Agnone – klinkende klokken, ambachtelijke caciocavallo en adembenemende uitzichten

18 maart 2023 Molise Laat een reactie achter

Molise is zonder twijfel de minst bekende regio van Italië. Niet voor niets geven veel Italianen die we over onze reis naar Molise vertellen het veelbetekenende antwoord: ‘Molise non esiste’, Molise bestaat niet.

Voor ons is dat juist een extra reden om Molise te bezoeken. Je kunt er namelijk ongestoord wandelen door groene weiden en besneeuwde bergtoppen, zwemmen in helderblauwe meren en struinen door middeleeuwse dorpjes.

Agnone, in het noorden van de provincie Isernia, is een dorp dat al het moois dat Molise te bieden heeft, weet te bundelen. Ga met ons mee op pad en ontdek klinkende klokken, ambachtelijke caciocavallo en adembenemende uitzichten.

Fonderia Marinelli – klinkende klokken vol historie

Je gelooft het misschien niet, maar in het kleine Agnone vind je een plek die wereldberoemd is: Fonderia Marinelli. Als je bij deze klokkengieterij over de drempel stapt, maak je een reis van zeven eeuwen terug in de tijd.

Vooral de werkplaats, waar een handjevol ambachtslieden nog steeds grotendeels met de hand klinkende koperen kerkklokken vervaardigt, is een betoverende plek.

De traditie van metaalsmeden gaat in Agnone al honderden jaren terug. Al sinds 1339 maakt de familie Marinelli klokken. Daarmee is Fonderia Marinelli de oudste klokkengieterij ter wereld.

De huidige eigenaren zijn de broers Pasquale en Armando Marinelli. Ze vertellen ons dat het maken van één klok maar liefst drie maanden in beslag neemt.

Ook tijdens onze rondleiding wordt er een klok gegoten. Het is echt bijzonder om dat mee te mogen maken. De oude klokkengieterij is bijna een spirituele plek; je voelt de historie overal.

De stem van het dorp

De Marinelli’s zien de klok als ‘de stem van het dorp’. Het moment waarop de klok echt gegoten wordt, is dan ook een plechtig moment. Na het uitspreken van de woorden ‘Santa Maria’ wordt de gloeiendhete bronslegering in de vorm gegoten.

Ook de werkplaats ziet eruit als een heiligdom, met tal van details om te bekijken:

De werkwijze is nog identiek aan de manier waarop men in de middeleeuwen klokken maakte, zo vertelt meesterklokkenmaker Antonio delli Quadri ons tijdens een rondleiding door het kleine museum dat bij de fonderia hoort.

De klokken worden versierd met een gedetailleerd vlakreliëf, vaak geïnspireerd op Bijbelse voorstellingen. Daarna beiert het bronzen kunstwerk in een van de kerktorens van de vele katholieke kerken in Italië, al worden sommige ook verscheept naar bestemmingen verder weg.

We vergapen ons aan de enorme bronzen kunstwerken. Sommige komen zelfs tot onze schouders! Dat het beroep van de klokkenmaker niet alleen wiskundige en geometrische kennis vergt, maar ook een perfect muzikaal gehoor, wordt duidelijk als de meesterklokkenmaker de tour afsluit met een kort concert op de bronzen klokken.

Het museum, dat bij de fonderia hoort, beschikt over eeuwenoude artefacten, documenten en natuurlijk een aantal bijzondere klokken. Bijzonder is bijvoorbeeld het boek De Tintinnabulis van Girolamo Maggi uit 1664, een Nederlandse uitgave van ‘de bijbel voor klokkenmakers’.

Praktische informatie Museo delle Campane

Het Museo delle Campane van Fonderia Marinelli ligt aan de Via Felice d’Onofrio 14 in Agnone. Er zijn dagelijks (behalve op zondag) rondleidingen om 12.00 en om 16.00 uur (en in augustus ook om 11.00 en om 17.00 uur).

met dank aan Molise Promotions voor een aantal foto’s

Proef de caciocavallo van Caseificio Di Nucci

Nog een historisch familiebedrijf in Agnone is Caseificio Di Nucci (Via Roma 12). Deze kaasmakerij werd opgericht door Leonardo Di Nucci, een herder die in 1662 begon met het maken van kaas.

