Luci d’Artista – kleurrijke lichtkunstwerken in Turijn
Op minder dan tien kilometer van Nizza Monferrato ligt Fontanile, een klein dorp met grootse bezienswaardigheden. De koepel van de San Giovanni Battista is al van heinde en verre te zien, maar eenmaal in het dorpje blijken ook de muren veel te vertellen hebben…
De muurschilderingen van Fontanile
Tijdens een bezoek aan Fontanile kun je niet om de muurschilderingen heen. Lokale kunstenaar Luigi Amerio gebruikt verschillende grote en kleinere muren in het dorp als schilderdoek.
In eerste instantie om een vrij lelijke betonnen muur op te vrolijken en het dorp zo een mooier aanzien te geven, maar eenmaal van start, weet Luigi van geen ophouden.
‘I muri mi parlano,’ zo vertrouwt hij Saskia toe. Al wandelend door het dorp hoort hij de muren hem als het ware hun geschiedenis toefluisteren, die hij als inspiratie gebruikt voor de illustraties waarmee hij – altijd met een klein penseel – de geschiedenis van Fontanile tot leven wekt.
Omringd door water
Meteen al bij het parkeren van je auto op het Piazza Trento Trieste, word je verwelkomd door een aantal beschilderde muren.
De grootste en daarmee ook opvallendste muurschildering is ongeveer honderdvijftig meter lang en dertig meter hoog. Een monnikenwerk voor Luigi, want de muur lijkt te bestaan uit bakstenen, maar schijn bedriegt: het zijn allemaal geschilderde bakstenen op een betonnen muur.
Luigi schilderde gelukkig niet alleen veel bakstenen. De hoofdrol op deze muurschildering is weggelegd voor een soort singel, die Fontanile ooit omringde en waarvan het water gebruikt werd voor van alles en nog wat: het doen van de was, het laten drinken van het vee en het nat maken van de hennep voor die verwerkt kon worden.
Tijdens het feest van de patroonheilige kon je een boottochtje maken en in de winter werd er zelfs geschaatst!
De geschiedenis van Fontanile is ook qua naam onmiskenbaar verbonden met water. Fontanile zou zijn afgeleid van fontinali(s), waterrijk land. Fontanile was rijk aan bronnen en dus aan water.
Dat wordt bijvoorbeeld ook onderstreept door de oude ophaalbrug aan de Via Marconi, het openbare washuis, de Pozzo della Rocca en de vele muurschilderingen waarin het water een rol speelt.
Op de fiets naar Zwitserland
Aan de zijkant, naast de kleine bar, schilderde Luigi vijf inwoners van Fontanile die in 1912 per fiets naar Zwitserland reisden. Maar liefst driehonderd kilometer legden ze af om hun bestemming te bereiken – en nog eens zoveel om weer terug te keren. Een bijzondere onderneming waarover in Fontanile nog jarenlang werd gepraat…
Oude mannetjes en sterke ossen
Aan de overkant, aan de Via Trento Trieste, zitten drie oude mannetjes op een bankje. Je moet even twee keer met je ogen knipperen om te zien dat ze niet echt zijn, maar een van Luigi’s creaties.
Iets verderop herdenkt Luigi het leven op een boerderij rond 1900. Je ziet hoe een boer zijn sterkste ossen naar de veemarkt brengt.
Kinderen die verstoppertje spelen
Sommige schilderingen lijken zo tot leven te kunnen komen, zoals de kinderen die verstoppertje spelen, een kring maken of een toneelstuk opvoeren, maar ook de kat van Lena en de hond van een andere dorpsgenoot.
Het meisje dat een ijsje eet zou na haar laatste hap zo weg kunnen huppelen en Michelina, die aan de Via Roma uit het raam kijkt, zou je zo gedag kunnen zeggen.
Kruiden, specerijen, stoffen en zout
Naast Michelina bevond zich lange tijd de spezieria, een winkel waar niet alleen medicijnen maar ook kruiden en specerijen werden verkocht.
Daartegenover vereeuwigde Luigi de verkoper van zout, dat werd gebruikt voor het conserveren van voedingsmiddelen.
Iets verderop in de straat kun je terecht bij Mariuccia, die de deur van de sartoria voor je openhoudt. De winkel van de kleermaker was verbonden met de stoffenwinkel van de familie Robusto, die met name handelde in hennep, zijde en wol.
De komst van de klokken
Na de Eerste Wereldoorlog moesten de kerkklokken vervangen worden. De oude klokken werden overgedragen aan Barigozzi uit Milaan, die toezegde vijf nieuwe klokken te leveren voor de som van vierenvijftigduizend lire.
Op 19 augustus 1922, na drie maanden wachten, arriveerden de nieuwe klokken op het station van Mombaruzzo, waar ze onthaald werden door de trotse inwoners van Fontanile.
