Canelli staat sinds juni 2014 op de Werelderfgoedlijst van Unesco, vanwege de bijzondere ondergrondse kathedralen vol wijn die je er kunt vinden. Maar Canelli heeft meer moois, zoals de Via degli Innamorati en rijk versierde barokke kerkjes.
Canelli – hoofdstad van de spumante
Dankzij de ondergrondse wijnkathedralen wordt Canelli ook wel de hoofdstad van de spumante genoemd. De mousserende wijn wordt opgeslagen in kelders die tussen de zestiende en negentiende eeuw in de tufstenen heuvels zijn uitgegraven en tot op de dag van vandaag intact zijn.
Het was Carlo Gancia die na een bezoek aan Reims om de geheimen van champagne te leren kennen, de méthode champenoise ‘importeerde’. Hij wist het proces een beetje te vereenvoudigen en paste het toe op muskaatdruiven, die in de streek rondom Canelli groeien.
Cattedrali sottoterranee – ondergrondse kathedralen
De wijn die zo wordt gemaakt, wordt opgeslagen in unieke wijnkelders, die ook wel bekend staan als cattedrali sottoterranee, ondergrondse kathedralen. De maar liefst dertien kilometer aan keldergangen onder Canelli zijn zo bijzonder, dat ze een plekje hebben gekregen op de Werelderfgoedlijst van Unesco.
Vier wijnmakers geven je de kans om deze ondergrondse kathedralen te bezoeken: Bosca, Contratto, Coppo en Gancia.
Wij kozen voor Contratto, waar we een rondleiding inclusief proeverij boekten. Voor een twee uur durende rondleiding met afsluitende wijnproeverij betaalden we € 50,- per persoon. Reserveren kan via de website van Contratto.
De grootse geschiedenis van Contratto
Tijdens de rondleiding vertelt onze gids eerst iets over de geschiedenis van Contratto. Het is een van de oudste producenten van mousserende wijn in Italië, dankzij hun Metodo Classico 1919 Contratto Extra Brut.
Het wijnhuis werd in 1867 opgericht door Giuseppe Contratto. Onder zijn leiding werd Contratto onder meer hofleverancier van de Italiaanse koninklijke familie en van het Vaticaan.
De wijngaarden liggen vooral in en om Bossalasco, een plaatsje ten zuiden van Alba. Hier rijpen de Pinot Noir en Chardonnay, die na de oogst verhuizen naar de ondergrondse wijnkelders van Contratto, die ruim vijfduizend vierkante meter beslaan.
In 1993 gaat Contratto over in handen van Carlo Bocchino, een veelgeprezen grappadistileerder uit Canelli. Hij laat de geweldige kelders en de bijhorende gebouwen weer in oude glorie herstellen.
Ruim tien jaar geleden werd Contratto overgenomen door de familie Rivetti van het wijnhuis La Spinetta. Ze grijpen voor het maken van hun spumante terug op de historie en geven de wijnen als eerbetoon aan hun historie zelfs de namen en etiketten die ze onder Giuseppe Contratto droegen.
Een kijkje in de wijnkathedraal van Contratto
Overal waar je kijkt, zie je flessen mousserende wijn, die regelmatig met de hand gedraaid moeten worden. De fermentatie van mousserende wijnen gebeurt namelijk in de fles – en dus niet in barrique zoals bij rode wijnen.
Daarvoor wordt elke fles op z’n kop in een – met de hand gemaakt – wijnrek geplaatst en gemarkeerd. Achttien dagen lang moet de fles dan steeds een klein stukje rond gedraaid worden.
Zo komt het residu uiteindelijk in de dop terecht. Die moet tot slot worden verwijderd, waarbij de fles nog altijd ondersteboven staat. Zo voorkom je dat een deel van het residu alsnog in de wijn terechtkomt.
Hoewel dit allemaal ook machinaal kan, wordt bij Contratto nog zo goed als alles met de hand gedaan. Wat een monnikenwerk!
Proef de wijnen van Contratto
Nu we kennis hebben gemaakt met de geschiedenis en werkwijze van dit bijzondere wijnhuis, is het tijd om te proeven. We schuiven aan aan een mooi gedekte tafel, met heerlijke hapjes uit Canelli en omstreken, van grissini en verschillende soorten kaas tot hazelnoten.
