Wees gerust, geen complottheorieën zoals in Dan Brown’s Da Vinci Code. Ik vermoed dat de meesten van jullie het boek hebben gelezen en de suggesties rondom de betekenis van Da Vinci’s meesterwerk al dan niet hebben uitgeplozen. In plaats van een uitgebreide verhandeling over welke boodschap Da Vinci zou hebben kunnen vereeuwigen, vertel ik jullie liever iets over hoe hij te werk ging tijdens zijn verblijf in het klooster waarvoor hij dit Laatste Avondmaal schilderde. Daarvoor duiken we in de biografie over Da Vinci die ik al eerder noemde, Leonardo – de mens en zijn kunst (Serge Bramly). Daarin haalt …

Een echt Noord-Italiaans recept vandaag: polenta met paddenstoelen. Het recept is afkomstig uit Italiaans vegetarisch van Loes Janssen Miraglia. In Italiaans vegetarisch gaat Loes op zoek naar de authentieke Italiaanse smaken en belevingen. Ze doorkruist het land van noord naar zuid en gaat op zoek naar allerlei vegetarische streekklassiekers. Daarnaast deelt ze ook de vegetarische gerechten van haar Italiaanse schoonfamilie. Italiaans vegetarisch laat zien hoe veelzijdig de Italiaanse keuken is als het gaat om koken zonder vlees of vis. Denk aan risotto met citroen, gnocchi met gorgonzola, courgettecarpaccio in kappertjessaus, salade van sinaasappel en de polenta met paddenstoelen van vandaag. Alle …

Genua staat bekend om de pesto alla genovese, maar daarnaast heeft de Noord-Italiaanse havenstad nog een heel bekend ‘exportproduct’: de bekende ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus werd hier in 1451 geboren. Althans, dat is wat Columbus zelf regelmatig vermeldde. Zo noteerde hij bijvoorbeeld in zijn testament dat Genua zijn geboorteplaats was. Ook liet hij uitsluitend bezittingen na aan vrienden uit deze stad. Columbus droeg zijn geboortestad een warm hart toe. Tijdens een van zijn reizen schreef hij zijn bankier: ‘Hoewel mijn lichaam hier is, is mijn hart altijd daar…’ Toch twijfelden veel mensen aan zijn afkomst. In de twintigste eeuw ging een …

Sinds anderhalf jaar neem ik jullie elke dag even mee naar Italië, in de breedste zin van het woord. Helaas is zelfs deze dagelijkse reis naar Italië vaak niet voldoende; er is zoveel moois, leuks en lekkers te ontdekken dat ik makkelijk vijf stukjes per dag zou kunnen plaatsen. Gelukkig zijn er ook andere Italiëfans die hun fascinatie voor het land, de cultuur, het eten en de mensen op een originele manier tot uiting brengen, zodat anderen kunnen meegenieten van alles wat la bella Italia te bieden heeft. Marc Vandenbon is zo’n Italiëfan. Als je zin hebt in een originele …

Het zijn onze laatste dagen hier in de Maremma. Na bijna drie weken genoten te hebben van onder andere zonnebloemen, zwavelbaden, vrolijke tarotbeelden en de geschiedenis van de Etrusken, trekken we over een paar dagen naar het noorden van Italië. Gelukkig kunnen we de komende dagen nog één keer genieten van alle heerlijks wat de Maremma te bieden heeft, met het boek In de Maremma. Hoe zou het zijn om in Toscane een oude boerderij te kopen en daar te gaan wonen? De befaamde Amerikaanse auteur David Leavitt en Mark Mitchell ondernamen deze stap. In 1997 kochten zij in de …

Gelukkig biedt het boek De perfecte pastaformule niet alleen uitkomst bij het maken van een perfecte pasta, maar geeft het ook het recept voor de perfecte tomatensaus. De auteurs geven zelfs drie recepten voor verschillende soorten tomatensaus, die allemaal een eigen smaak en een eigen toepassing hebben. Probeer ze allemaal! Lichte tomatensaus Ingrediënten (voor 7 dl saus, genoeg voor 500 gram droge pasta): 1 kilo rijpe trostomaten | 3 tenen knoflook, in plakjes | 4 eetlepels extra vergine olijfolie | 1 snufje chilivlokken (desgewenst) |een halve theelepel fijn zeezout | peper Snijd de tomaten in blokjes en pureer ze in de keukenmachine …

