Een stadswandeling door Osimo

Osimo – een naam die waarschijnlijk niet meteen een belletje doet rinkelen. In het verleden vormde deze stad echter het centrum van Le Marche. Waar nu Ancona en Portonovo liggen, strekte zich ooit de haven van Osimo uit. Nu ligt Osimo twintig kilometer van zee, hoog boven op een heuvel, ten westen van de Riviera del Conero.

Vandaag neemt Elena je mee op een wandeling door deze stad vol verborgen geheimen, symboliek, kunst én een schitterend panoramisch uitzicht.

We starten op het Piazza Boccolino, het plein voor het stadhuis met als stralende middelpunt La Fontana della Pupa. Dit plein is de ontmoetingsplek voor de Osimani, de inwoners van Osimo. Al sinds de elfde eeuw is er iedere donderdag markt en komen alle mamme en nonne de kramen afstruinen op zoek naar de beste ingrediënten voor een verse maaltijd alla marchigiana.

Het stadhuis van Osimo bestaat uit drie delen: de klokkentoren uit de dertiende eeuw, het hoofdgebouw uit de zestiende/zeventiende eeuw en de oostvleugel uit de negentiende eeuw. Tijdens bouwwerkzaamheden aan die oostvleugel zijn kort geleden interessante archeologische vondsten gedaan. Men vermoedt dat hier mensen begraven zijn die zijn overleden aan de pest.

Osimo is een stad met zo’n drieduizend jaar aan historie. Als je je ogen goed de kost geeft, is er dan ook ontzettend veel te ontdekken in het ‘gewone’ straatbeeld. De stad werd gesticht door de oude Grieken en als eerste bewoond door de Piceni, die blij waren met deze veilige plek en het vruchtbare land. Het verhaal gaat dat een stel jonge mannen aankwam in Osimo, wachtend op een teken uit de hemel. Dat teken kwam er, in de vorm van een specht, picus in het Latijn. Daar zouden de Piceni hun naam aan te danken hebben.

Toen de Romeinen de stad innamen en omtoverden tot een versterkt fort, werd de hele stad geoptimaliseerd. Net als in andere Romeinse nederzettingen werd er een stratenstructuur aangelegd die wel wat weg heeft van een schaakbord: een straat van oost naar west (decumano) en een van noord naar zuid (cardo). De belangrijkste weg van de stad vormde de middenlijn op dat schaakbord. Op de grens van deze twee wegen werd het forum gebouwd, op de plek waar nu het stadhuis schittert.

Tijdens de Romeinse tijd floreerde Osimo. Het werd een levendige handelsstad met een bloeiende economie. Tot in de middeleeuwen was het een van de meest prestigieuze steden in de regio van de Monte Conero. Samen met de stad Fano bood Osimo een stevige verdediging voor de plaatsen landinwaarts.

Om de hoek, aan het Piazza del Comune, vind je de ingang naar het lapidarium. Aan de buitenkant zijn stenen te zien die pelgrims meenamen bij terugkomst van hun bedevaartstocht. ‘X’ is bijvoorbeeld de eerste letter voor het Griekse woord voor Jezus en je ziet ook de flower of life, een bloem met zes bloemblaadjes. Ze stammen uit een ver verleden en zijn bij de bouw van het stadhuis gebruikt als basis voor de muren.

Boven de ingang van het lapidarium prijkt het wapenschild van Osimo, bestaande uit vijf torens op een fort en twee leeuwen. In het verleden was er een ander schild, met steigerende leeuwen die symbool stonden voor de strijdlustige bevolking. Nu is het een milder symbool dat vooral macht uitstraalt.

In het lapidarium vind je slechts hoofdloze beelden, door de Osimani de Senza Testa genoemd, uit de Romeinse tijd en de middeleeuwen. In die tijd was het gebruikelijk om het hoofd pas op de romp te plaatsen wanneer een beeld verkocht werd, naar gelang de wensen van de koper. Deze beelden zijn nooit verkocht en hebben daarom nooit een hoofd gehad. Sinds de achttiende eeuw staan de beelden hier in het stadhuis, om met hun hoofdloze voorkomen indruk te maken op bezoekers.

