Onlangs was Lieve van Insolita op werkbezoek in Piemonte. Het was vanaf het terras van Casa Alfieri dat Nancy, de Vlaamse gastvrouw ter plaatse, haar attendeerde op het grote kasteel op de volgende heuveltop.
‘Weet je dat daar de nichtjes van onze koningin Paola wonen? Je kunt het kasteel en de tuin bezoeken. Ze produceren bovendien hele goede wijnen.’ Dat liet Lieve zich geen twee keer zeggen. Zoals altijd nieuwsgierig naar wat er in de buurt van haar vakantiehuizen te beleven valt, trok ze naar het dorp San Martino Alfieri, waar het imposante kasteel van de Marchesi Alfieri zich bevindt.
Lieve: ‘San Martino Alfieri is een klein dorp, ongeveer halverwege Asti en Alba. Hier sta je precies op de grens van drie wijngebieden die op de Werelderfgoedlijst staan: Monferrato, Langhe en Roero.
Het dorp zelf is klein maar fijn. Het ligt op een heuveltop, met prachtig zicht op de omliggende heuvels. Het imposante kasteel kun je niet missen, het steekt trots boven de daken van de huizen uit.
Ik meld me bij de receptie en de vriendelijke gastvrouw Isella vertelt dat ik enkele uren later kan aansluiten bij een Zwitserse groep die een rondleiding door de tuinen en een proeverij geboekt heeft.
Isella raadt ons aan om in de tussentijd te gaan lunchen bij Ristorante Concordia (Via Alfieri 11), even verderop in het dorp. Dit is een schot in de roos, een van die memorabele ervaringen in Piemonte, met moeder aan het fornuis, zoon in de eetzaal, geen menu en heerlijke eenvoudige Piemontese gerechten waar je portemonnee ook niet onder te lijden heeft.
De geschiedenis van het Castello dei Marchesi Alfieri
Vanaf 1696 nam de familie Alfieri de bestaande middeleeuwse burcht flink onder handen, om hem om te vormen tot een schitterend barok paleis. Het resultaat was een elegant kasteel met simpele lijnen, dus zonder de overdrijving die je vaak in barokke paleizen ziet, mooi ingebed in het omliggend landschap.
In 1720 werd een oranjerie toegevoegd, als wintertuin voor de familie, maar ook als plek waar verschillende vooraanstaande muzikanten een concert gaven.
In 1820 werd het kasteel een laatste keer aangepast, door architect Ernesto Melano, de eerste architect van koning Carlo Alberto. Dit geeft aan dat de familie Alfieri hoog aangeschreven stond en een belangrijke rol heeft gespeeld in de geschiedenis van Piemonte.
Tijdens de rondleiding attendeert Isella ons op een merkwaardig detail: de ramen op de benedenverdieping zijn allemaal voorzien van zware smeedijzeren grillen. Ooit liep hier namelijk de hoofdstraat van het dorp. Dit vond de markiezin niet zo veilig. Uiteindelijk wilde de kasteelheer ook een mooie tuin rond het kasteel, waarvoor het dorp plaats moest maken. Vandaar dat het nu verderop ligt, op veilige afstand van het kasteel.
Zoals wel vaker gebeurt in adellijke families, was er op een bepaald moment geen opvolging meer. Zo ging het kasteel in 1982 over in handen van een neef, Casimiro San Martino di San Germano wiens dochters Emanuela, Antonella en Giovanna – nichtjes van de Belgische koningin Paola – de huidige eigenaressen zijn van het kasteel.
Twee van hen wonen permanent in het kasteel en nodigen er in de zomerperiode hun vele kinderen en kleinkinderen en verwanten uit. Zo is ook koningin Paola er, samen met koning Albert, al vaak te gast geweest.
De tuin van het Castello dei Marchesi Alfieri
In 1815 stelde markies Carlo Emmanuele Alfieri de Duitse landschapsarchitect Xavier Kurten aan om de toenmalige formele Italiaanse tuin om te vormen tot een park in de heersende Engelse romantische stijl. Zo ontstond een van de eerste Engelse tuinen op Italiaans grondgebied.
De tuin is een aangenaam geheel met grasvelden, mooie weggetjes en eeuwenoude bomen (ceders, lindebomen, olmen en een monumentale eik). In de zomer worden er regelmatig evenementen georganiseerd.
Het wijnlandgoed Marchesi Alfieri
De vader van de huidige eigenaressen bracht de wijnbouw terug op het landgoed. De familie heeft een wijnmaker met een uitstekende reputatie aangetrokken. Onder zijn leiding worden er wijnen van hoge kwaliteit geproduceerd.
Vandaag de dag zijn er vijfentwintig hectares aan wijngaarden, waar onder meer een Barbera d’Asti DOCG van uitstekende kwaliteit geproduceerd wordt.
Aansluitend aan het bezoek van de kasteeltuin is er de mogelijkheid tot een wijnproeverij, zodat je de verschillende wijnen van het domein kunt proeven. Bij mij viel vooral de wijn La Tota (Piemontees koosnaampje voor een oude vrijster) in de smaak.
Slapen op het wijndomein of in de buurt
Op het landgoed zijn er ook enkele B&B-kamers, waarin je je helemaal onderdompelt in de elegante atmosfeer van dit barokke kasteel.
Voor wie liever in een modern ingericht landhuis met privézwembad verblijft, is Casa Alfieri in het naburige dorp San Damiano d’Asti een aanrader.’
Piemonte is een van de favoriete regio’s van Lieve, die samen met haar Italiaanse collega Cosimo steeds op zoek is naar bijzondere plekken in Italië. Ze voorzien je als doorgewinterde Italiëliefhebbers graag van informatie en advies. Je kunt hun volledige aanbod aan accommodaties in Italië bekijken op www.insolita.be.