Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Sinds 2015 staat Palermo op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Niet met het hele historisch centrum, maar wel met alle prachtige bouwwerken die herinneren aan de aanwezigheid van de Arabieren en de Normandiërs in de stad, zoals de Cattedrale della Santa Vergine Maria Assunta.
Naast deze indrukwekkende kathedraal kent Palermo nog veel meer prachtige kerken waar je zeker een kijkje moet nemen. We zetten vijf schitterende kerken in de stad voor je op een rijtje.
San Giuseppe dei Teatini
Net om de hoek van I Quattro Canti, vlak bij het Piazza Pretoria, vind je de San Giuseppe dei Teatini. Het is een van de belangrijkste en indrukwekkendste kerken van Palermo, vol Siciliaanse barok waarvan je mond letterlijk zal openvallen.
Hoewel de façade naast de grootsheid van I Quattro Canti een beetje wegvalt, is het binnen een en al spektakel. De kerk werd gebouwd tussen 1612 en 1645, in opdracht van de Teatini-monniken, op de plek van een aan Sant’Elia gewijde kerk. Deze nieuwe kerk werd gewijd aan Jozef en kreeg prachtige decoraties van kostbaar marmer.
De koepel werd beschilderd door de Antwerpse Guglielmo Borremans, maar er is ook werk te zien van Filippo Siragusa, Procopio Serpotta, Andrea Palma en Domenico Gagini.
Santa Maria dell’Ammiraglio
De Santa Maria dell’Ammiraglio is een van de opvallendste kerken van Palermo. Van de buitenkant zie je nog niet wat er binnen allemaal wacht aan pracht en praal. Ook hier hebben de mozaïekleggers zich namelijk helemaal uitgeleefd, net als in de Cappella Palatina.
De kerk werd in de twaalfde eeuw gebouwd, tijdens de heerschappij van koning Rogier II. Officieel luidt de naam van de kerk Santa Maria dell’Ammiraglio, maar in de volksmond noemt men de kerk La Martorana, naar het naastgelegen klooster.
De nonnen van dit klooster waren degenen die ter ere van een bezoek van de bisschop fruit van marsepein maakten, bij gebrek aan echte sinaasappels aan de bomen. Na de eerste sinaasappels werd de traditie van het marsepeinen fruit al snel over het hele eiland verspreid – en nog altijd kom je in alle pasticceria’s appeltjes, bananen, perziken en vijgen van marsepein tegen.
Binnen in de kerk wacht je namelijk een heus mozaïekspektakel. Laat je ogen langzaam over het plafond en de gewelven dwalen en probeer alle afbeeldingen in je op te nemen, van Maria bij de kribbe tot niemand minder dan Rogier II zelf, die wordt gekroond door Christus. Het is het enige portret dat van deze Siciliaanse koning bekend is, een unieke kans om de aanstichter van al dit moois te bekijken.
‘Het mooiste monument ter wereld,’ zo oordeelde de Arabische reiziger Ibn Jubayr, die zelf uit Andalusië kwam en dus wel aan mooie heiligdommen gewend was, over La Martorana. ‘Het is onmogelijk het met woorden te omschrijven,’ zo vervolgde hij. ‘Binnen zijn alle muren van goud en bekleed met mozaïek, hetgeen je nergens anders ter wereld ziet.’
In dit oordeel heeft Jubayr de campanile van La Martorana vast niet meegenomen. De klokkentoren oogt namelijk een beetje gek. Het is duidelijk te zien dat de twee bovenste verdiepingen later zijn toegevoegd. Maar zoals vaak maakt dit schoonheidsfoutje duidelijk dat de rest van de kerk perfect is…
Gesù / Casa Professa
Niet ver van de La Martorana schittert een groen/witte koepel, de bekroning van een van de indrukwekkendste barokke meesterwerken op Sicilië: de Gesù, die door de Palermitanen meestal Casa Professa wordt genoemd. De kerk is vol van bombastische barokke elementen, gecreëerd door onder anderen Giovanni Tristano.
De Jezuïeten kwamen in 1549 aan in Palermo. Ze vestigden zich met name in de wijk Albergheria, waar tot 1492 vooral de joodse gemeenschap gevestigd was. Een van de eerste dingen die de Jezuïeten planden, was de bouw van een eigen kerk, die uiteindelijk in 1636 werd ingewijd.
Bereid je voor op een oogverblindend spektakel, van de vloer tot de fresco’s op het plafond, van de zijkapellen tot de apsis. Geen enkel stukje versiering is simpel, alles is overdadig – zelfs de lijsten van de schilderijen. Bovendien heb je waarschijnlijk nog nooit zoveel marmeren engeltjes in één kerk gezien.