Er bestaan meer dan driehonderd pastavormen, die allemaal hun eigen geschiedenis hebben, allemaal een verhaal dat het waard is om te vertellen. De vormen zijn niet per toeval ontstaan, maar in samenhang met de smaken en geuren van lokale ingrediënten. Alleen de perfecte combinatie van de vorm van de pasta en de ingrediënten van de saus levert een subliem gerecht op. Spaghetti bolognese, ik schreef het al eerder, zal een Italiaan je nooit voorzetten. Deze dikke saus eet je met tagliatelle – volgens de inwoners van Emilia-Romagna is een andere soort pasta bij deze saus een doodzonde. De geschiedenis en …

Cipressen en Toscane, ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het Toscaanse landschap is niet compleet zonder deze prachtig donkergroene bomen, die strak in het gelid staan langs oprijlanen en zandpaadjes. Wie in Toscane vakantie viert, kan bijna niet thuiskomen zonder deze boom op de gevoelige plaat te hebben vastgelegd, en een karakteristieke ansichtkaart met Groeten uit Toscane telt minstens één cipressenplaatje. De mooiste cipressen vind je langs de circa vier kilometer lange Viale dei Cipressi, die Castagneto Carducci met Bolgheri verbindt. De lange laan wordt aan beide zijden geflankeerd door eeuwenoude cipressen. De cipressen van Bolgheri zijn vooral beroemd geworden …

Morgen is het zover, dan komt de beroemdste muis uit Italië naar Nederland. Als je je nu afvraagt wie dat dan wel mag zijn, dan heb je vast geen kinderen in de basisschoolleeftijd. Onder hen is deze muis, Geronimo Stilton geheten, namelijk mateloos populair. Zowel in Italië als in Nederland brengt deze muis de hoofden van kinderen op hol, met zijn spannende avonturen en bizarre belevenissen, waarvan hij – letterlijk – in geuren en kleuren verslag doet. Geronimo Stilton is dus een muis van Italiaanse origine. Hij is uitgever van De Wakkere Muis, de meest verkochte krant van Muizeneiland, maar …

Na een lange dag trekken door de Maremma werden we door Damiana, de eigenaresse van de agriturismo waar we verblijven, verwend met een enorm bord acquacotta. Voor degenen die een beetje Italiaans spreken, klinkt dat misschien een beetje vreemd: een bord vol gekookt water lijkt immers geen delicatesse… Niets is minder waar. Acquacotta, dat zijn oorsprong kent in de regio rondom Grosseto, bevat inmiddels – gelukkig voor ons – heel wat meer dan gekookt water. Het gerecht vormde eeuwenlang bijna het enige voedsel dat op het menu stond van de schaapherders, mijnwerkers en butteri (de beroemde cowboys van de Maremma) …

Schimmenrijk, een van de eerste boeken van Rosita Steenbeek, speelt zich af in de Maremma, in en om de plekken waar Etruskische overblijfselen gevonden zijn. De hoofdpersoon is de Nederlandse Lisa, die in een diepe crisis raakt als haar vriend Lorenzo, een archeoloog uit het gebied van de Etrusken, plotseling sterft. Lisa is zozeer verlamd door verdriet dat zelfs haar hartsvriendin Heleen, met wie ze jarenlang lief en leed heeft gedeeld in hun gezamenlijke appartement in Rome, haar niet kan helpen. Bijna een jaar na het overlijden van Lorenzo, besluit Lisa een reis naar zijn geboortegrond in het zuiden van …

In deze blog nemen we je mee naar Saronno, het amandelstadje in het noorden van Italië. Overal in Italië woeden oorlogen als in Saronno plotseling een jonge kunstenaar opduikt. Bernardino Luini is een leerling van Leonardo da Vinci en is door zijn leermeester gestuurd om een fresco te schilderen in de kerk van Saronno. De flamboyante kunstenaar wordt betoverd door de schoonheid van Simonetta di Saronno, een jonge weduwe van adellijke komaf. Hij vraagt haar te poseren voor het fresco van de madonna. In eerste instantie moet Simonetta niets van hem hebben, maar als ze toch ingaat op zijn verzoek …