De huidige eigenaar, Franco Di Nucci, zet de traditie samen met zijn vrouw en kinderen voort en produceert de kaas nog steeds volgens de traditionele methoden van zijn voorvaderen.

Traditioneel gezien waren veel Molisanen herders. In de herfst leidden ze hun kuddes van de koele bergweiden in Abruzzo naar het warmere Molise en Puglia. Veel van de paden die ze bewandelden bestaan nog steeds, net als de ambachtelijke bedrijfjes die uit het herdersbestaan voortkwamen.

Franco is alweer de elfde generatie kaasmakers (!). Zowel zijn voorgangers als hijzelf sleepten verschillende prestigieuze prijzen in de wacht met hun ambachtelijke caciocavallo.

Tijdens een rondleiding door de kaasmakerij kun je het productieproces van dichtbij ervaren, met natuurlijk ook gelegenheid om te proeven.

In het bij de kaasmakerij horende Museo di Arte Casearia e della Transumanza leer je meer over de geschiedenis van het ambacht en over de rondtrekkende herders.

foto’s: Caseificio Di Nucci

De mooiste uitzichten van Alto Molise

Agnone ligt op een heuveltop, midden in het gebied dat ook wel Alto Molise wordt genoemd. De panoramische punten in het dorpscentrum bieden prachtig weids uitzicht over de omliggende vallei: glooiende, groene heuvels die oplichten in het zonlicht tegen een achtergrond van ruigere, puntige bergtoppen.

Het is niet moeilijk je voor te stellen waarom de Samnieten hier duizenden jaren geleden voor het eerst een nederzetting stichtten. Niet alleen is het uitzicht vanaf deze heuvel prachtig, het is ook een strategische positie om naderende vijanden in de gaten te houden.

Het archeologisch park van Pietrabbondante

De Samnieten waren in onder meer Molise eeuwenlang – grofweg tussen 600 en 300 voor Christus – een gedegen tegenstander van de Romeinen. De Samnitische stammen stonden bekend om hun strijdlustige karakter, maar werden uiteindelijk toch uitgeschakeld door het Romeinse leger.

Het gebied rondom Agnone was het centrum van de Samnitische cultuur. Je vindt er dan ook een schitterende archeologische opgraving; bij Pietrabbondante, op ongeveer vijftien kilometer van Agnone, bewonder je een Samnitisch theater-tempelcomplex uit de derde eeuw voor Christus.

met dank aan Giuseppe Amoruso & Luigi Bertello voor een aantal foto’s

Venetiaanse invloeden in Agnone

Nadat de Romeinen de Samnieten hadden uitgeschakeld, bouwden ze Agnone op de ruïnes van de Samnitische nederzettingen. Later, in de twaalfde eeuw, zetten ook de Venetianen er voet aan wal.

Graaf Landolfo Borrello streek er neer met zijn familie en nam Venetiaanse ambachtslieden en gebruiken met zich mee. Dat zie je nog steeds terug in de architectuur van het middeleeuwse centrum, vooral in de wijk Ripa.

In de charmante kronkelstraatjes herken je de Venetiaanse leeuwen op de façades van de stenen huizen. Veel van de deuren hebben de karakteristieke vorm van de ingang van Venetiaanse werkplaatsen (bijvoorbeeld aan de Via Garibaldi).

De belangrijkste kerk van Agnone, die werd gebouwd in opdracht van de familie Borrello, is gewijd aan San Marco. Zie je de koperen leeuw in de façade?

Ook de rest van de dorpskern biedt veel fotogenieke plekken:

met dank aan Giambattista Lazazzera & Alessandro Tortora voor een aantal foto’s

Nog meer tips voor Agnone

Voor ontbijt, lunch, een gezellige aperitivo of een snel diner (met bijvoorbeeld pinsa) kun je terecht bij Caffè Letterario, aan het Piazza Plebiscito, een van de charmantste piazza’s van Agnone. Wil je uitgebreider tafelen, dan kun je aan hetzelfde plein terecht bij Terra Mia.

foto’s: Caffè Letterario

Ben je op zoek naar een betaalbare én gezellige bed & breakfast in Agnone? B&B Borgo San Pietro heeft meerdere kamers in het centrum van Agnone, met prachtig uitzicht over de omliggende vallei.

foto’s: B&B Borgo San Pietro