Helaas ging veel van dit originele werk verloren. De Gesù werd tijdens de Tweede Wereldoorlog zwaar gebombardeerd. Pas in 2009 ging de kerk weer open, na een omvangrijke restauratie die de kerk weer laat zien zoals ze ooit schitterde.
Santa Maria dello Spasimo
Het plafond van deze voormalige kerk, die in de volksmond ook wel Lo Spasimo wordt genoemd, bestaat met een beetje geluk uit een schitterende sterrenhemel. Het dak van deze voormalige kerk ontbreekt namelijk, maar eerlijk gezegd maakt dat deze plek juist zo bijzonder.
Rond 1506 kregen de broeders van Monte Oliveto toestemming om een kerk en klooster te bouwen. De eerste steen werd gelegd in 1509, maar het complex werd eigenlijk nooit helemaal voltooid, ook omdat het deels werd opgenomen in de verdedigingswerken die moesten worden opgetrokken toen de Turken de stad probeerden te veroveren.
In 1520 maakte niemand minder dan Rafaël een prachtig schilderij voor de kerk, dat later werd meegenomen door de Spaanse koning Filip V (en nu te zien is in het Museo del Prado in Madrid). Een kopie die Jacopo Vignerio maakte in 1541 is te zien in de San Francesco in Catania.
De monniken die hun intrek hadden genomen in het klooster, verhuisden in 1569, toen het complex in handen kwam van het bestuur van Palermo. Daarna deed het complex onder meer dienst als opslagplaats en tijdens de pestepidemie zelfs als ziekenhuis.
Halverwege de achttiende eeuw stortte het plafond van het middenschip in. Het werd nooit gerestaureerd, waardoor je nu nog altijd van een bijzondere blik op de hemel kunt genieten als je er binnen wandelt.
Oratorio di San Lorenzo
Tot 1969 wees elke reisgids over Palermo reizigers op het Oratorio di San Lorenzo (ook wel Oratorio dell’Immacolatella genoemd), naast de kerk San Francesco d’Assisi, waar een meesterwerk van Caravaggio te bewonderen was. In dat jaar werd Caravaggio’s De geboorte van Christus echter uit de kerk ontvreemd.
Ondanks een uitgebreide zoektocht is het doek nooit teruggevonden, al weet men sinds het proces tegen maffiabaas Marino Mannoia dat hij verantwoordelijk was voor de grote schilderijroof. Volgens deze Mannoia was het schilderij tijdens de roof echter onherstelbaar beschadigd geraakt. Of dit waar is, weten we niet, maar zeker is wel dat het doek niet meer in het openbaar te bewonderen is.
Het Oratorio di San Lorenzo is echter nog altijd een bezoek waard. Want hoewel de naam Giacomo Serpotta waarschijnlijk niet direct een belletje doet rinkelen, is zijn werk op het eiland zeer bekend. De Palermitaanse Serpotta was namelijk de grootste beeldhouwer tijdens de late barok.
Zijn putti, engeltjes, sieren tal van kerken en heiligdommen, maar vooral hier, in dit oratorio, maken ze een hemelse indruk. Niet voor niets kreeg deze plek de bijnaam ‘de grot van wit koraal’. Laat je overdonderen door de hemelse deugnietjes!
Nog veel meer inspiratie voor Palermo
Er is in Palermo nog veel meer lekkers en moois te vinden. Daarom maakten we een lekker dikke digitale reisgids voor de stad, met meer dan 400 pagina’s aan inspiratie. We delen de mooiste plekken, met naast de beroemde highlights ook onbekende pareltjes, van een bijzonder uitkijkpunt tot een magische kamer.
We nemen je mee naar de kleurrijkste markt van de stad, laten je proeven van het Palermitaanse street food en delen de beste adresjes voor cappuccino, lunch, aperitivo en diner. Je dwaalt door de straten van de stad en ontdekt bij elke stap hoe verrassend veelzijdig Palermo is.
Tot slot nemen je ook even mee buiten de stad, de Monte Pellegrino op, naar Monreale en naar Mondello, voor een dagje ontspannen aan zee. Boek dus maar vast je ticket; Palermo ti sta aspettando, Palermo wacht op je!
Bestel de Special over Palermo
P.S. De Ciao tutti Special is een digitale uitgave. Na bestelling krijg je zowel op je scherm als in je e-mail een link om de Ciao tutti Special te downloaden in pdf-formaat. Je kunt ‘m vervolgens opslaan en op meerdere apparaten (pc, laptop, smartphone of tablet) van alle moois in je nieuwe Special genieten.
