Vanaf vandaag is dan eindelijk het boek Campanili romanici di Roma – Romaanse klokkentorens in Rome verkrijgbaar, waar ik vorig jaar oktober over schreef. Het boek was toen al helemaal klaar, maar wachtte nog op een uitgever. Inmiddels heeft Dolf Middelhof het heft in eigen hand genomen en het boek zelf uitgegeven. Vanochtend stonden ze bij hem op de stoep, vanaf nu kunnen jullie zijn prachtige fotoboek direct bij hem bestellen. In oktober gaf ik een voorproefje van het boek in tekst (dat je hier nog kunt lezen), met extra aandacht voor de klokkentoren van de Santa Maria della Luce …

Rare vraag, denken jullie misschien, maar in de middeleeuwen hielden veel inwoners van dorpen en steden in Italië zich hier dagelijks mee bezig. Wie immers de grootste woontoren had, mocht zich de belangrijkste familie van de stad noemen. We zagen dit bijvoorbeeld laatst nog in San Gimignano. Naast de woontorens speelden en spelen ook de klokkentorens een belangrijke rol. Deze campanile, zoals een klokkentoren in het Italiaans zo mooi wordt genoemd, staat niet alleen symbool voor een kerk of een parochie, een wijk of een dorp, maar voor de oorsprong van een Italiaan. Niet voor niets is het woord campanile …

In de prachtige roman De boekhandelaarster uit Orvieto brengt Mathilde een bezoek aan de waterput van Sint-Patricius, de Pozzo di San Patrizio in Orvieto: ‘Hoewel hij uit 1527 stamt, is de waterput echt heel futuristisch uitgerust, Hij heeft een spiraalvormige structuur met twee trappen die identiek is aan die van DNA, dat echter pas vier eeuwen daarna ontdekt zou worden. Clemens VII nam zijn toevlucht tot Orvieto nadat de landsknechten Rome bestormd hadden. De paus was geobsedeerd door het idee dat hij verstoken zou zijn van watervoorzieningen, dus gaf hij architect Antonio da Sangallo de Jongere opdracht een waterput te …

Als liefhebber van zowel boeken als Italië keek ik al lange tijd uit naar het nieuwe boek De boekhandelaarster uit Orvieto, dat in Italië een groot succes is (de filmrechten zijn zelfs al verkocht). Het boek is dan ook geschreven door Valentina Pattavina, een ervaren redacteur, die bij uitgeverij Einaudi onder anderen Niccolò Ammaniti onder haar hoede had. De boekhandelaarster uit Orvieto speelt zich – uiteraard – af in het prachtige, idyllische stadje Orvieto in Umbrië, waar de inwoners zo op het eerste gezicht een rustig provinciaals leventje leiden. Het is het verhaal van Matilde, een eenzame vrouw van veertig …

Een heerlijk boek voor het weekend – met meer dan genoeg pagina’s om je urenlang in Toscane te wanen… Het verhaal gaat over de zusjes Caterina en Isabella Cammaccio, die tijdens de Tweede Wereldoorlog gedwongen worden de moeilijkste beslissingen van hun leven te nemen. Beslissingen waarvan de consequenties nog jarenlang zullen doorwerken… Veertig jaar later moet Alessandro Pallioti een merkwaardige moordzaak op een oude man oplossen. De vermoorde man blijkt een held voor de verzetsleden van de Tweede Wereldoorlog te zijn geweest. Hij is doodgeschoten en er is zout in zijn mond gepropt. Hoe meer Pallioti zich in de zaak verdiept, des te meer komt …

Een van de eerste beelden die Michelangelo voor zover we weten vervaardigde, is de kop van een antieke faun. Helaas is dit beeld na de Tweede Wereldoorlog verloren gebleken. Gelukkig heeft beeldhouwer Cesare Zocchi tijdens zijn loopbaan twee beelden gemaakt die de jonge Michelangelo laten zien, geconcentreerd aan het hoofd van de faun werkend. Een van deze beelden is te zien in het Palazzo Pitti in Florence, het andere in Casa Buonarroti, het voormalige huis van Michelangelo, eveneens in Florence. de jonge Michelangelo aan het werk Cesare Zocchi, te zien in Casa Buonarroti in Florence Gelukkig hebben we behalve deze beelden ook de …