De Libreria Piccolomini (Piccolomini-bibliotheek) is een van de hoogtepunten van een bezoek aan de Duomo van Siena. De bibliotheek werd in 1495 gebouwd in opdracht van kardinaal Francesco Todeschini Piccolomini, die later paus Pius III zou worden. Hij liet de bibliotheek ontwerpen ter nagedachtenis aan zijn oom, paus Pius II, die een waardevolle handschriftverzameling had aangelegd. De kleurrijke fresco’s die op de wanden van de bibliotheek te zien zijn, zijn geschilderd door de vroege renaissancemeester Pinturicchio. Ze worden wel beschouwd als zijn belangrijkste werk. Pinturicchio heeft zich er dan ook niet zomaar vanaf gemaakt. Zijn schilderingen, die taferelen laten zien uit het …

De proefster van Giuseppina Torregrossa is niet alleen een heerlijk boek, het bevat ook een paar smakelijke Siciliaanse recepten. Van uitgeverij Orlando mogen we jullie alvast – letterlijk – een voorproefje geven van deze roman! De hoofdpersoon van De proefster is de Siciliaanse Anciluzza. Wanneer haar echtgenoot ervandoor gaat, blijft zij achter met twee kleine kinderen. Ze gooit noodgedwongen het roer om en begint, om in haar levensonderhoud te kunnen voorzien, een winkeltje met typisch Siciliaanse producten. In de ruimte achter de winkel kookt ze vissoep, kneedt ze het deeg voor ricottataartjes, laat ze de biancomangiare met amandelen inkoken en …

Na de Italiaanse ijs-test van gisteren vandaag een heerlijk recept om thuis zelf echt Italiaans ijs te maken. En niet zomaar Italiaans ijs, nee, Campari-bloedsinaasappelijs. Een ideaal ijsje voor de zomer! In Italië is bloedsinaasappelsorbet naast citroensorbet een veelvoorkomende smaak. Goede bloedsinaasappels zijn helaas slechts verkrijgbaar van januari tot april. IJsmeester Kees Raat, van wie het recept van vandaag afkomstig is, mixt het sap van de bloedsinaasappel graag met Campari, een bitter Italiaans aperitief gemaakt volgens een geheim recept dat in 1862 werd ontwikkeld door Gaspare Campari. De volle smaak van dit ijs zorgt voor een verrassende prikkeling van de …

Florence kent nog zo’n prachtig, onontdekt pareltje, waar geen Laatste Avondmaal te zien is zoals bij de kloosters en kerken waar we in deze blog over schreven, maar wel een prachtige frescocyclus van Andrea del Sarto. Dit pareltje is te zien in het Chiostro dello Scalzo, vlak bij de San Marco. Het klooster behoorde toe aan de in 1376 opgerichte orde van de Flagellanten (een flagellant is iemand die zichzelf ritueel geselt) van Johannes de Doper. Het klooster dankt zijn naam, scalzo – ongeschoeid, aan het feit dat de kloosterling die tijdens de processies het kruis droeg nooit schoenen droeg. …

Ontdek de mooiste, door toeristen nog vrijwel onontdekte versies van het Laatste Avondmaal (cenacolo in het Italiaans) die in Florence en omgeving te zien zijn. Laatste Avondmaal van Ghirlandaio in de Ognissanti De grote refter van Ognissanti (Piazza Ognissanti 42) ligt tussen de eerste en de tweede kloostergang van het oude klooster. Hier vind je het fresco van Ghirlandaio, dat in Porta Romana ter sprake kwam. Ghirlandaio’s Laatste Avondmaal bedekt de complete wand van ruim acht bij vier meter. De schilder legde het moment vast waarop Jezus aankondigt dat een van de tafelgenoten hem later zal verraden. Op verzoek van de …

Emilio Lastrucci wordt in het Zwitserse Vevey door een mooie vrouw in de val gelokt en ontvoerd. Zonder geheugen ontwaakt hij in een ziekenhuis. Wie hij is en wat hij in zijn leven gedaan heeft; het is weg. Als een detective gaat hij in Florence op zoek naar zijn eigen verleden. Een zoektocht langs vergeten huizen en mensen, waarbij hij in vreemde situaties terechtkomt. Wie is de vrouw die op zijn hotelkamer bij hem in bed kruipt? Wie zit er in de auto met het Zwitserse kenteken, die steeds weer opduikt? En vooral: wie is er nog te vertrouwen? Een …