Maar de hoofdrol is natuurlijk voor de spumante. We proeven verschillende spumantes én een voortreffelijke vermout. De perfecte afsluiting van onze tocht door de ondergrondse wijnkathedraal van Contratto!
met dank aan Contratto voor een aantal foto’s
Via degli Innamorati – verliefde stelletjes langs de Sternia
Tussen de San Tommaso – met een prachtig doopvont – en de Chiesa dell’Annunziata (die ook wel wordt aangeduid als de Sant’Andrea) begint een van Canelli’s geliefde straten: de Sternia.
Deze steile, met authentieke kinderkopjes geplaveide weg leidt langs het gehucht Villanuova naar het Castello Gancia. In september 2018 kreeg deze straat de bijnaam Via degli Innamorati, de weg van de geliefden, ter ere van de Franse illustrator Raymond Pynet.
In 1983 was Pynet in Canelli ter ere van een tentoonstelling en de projectie van een van zijn films bij Cantine Bocchino. Hij werd geraakt door de sfeer van de Sternia en schilderde er Les Amoureux, een verliefd stelletje.
Later lieten plaatselijke kunstenaars zich door Pynet en de liefde inspireren, zodat je nu al wandelend langs de Via degli Innamorati verschillende kunstwerken over de liefde kunt bewonderen.
Op het Belvedere Unesco, boven aan de Sternia wacht een fotogeniek bankje met mooi uitzicht over Canelli en omstreken. Perfect om even uit te blazen na de flinke klim!
San Rocco en San Leonardo
Aan het Piazza San Leonardo ligt een van de barokke juweeltjes van Canelli: de San Rocco. In het lapidarium van deze kerk worden vier grafstenen uit de Romeinse tijd bewaard, maar tijdens ons bezoek aan Canelli is de kerk helaas gesloten.
Tegenover de San Rocco ligt de San Leonardo, waar we de deuren wel open aantreffen. Gelukkig biedt ook deze kerk een rijk versierd interieur, dus stap zeker even binnen.
Een kijkje in de cantina van het Castello Gancia
Het kasteel van Canelli werd in de elfde eeuw gebouwd. In 1617 werd het kasteel grotendeels verwoest, maar begin vorige eeuw is het volledig gerenoveerd. Het kasteel is in handen van de familie Gancia, die net als Contratto smakelijke spumante maakt.
Zoals we eerder al schreven, is de methode waarmee deze spumante wordt gemaakt, dankzij Carlo Gancia in Canelli beland. Net als bij Contratto kun je bij Gancia een rondleiding boeken.
Ravioli al plin bij Ristorantino ’n Cá ‘d Basan
Wij schoven voor de lunch aan bij Ristorantino ’n Cá ‘d Basan (Via Giovanni Battista Giuliani 14), waar we op het terras genoten van gefrituurde courgettebloemen, gevuld met ricotta, en een groenteflan met kaassaus.
Als primo kozen we de ravioli al plin, met drie soorten vlees gevulde pasta, die ze hier onder andere serveren met salie en citroen.
Dankzij de citroen komt de smaak van de ravioli nog veel beter naar voren, dus wat ons betreft een aanrader als je hier aanschuift. Je kunt ook voor de klassieke variant kiezen, met boter en salie, of voor een vleessaus.
Ook Enoteca Regionale Osteria degli Meravigliati is een aanrader voor de lunch, zo tipten Lieve en Andrea van Viva! ons.
Feest in Canelli
Net als elk dorp in Piemonte organiseert Canelli veel culinaire feesten. Tijdens het laatste weekend van september is er Canelli Città del Vino, terwijl de truffel half november centraal staat, tijdens de Fiera Regionale del Tartufo.
Ook erg mooi om te zien is L’Assedio di Canelli, waarbij in het derde weekend van juni een historische veldslag wordt nagebootst. Veel dorpelingen dossen zich dan uit in historische kostuums. Een feest voor het oog!
Charmant logeren in Canelli
Wij bezochten Canelli tijdens ons verblijf bij Casa di Gallo, maar als je in dit charmante dorpje wil logeren, dan kunnen we je het romantische relais Villa del Borgo aanraden.
Dit kleinschalige boetiekhotel ligt in een voormalig klooster in het historisch gedeelte van Canelli. Er zijn zes tweepersoonssuites, een spa en een klein buitenzwembad.