Vanaf het plein vervolgen we onze weg, via het Piazza del Comune, de zestiende-eeuwse apotheek en de Via Antica Rocca naar de dom van Osimo, aan het Piazza del Duomo. De kathedraal is gewijd aan San Leopardo, de eerste bisschop van Osimo, en Santa Tecla. Voordat deze romaans-gotische kathedraal tussen de twaalfde en veertiende eeuw werd opgetrokken, stond er op deze plek al een kleinere kerk en – nog verder terug in de tijd – een tempel.

Achter de vakkundig gegraveerde deuren, die zijn ontworpen door Mastro Filippo, schuilt een hoop symboliek. Links vind je de ‘paradijsdeur’ met symbolen die het begin van Osimo uitbeelden; rechts de zogenaamde ‘slangendeur’. Ook de symbolen rondom het raam in de façade zijn een bezienswaardigheid op zich. Wat alles betekent, is vaak reden tot discussie – er blijven mysteries bestaan over de betekenis van deze symbolen.

De doopkapel rechts van de kathedraal werd al in de twaalfde eeuw gebouwd en is in de zeventiende eeuw volledig gerenoveerd. De gedetailleerde en rijke schilderingen op het plafond zijn het werk van Sarti. In het midden, precies boven het doopvont, wordt het verhaal uitgebeeld dat de eerste die in het water is, genezen zal zijn. Op de muur van de doopkapel is een bijna natuurgetrouwe schets van het bronzen doopvont op ware grootte te zien.

Langs de doopkapel lopen we terug richting de kathedraal. Bij de modernisering van de Duomo is het altaar verplaatst: het staat nu niet meer bij de ingang, maar aan het andere eind van het middenschip. Deze verhuizing is nog af te lezen aan de zuilen; de meest versierde zuilen staan normaal gesproken aan de kant van het altaar en dat is nu precies andersom.

Het kruisbeeld in de kerk heeft opvallende eigenschappen: Jezus heeft namelijk geen gekruiste benen en de rok die het beeld omhuld, lijkt een vrouwelijk kledingstuk. Alhoewel het normaal was voor die tijd dat mannen rokken droegen, wordt gezegd dat Jezus hier niet zonder reden op deze manier is uitgebeeld. Het was wellicht de bedoeling om te verwijzen naar een vrouwelijke christus, cristina, want goddelijkheid zou immers voor beide geslachten moeten gelden.

In de crypte onder de kerk vind je de overblijfselen van de eerste bisschoppen en martelaren van Osimo. Deze ruimte is ingericht met als inspiratie het cijfer acht, dat staat voor oneindigheid en de verbinding met god. In de horizontale richting van de crypte tel je daarom acht ruimtes tussen de zuilen.

Na het bezoek aan de Duomo lopen we terug door de Via Antica Rocca en slaan we rechtsaf bij de Via Lionetta. Daar heb je een schitterend uitzicht over de omgeving: de vallei van de Musone, met Castelfidardo op de voorgrond, aan je linkerhand Loreto en verderop Recanati, Montecassiano, Macerata en Montefano.

Het mooiste uitzicht vanuit Osimo heb je echter vanaf ‘het balkon van de stad’, de tuinen van het Piazza Nuova. Op een heldere dag kijk je vanuit dit park tot aan de Gran Sasso in de regio Abruzzo, de Adriatische kust en San Marino.

Wanneer we ons los kunnen maken van dit sprookjesachtige landschap, vervolgen we onze weg via de Corso Mazzini, de hoofdstraat met winkeltjes, waar je vast een mooi aandenken aan je bezoek aan Osimo vindt.

Nog meer tips voor Le Marche
Ga je op vakantie naar Le Marche? Check dan onze dubbeldikke digitale reisgids voor deze veelzijdige regio, met bijna 700 pagina’s aan verhalen, tips, foto’s en informatie:

Bestel deze Special voor € 6,95

We verzamelden al onze favoriete plekken: sfeervolle dorpjes, steden vol ‘geheime’ hoekjes, robuuste kastelen, schitterende stranden, fijne restaurants, enthousiaste wijnboeren, bijzondere villa’s en interessante musea, voor een onvergetelijke vakantie!

De Ciao tutti Special is een digitale uitgave. Na bestelling ontvang je zowel op de website als in je e-mail een link om de Ciao tutti Special te downloaden in PDF-formaat. Je kunt ‘m vervolgens opslaan en op meerdere apparaten (je pc, laptop, tablet en smartphone) van alle moois in je nieuwe Special genieten.