Met behulp van stevige ossenkarren werden de klokken naar het kerkplein vervoerd, waar ze werden opgesteld en een dag later door de bisschop werden ingezegend.
Luigi beeldt deze voor Fontanile belangrijke historische gebeurtenis uit in een meterslange muurschildering, waarbij je inderdaad ziet dat het hele dorp was uitgelopen om de klokken te verwelkomen.
Naar de markt
Een andere meterslange muurschildering is de nieuwste creatie van Luigi, waar hij nog volop mee bezig is tijdens ons bezoek aan Fontanile. Je wandelt langs verschillende marktscènes, de ene nog herkenbaarder dan de andere.
Op een andere muurschildering zie je Francesco Cirio (over wie we in ons artikel over Nizza Monferrato al spraken). Vanuit Fontanile ging de elfjarige Francesco regelmatig naar de markt in Nizza Monferrato, waar hij fruit en groenten kocht om ze vervolgens huis-aan-huis te verkopen bij de boerderijen in de omliggende heuvels.
Later zette hij een bloeiend conservenbedrijf op, dat uitgroeit tot een van de grootste conservenmerken voor groente en fruit. Vooral de tomatensaus is wereldwijd bekend.
Een rode Fiat bij het tankstation
Even buiten het dorp beschilderde Luigi een elektriciteitskast als tankstation, met vintage auto’s, waaronder een rode Fiat 500.
Deze en meer muurschilderingen vind je terug via deze link en op deze plattegrond.
De blikvanger van Fontanile
Zoals we al schreven, zie je de enorme koepel van de San Giovanni Battista al van verre. Met een hoogte van ruim vijftig en een diameter van zestien meter zet Fontanile zich zo in de wijde omtrek op de kaart. Het is namelijk de grootste koepel in de provincie Asti.
De majestueuze kerk werd ontworpen door de Bolognese architect Francesco Gualandi, op de resten van de oude dorpskerk, waarvan het houten portaal, de klokkentoren, de apsis en het altaar zijn overgebleven.
Het verhaal wil dat Gualandi in oktober 1897 schetsen liet zien van de kerk die hij wilde bouwen. Hij was zo overtuigend dat besloten werd om de bestaande kerk af te breken en de nieuwe kerk zoals Gualandi voor ogen had te bouwen.
De fresco’s zijn van de hand van Luigi Morgari, een schilder uit Turijn. Het geheel doet een beetje eclectisch aan, maar ook van de binnenzijde is zowel de koepel als de kerk erg fotogeniek.
Gouden munten onder de kerkvloer
Onze gids vertelt dat er tijdens werkzaamheden aan de vloer – die ook op kerstavond 1897 gewoon doorgingen – een aantal gouden munten werd gevonden. Michele Rocca was de gelukkige. In plaats van dit te melden, probeerde hij ze achterover te drukken.
Zijn collega Giovanni Berruti had het echter gezien en meldde het voorval bij de pastoor, die Rocca meteen op het matje riep. Hij dreigde hem aan te klagen wegens verduistering. Rocca koos eieren voor zijn geld en leverde zijn vondst in, tegen beloning van naar men zegt driehonderdvijftig lire. Toch een mooi kerstcadeau!
Big Bench Fontanile
Fontanile heeft niet alleen een enorme koepel, maar ook een van de Big Benches. De lichtgroene Big Bench nummer 25 werd in 2016 geplaatst, zodat je in alle rust kunt genieten van het uitzicht over het platteland rondom Fontanile.
Casa Gris – vakantiehuis met uitzicht op Fontanile
Tijdens ons bezoek aan Fontanile logeren we bij Casa di Gallo, op een kleine tien minuten rijden van Fontanile.
Als je langer van het uitzicht op de enorme koepel wil genieten, dan kun je terecht bij Casa Gris, een eigentijds en rustig gelegen vakantiehuis met privézwembad.
Casa Gris is fris en modern ingericht. Er zijn vier slaapkamers, twee badkamers en een ruime keuken. Ook buiten is alles aanwezig om zalig vakantie te vieren: een buitenkeuken, een ruime tuin met een eigen zwembad en voldoende vertier (zoals tafeltennis).
De kers op de taart is de StarBox in de tuin, waar je beschut kunt slapen onder de sterrenhemel. Een magische ervaring!
Casa Luce – nog een heerlijk vakantiehuis in Fontanile
Ook een aanrader voor een vakantie in Fontanile en omstreken is Casa Luce, een prachtige woning met vier slaapkamers, een ruime eetkamer met goed uitgeruste kookhoek.
Buiten wachten onder meer een overdekt terras, een heerlijk zwembad en verschillende schaduwrijke en zonnige hoekjes om te genieten van een goed boek, een glas wijn of gewoon even niets.
Tijdens het hoogseizoen wordt Casa Luce alleen in zijn geheel verhuurd, maar voor andere maanden kun je ook een of meer kamers huren. Neem gerust contact op met Insolita voor de mogelijkheden.