Aan de voet van de Apuaanse Alpen, vlak bij de Toscaanse kust, ligt het dorpje Carrara. Hier komt het prachtige witte marmer van Michelangelo’s David en tal van andere bekende en minder bekende Italiaanse kunststukken vandaan. Hoewel elke kunstenaar kritisch was op het benodigde blok marmer, spande Michelangelo de kroon. Hij ging zijn marmer zelf in Carrara ophalen. Hij wilde het met eigen ogen zien, het blok marmer waarmee hij ging werken. Zijn idee was namelijk dat een beeld reeds in het marmer verborgen zat; de vaardige hand van een beeldhouwer zou het beeld slechts uit het marmer moeten bevrijden. Michelangelo …

Nu de temperatuur in Toscane al wekenlang hoger en hoger klimt en regelmatig de 35 gradengrens bereikt, zie je steeds meer korte mouwen opduiken. Niet alleen in het straatbeeld (zelfs de Italianen halen met deze hitte op werkdagen hun elegante zomertruitjes uit de kast), maar ook op tafel. Op tafel? Ja, want korte mouwen is ook de naam van een Italiaanse pastasoort. In het Italiaans klinkt het alleen wat eleganter: mezze maniche. En zeg nou zelf, een volk dat zijn pastasoort zo’n sprekende naam geeft, daar moet je toch wel van houden? De korte mouwtjes heten overigens zo omdat de …

In Toscane gaan natuur en cultuur prachtig samen. De mooiste renaissance-steden met ontelbare koepels en torentjes worden afgewisseld door donkergroene cipressen, eindeloze wijngaarden, zilvergroene olijfbomen en uitgestrekte graanvelden. Juist ook dit landschap is voor veel kunstenaars een bron van inspiratie. We bezochten al de Tarottuin van Niki de Saint Phalle en Il Bosco della Ragnaia, met een prachtig samenspel tussen natuurlijke en culturele elementen. Op weg naar Volterra is er eveneens een schitterende symbiose tussen cultuur en natuur. Van verre zie je ze plots opduiken, de cirkels in de graanvelden. Ze staan rechtop, als grote ringen, en zeker met de …

Eindelijk weten we dan wie de winnaars van de Travvies Awards zijn! Nadat ik dinsdag 19 juni – onder de Toscaanse zon – bericht had gekregen dat Ciao tutti voor de derde keer was genomineerd, hebben jullie allemaal massaal gestemd, waarvoor dank! Maar er was dit keer meer nodig om te winnen… Vanaf 29 juni was het oordeel aan de jury. Anders dan voorgaande jaren werd de website met de meeste stemmen namelijk niet automatisch als winnaar uitgeroepen. De drie websites die in elke categorie het grootste aantal stemmen hadden gekregen, werden dit jaar ook nog eens beoordeeld door een …

Een goede raad voor iedereen die de komende weken op vakantie gaat: ga niet de hele dag in de zon liggen. Dat is, volgens Seneca althans, zonde van je tijd. Tenzij je in de zon gaat liggen met zijn door Vincent Hunink prachtig vertaalde adviezen, in een nieuwe, compacte uitgave die in elke koffer past. Druk, druk, druk. Dagen en jaren vliegen voorbij. Wat is het leven toch kort! Het zijn veel gehoorde uitspraken, maar de Romeinse filosoof Lucius Annaeus Seneca vindt ze absolute onzin. In De brevitate vitae (‘Over de kortheid van het leven’) verklaart hij zich nader. Het …

Laatst overkwam het me weer een keer, op een terras in Haarlem. Ik bestelde drie stukjes bruschetta (uitgesproken als broesketta, zoals het hoort), waarop de ober mij verbeterde en zei: ‘Drie broesjetta dus?’ Op dat soort momenten moet ik erg hard op mijn tanden bijten om de ober niet te vertellen hoe het eigenlijk hoort. Maar jammer is het wel, zo’n verbastering van de Italiaanse lekkernij der lekkernijen. Aan het begin van Ciao tutti schreef ik al eens een blogstukje over dit simpele, maar o zo lekkere gerecht. Ik citeerde toen Marlena de Blasi, die in haar boek Duizend dagen …

