raakte.

foto: Ecomuseo di Malesco

Craveggia – het schoorstenendorp

Naast het dorp van de schoorsteenvegers is er ook een dorp van de schoorstenen: Craveggia. De huizen zijn hier voorzien van fraaie natuurstenen daken en schoorstenen, die prachtig afsteken tegen de blauwe lucht.

In de Chiesa dei Santi Giacomo e Cristoforo bevindt zich een schatkamer die zijn naam eer aan doet. In deze Tesoro di Craveggia zijn relieken te bewonderen, religieuze gewaden en zelfs enkele voorwerpen die uit Versailles afkomstig zijn.

foto’s: Visit Ossola

Net buiten het dorp zijn zeer bijzondere rotstekeningen gevonden. Deze kun je bewonderen op een wandeling langs de hutten op de archeologische site.

Het Santuario della Madonna del Sangue in Re

Re ligt niet ver van de Zwitserse grens. Dit plaatsje staat niet alleen bekend om zijn schitterende vergezichten, maar ook om het Santuario della Madonna del Sangue, een indrukwekkende neo-Byzantijnse basiliek.

Volgens de overlevering werd een fresco met een afbeelding van de zogende Maria in 1494 geraakt door een steen. Maria begon te bloeden – een wonder!

Naar aanleiding van dit verhaal is een prachtig heiligdom gebouwd, dat tegenwoordig een van de belangrijkste pelgrimsbestemmingen is in het noorden van Italië.

Als je ook wil genieten van natuurschoon, dan vind je hier vlakbij de Ponte del Maglione: een middeleeuwse brug waaronder het sterk stromende water een diepe geul heeft uitgesleten.

Volg het muilezelpad op de Monte Dissimo

Vanuit Dissimo, een klein gehucht bij Re, dat maar uit een paar huizen bestaat, loopt een pad dat perfect is voor liefhebbers van lange wandeltochten. Het is vrij makkelijk begaanbaar en dus geschikt voor iedereen.

Dit muilezelpad loopt door bossen en over stroompjes, maar ook over uitgestrekte weides waar je kunt picknicken voordat je de top van de berg bereikt. Hoewel hij niet heel hoog is, heb je vanaf de Monte Dissimo toch een indrukwekkend uitzicht over de Val Vigezzo.

Circuito dei Santi – heilige route in de Val Vigezzo

Als je geïnteresseerd bent in kerken en religieuze kunst, is het Circuito dei Santi, de heiligenronde, een mooie ontdekkingstocht door de Val Vigezzo.

Er zijn drie routes langs kerken en kapellen: de westelijke route tussen Druogno en Santa Maria Maggiore, de centrale route tussen Toceno en Craveggia en de oostelijke route met de gemeenten Vilette, Re (met het eerder genoemde Santuario della Madonna del Sangue) en Malesco.

De routes zijn te vinden via de website www.circuitodeisanti.it. Hier staat ook veel informatie op over alle bezienswaardigheden op de routes en je kunt er audio- en videoguides downloaden.

foto’s: Circuito dei Santi

Il Sentiero dei Tre Fiumi – het pad van de drie rivieren

De wandelroute Il Sentiero dei Tre Fiumi is vernoemd naar de drie rivieren Isorno, Melezza en Maggia. Het is een tocht door het prachtige rivierengebied van de Centovalli en de Terre di Pedemonte die geschikt is voor het hele gezin.

Je vertrekt vanaf het station van Intragna en steekt de rivier de Isorno over via de Ponte dei Cavalli richting Cavigliano. Omgeven door een ongerept, groen landschap volg je de oever tot aan Tegna.

Hier komt de Melezza uit in de Pozzo di Tegna. De weerkaatsing van het zonlicht op het groenblauwe water van dit meer geeft een prachtig effect.

Vervolgens loop je verder naar de Orrido di Ponte Brolla, waar je de indrukwekkende ravijnen van de rivier de Maggia kunt bewonderen. De route eindigt op het station van Ponte Brolla.

3 reacties

  1. Carrie Kosters schreef:

    Beste Saskia,
    Wat een prachtige smaakmaker , dit artikelover de Val Vigezzo!

    Misschien is minder bekend , en helaas dus onvermeld, het boek van Lisa Tetzner ‘ Levende Bezems’
    Mijn meester in de 6e klas (tegenwoordig 8e groep) las dat elke week voor en dan was het muisstil….Ik hoor hem nog roepen ‘spazzacamino…..spazzacamino…!’ Uit het boek blijkt ook dat het niet direct rozengeur en maneschijn was, zo’n schoorsteenvegersbestaan. Als levende bezem door de schoorsteenschacht kruipen is nou niet bepaald goed voot je gezondheid….
    Misschien een aanrader om te lezen als je dit gebied bezoekt!
    Bij mij zijn in elk geval de reiskriebels begonnen om dit dal te gaan bezoeken!
    Succes verder!

  2. Saskia schreef:

    Ciao Carrie,
    een prachtig boek inderdaad (ik herlees het bijna elk jaar nog) maar helaas niet meer overal verkrijgbaar.
    Als je de Val Vigezzo bezoekt, mag het boek eigenlijk niet ontbreken in je bagage. Hopelijk komt er nog eens een nieuwe uitgave!

  3. angela ciolina schreef:

    wat een mooi verhaal over de Val Vigezzo.Mijn opa komt uit Toceno in de schildersvallei gelegen.Daar heeft ook de schilder Giovanni Battista Ciolina( neef van mijn opa)geleefd.Er is nu een wandelroute uitgezet met afbeeldingen van zijn schilderijen,die hij daar op de locatie heeft geschilderd, langs deze route.
    Deze wandelroute :Tra I Paesaggi Di Giovanni Battista Ciolina'”
    Misschien een mooie aanvulling van het verhaal over de Val Vigezzo.
    Ciao ciao, Angela Ciolina

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ciao tutti is hét startpunt voor je vakantie naar Italië, bomvol persoonlijke tips. Buon viaggio!

autohuur italië
Bol AlgemeenBol Algemeen