Zomer in Toscane, dat roept beelden op van donkergroene cipressen, afgetekend tegen goudgele heuvels, van zwaluwen die over het dorpsplein scheren en van borden vol panzanella, de Toscaanse salade met tomaat en oud brood die met elke hap de zomer in Toscane in je mond tovert. De keren dat ik deze simpele maar heerlijke salade at kan ik me bijna allemaal nog herinneren als de dag van gisteren, van de eerste keer op het kleine terrasje in een van de straatjes achter de Dom in Florence tot de laatste keer, gisteravond op het terras van vrienden in Siena. De salade …

‘Niets spreekt duidelijker over Romagna dan dit brood van ons – het is een symbool dat spreekt van de liefde voor ons land,’ zo zei Giovanni Pascoli ooit. En gelijk had hij, althans volgens Antonio Carluccio en Gennaro Contaldo, de twee gulzige Italianen uit het kookboek dat ik gisteren al noemde. Daarom vandaag dit oude recept voor dun platbrood, dat zo tekenend is voor de streek Emilia-Romagna. Het is tegenwoordig in heel Italië een populaire snack, die in speciale kiosks, piadinerie genaamd, wordt verkocht en belegd met gedroogd of gezouten vlees, kaas en groenten. De broden kunnen het beste gevuld …

Bella Italia is de nieuwe thriller van Suzanne Vermeer. Wat een vakantieparadijs op aarde had moeten zijn, verandert in een hel als de zoon van een Nederlands echtpaar op een camping verdwijnt… Als de zomervakantie voor de deur staat, besluiten Hans en Petra om met hun elfjarige zoon Niels te gaan kamperen aan het Gardameer in Italië. Niels maakt er snel vrienden en struint algauw de hele dag met hen over de camping. Totdat hij op een avond niet op de afgesproken tijd terug is… Hans gaat ongerust op zoek en doet een verschrikkelijke ontdekking. In de bosjes vindt hij het …

De Maand van het Spannende Boek opent op Ciao tutti met Het Medici Mysterie, waarin de geheimen in en om de kunstwerken van de kunstenaars die door de De’ Medici werden begunstigd worden ontrafeld. Na de controversiële publicatie van haar zoektocht naar het evangelie van Jezus Christus, Het Boek der Liefde, duikt journaliste Maureen Paschal opnieuw de geschiedenis in, omdat haar geliefde Berenger Sinclair een link blijkt te hebben met Lorenzo De’ Medici. In hun zoektocht ontrafelt Maureen de kunstwerken van de grote meesters en vrienden van de De’ Medici: Donatello, Botticelli en Michelangelo. Ze vindt aanwijzingen die verwijzen naar …

In onze blog van gisteren stond de Ape centraal, het bezige bijtje dat de straten van Rome (en heel veel andere steden, dorpen en gehuchten in Italië) bevolkt. Vandaag gaan we wederom op zoek naar bijen in de Eeuwige Stad – maar dan anders… Wanneer je door Rome wandelt, kunnen de vele bijen je niet ontgaan. Ook hartje winter zie je ze overal opduiken. De bijen die de Romeinse gebouwen en beelden sieren, verwijzen naar de Barberini’s, een belangrijke familie die oorspronkelijk afkomstig was uit Toscane en die in de zeventiende eeuw grote invloed genoot in de stad. De familie …

In Rome kom je ze op elke straathoek tegen, de kleine vrachtwagentjes met drie wielen die – als broertje van de Vespa (‘wesp’ in het Italiaans) – de naam Ape (Italiaans voor ‘bij’) kregen. De wagentjes die door de smalle straatjes van Rome hobbelen zien er meestal niet al te glamourous meer uit. Het zijn grotendeels aftandse wagentjes, met roestplekken, butsen en graffiti – en volgeladen met veel meer dan het wagentje eigenlijk kan bevatten. Wat dat betreft is de Ape nu niet het toonbeeld van het Italiaans design, in tegenstelling tot zijn broer de Vespa, die sinds enkele jaren …