Wilfried de Jong, bekend van Sportpaleis de Jong en Holland Sport, fietst in Kop in de wind door Limburg, Frankrijk, New York en Italië. Hij fietst de fantasie tegemoet en laat voor zijn achtervolgers de prachtigste verhalen achter. In Kop in de wind rijdt een kale fietser over lopers van asfalt door wereldsteden, bergketens en Hollandse polders. De fiets leidt hem naar onverwachte situaties en wonderlijke ontmoetingen. Hij wordt gemasseerd door een Franse wielerweduwe, fietst tegen zijn zin met een invalide oorlogsveteraan, ontmoet mr Trouble en zoekt wanhopig naar een reserveonderdeel voor zijn Pegoretti. In Manhattan neemt hij plaats op een …

De liefde voor Italië doet iets vreemds met me afgelopen weken. Ik volgde ineens superfanatiek het EK Voetbal en kende de namen en bijzonderheden van het hele Italiaanse elftal (terwijl ik de wedstrijden van Oranje slechts aan de zijlijn volgde). En nu lees ik ook nog eens over wielrennen, met gisteren De leeuw van Toscane en vandaag, tijdens de tweede etappe in een reeks van drie Italiaanse verhalen waarin wielrennen een belangrijke rol speelt, Vissen voeren, een meer dan rake roman van een nieuw Italiaans schrijftalent, Fabio Genovesi. Fiorenzo komt uit Muglione, in het Toscaanse binnenland, een plek van werkloosheid en stilstaande …

Gisteren ging de Tour de France van start. Niets Italiaans aan, zo op het eerste gezicht, maar wel een mooie gelegenheid om drie dagen lang wielerverhalen met een Italiaans tintje uit te lichten. We beginnen met De leeuw van Toscane, het verzwegen verhaal van de wielrenner die de grootste comeback in de Tour de France-geschiedenis maakte en tussen zijn Tour-overwinningen door ook nog eens een geheime held was in het Italiaanse verzet. Deze ‘leeuw van Toscane’, die eigenlijk Gino Bartali heette, won de tour in 1938, maar was door de Tweede Wereldoorlog niet in staat om zijn titel te verdedigen tot …

Een vreemde uitdrukking deze kop? We kennen allemaal de uitdrukking ‘het water loopt me in de mond’, maar zomaar water in de mond? Nooit van gehoord! Ik ook niet, totdat ik op pad ging met een nieuwe Italiëreisgids voor kinderen, Jippie naar Italië. Jippie is een rugzakje, voor de duidelijkheid. Hij reisde vorig jaar al naar Frankrijk en zette de leukste Franse weetjes op een rijtje. Nu verkent Jippie Italië. Als een echte gids vertelt hij allerlei spannende verhalen over de Italiaanse geschiedenis. Van elke regio heeft hij bovendien de leukste plekken voor kinderen verzameld. Zo weten de kinderen straks …

Twintig auteurs, sommigen heel bekend, schrijven over hun stad. Rome, Florence, Napels, Milaan, Bari… Verhalen van mensen die liefhebben, die de dag doorbrengen, die ruzie maken. In de straten, op de pleinen, in de huizen, in de cafés van de stad. De meeste verhalen zijn voor deze bundel geschreven en werden niet eerder gepubliceerd. Een uniek boek dus, en een unieke reis door la bella Italia. Zoals het verhaal van Ciro, een jonge kelner die tegen een hongerloontje bedient in de Bar della Cecata in Napels. Hij bestudeert zijn gasten en droomt ervan over hun levens te schrijven. Maar voor …

We keren nog even terug naar het beeld van Dante met een beeld van Auguste Rodin. Vreemd? Niet als je weet dat Rodin met zijn Fugit Amor vorm heeft gegeven aan een episode uit La Divina Commedia. Dankzij het prachtige kijkboek Eros in de kunst ontdekte ik dit – en ik laat jullie graag meegenieten van deze vondst. ‘Het marmeren beeldhouwwerk verbeeldt een episode uit het tragische liefdesverhaal van Paolo en Francesca, die in Dantes meesterwerk (in de Hel, vers V) wegens overspel waren veroordeeld om voor eeuwig door een storm te worden meegesleurd. Rodin geeft het moment weer waarop …

Vandaag is het groot feest in Florence. De Florentijnen vieren de verjaardag van Johannes de Doper, de patroonheilige van de stad, met verschillende grootse festiviteiten, zoals het calcio storico – historisch voetbal dat echter meer weg heeft van een partijtje rugby. Mijn eerdere stukje over het calcio storico geeft een goede indruk van hoe dat er straks aan toe zal gaan… De toren van het Palazzo Vecchio Bij een feest horen natuurlijk ook cadeaus. De burgemeester van Florence besloot de stad ter ere van deze feestdag iets heel bijzonders te schenken. Alle inwoners en bezoekers van de stad krijgen hetzelfde cadeau …

Aan de buitenzijde van de Galleria degli Uffizi in Florence waken de grote der aarden over de mensenmassa die elke dag weer in de rij staat voor de beroemde kunstwerken. Michelangelo, Leonardo da Vinci, Petrarca, Dante, Galileo Galilei… ze zijn hier lang geleden vereeuwigd in marmer – en worden dagelijks vereeuwigd op foto en film. Deze week worden ze ook hier vereeuwigd, met een aantal bijzondere verhalen over deze bijzonder knappe mannen. Petrarca mag het spits afbijten, niet in het minst omdat hij zo’n prachtige ode aan de liefde optekende. Petrarca’s Canzoniere of Het Liedboek vormt het schitterende begin van …

Donderdag gaat ‘ie dan van start, de zomer. Hopelijk worden het een paar zinderende maanden. Mocht het weer niet meezitten, dan zorgen onderstaande titels in elk geval voor zinderende uurtjes. Of je nu in een hangmat schommelt in de schaduw of lekker een boek openslaat onder de Italiaanse zon, met deze spannende titels krijg je vanzelf kippenvel. Allemaal mee in de koffer dus! Schaduwrivier Het regent onophoudelijk in de vallei van de Po en de rivier treedt buiten zijn oevers als een enorm schip zijn ligplaats verlaat en een onverwachte koers stroomafwaarts kiest, de mistige nacht in. Als het uiteindelijk uren later kilometers …

Bovenstaande woorden komen van een groot fotograaf. Niemand minder dan Oliviero Toscani, de fotograaf van de commerciële Benetton-reclames, tekende ze op. Zijn naam doet misschien geen belletje rinkelen, maar zijn foto’s zullen dat zeker doen: Oliviero Toscani is het brein achter deze beroemde Benetton-campagnes. Dankzij hem werd het Venetiaanse kledingmerk groot, groter, grootst. Nog steeds weet Toscani de wereld te verrassen of te schokken met zijn foto’s, zoals laatst met de UNHATE-campagne, en het merk op ieders netvlies te krijgen. Al met een al een drukke baan, met heftige indrukken, onregelmatige werktijden en veel geregel en gedoe. Daarom besloot Toscani in 1970 …

Deze aanprijzing komt uit de mond van niemand minder dan Michelangelo. Zo sprak de grote meester ooit over Vernaccia, de heerlijke witte wijn die in de omgeving van San Gimignano wordt gemaakt. Je kon Michelangelo niet gelukkiger maken dan met een glas van deze strogele wijn. Dante over de Vernaccia Michelangelo is echter niet de enige die deze wijn kon appreciëren. Dante was ook al lyrisch over deze wijn: ‘Zie Bonagiunta daar, uit Lucca, gaan. Die ander naast hem, tot skelet geslonken, woonachtig ooit in Tours,’ wees hij me aan, ‘placht met het pauselijk gewaad te pronken. Hij mist, en …

Wanneer je op weg gaat naar San Gimignano, luister dan onderweg naar dit lied van Frank Boeijen, die de torens van dit stadje zo prachtig bezong. In het Nederlands, maar aangezien de sfeer zo heerlijk zwoel Italiaans is, mag dat de pret niet drukken. ‘En ik hoorde vogels zingen vogels zingen een onbekend lied een opgewekt lied. En in de verte gloren de torens gloren de torens van San Gimignano. Door de bomen achter de kerk tussen de doden. Kijk naar de hemel tel de sterren kijk naar de hemel zo ver weg onbereikbaar ver weg. Door de bomen achter de …