Je zocht naar: "limes"

Nederland heeft er een icoon van wereldformaat bij! Nadat Unesco eerder al Padova en Montecatini op de Werelderfgoedlijst plaatste (zie ook dit artikel), mogen ook de Neder-Germaanse limes de titel Unesco Werelderfgoed dragen. een acht meter hoog silhouet van een Romeinse legionair siert de N11 ter hoogte van Alphen aan den Rijn De Neder-Germaanse limes bestaan in Nederland uit negentien archeologische vindplaatsen uit de Romeinse tijd, verspreid over de provincies Gelderland, Utrecht en Zuid-Holland. Een ander deel van het erfgoed ligt in Duitsland, waar eerder al de Boven-Germaanse limes als Werelderfgoed werden aangemerkt. Kenmerkend voor het deel dat nu wordt toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst, zijn onder meer de innovatieve manieren die de Romeinen bedachten om om te gaan met de grillige rivier, het netwerk van forten dat langs de rivier is gebouwd en de bijzonder goed bewaarde houtresten. Castellum Matilo (Leiden) De noordelijke grens van het Romeinse Rijk De limes was...

Ciao tutti’s Marloes loopt in etappes langs de Romeinse limes, zoals je via deze link kunt volgen. Per etappe deelt ze de mooiste plekken met een Romeinse of Italiaanse touch die ze onderweg tegenkomt. Als je – als voorbereiding op deze langeafstandswandeling of vanuit interesse in het verhaal van de Romeinen in Nederland – meer wil weten over deze limes, dan is het boek De Romeinse limes – de Neder-Germaanse grens in Nederland van Luit van der Tuuk een aanrader. De Rijn als Romeinse grens De limes is de circa vijfduizend kilometer lange Romeinse rijksgrens die door het huidige Engeland, Nederland, Duitsland, Hongarije, Roemenië, Syrië en Noord-Afrika liep. De Neder-Germaanse limes volgde de Rijn en is een van de grootste infrastructurele werken die ooit in de Lage Landen gerealiseerd zijn. Recente opgravingen hebben veel ervan blootgelegd, waardoor de belangstelling voor de limes is aangewakkerd. De Neder-Germaanse limes is in 2021 zelfs opgenomen op de Werelderfgoedlijst...

In 2021 werd de limes, de Romeinse noordgrens in Nederland, tot Unesco Werelderfgoed verklaard (waarover we in deze blog al schreven). Deze grens, die grofweg de Rijn en haar vertakkingen volgt, heeft immers grote historische en landschappelijke betekenis. Omdat Ciao tutti’s Marloes en haar vriend Thijs in coronatijden de wandelschoenen toch wel wat vaker aantrekken dan normaal, is dit de ideale gelegenheid om het grensgebied aan de Rijn te voet te ontdekken, aan de hand van het wandelpad (LAW 16) dat sinds 2018 langs die zogenaamde limes loopt. Marloes en Thijs doen hier (onregelmatig) verslag van hun avonturen langs de Limes. Elke keer als ze een etappe hebben gelopen, nemen ze je in woord en beeld mee. Maar voordat ze echt op pad gaan, vanuit Katwijk aan Zee, introduceren ze de wandelroute en bieden ze wat achtergrondinformatie, zodat je goed voorbereid in de voetsporen van de Romeinen kunt treden. Wat is de Romeinse limes? ‘Wie zou Azië, Afrika of Italië verlaten en naar...

Ciao tutti’s Marloes en haar vriend Thijs wandelen steeds een stukje van het Romeinse Limespad. In deze blog vertelden ze je wat achtergronddetails van het Limespad, vandaag doen Marloes en Thijs verslag van hun eerste etappe. Ze lopen in twee dagen tijd van Katwijk aan Zee via Leiden Centraal Station (circa vijftien kilometer) met de volgende dag Zoeterwoude-Dorp als eindpunt (ongeveer dertien kilometer). Vanaf Katwijk aan Zee landinwaarts Marloes: ‘De officiële start van het Limespad wordt gemarkeerd door het kunstwerk Brittenburg van Nicolas Dings, nabij Katwijk aan Zee. Dit bronzen kunstwerk staat op een dam van het uitwateringskanaal: hier stroomt de Oude Rijn de Noordzee in. In de tijd van de Romeinen was dit kanaal er echter nog niet. Op deze plek stond toen Fort Brittenburg, de markering van het westelijke eindpunt van de Limes. Vanuit dit fort werd de landgrens bewaakt en werden dappere en succesvolle pogingen ondernomen om Brittannia (het huidige Groot-Brittannië) te...

In de zomer van 2021 plaatste Unesco de Romeinse Limes op de Werelderfgoedlijst. Reden voor Ciao tutti’s Marloes en haar vriend Thijs om steeds een stukje van het Romeinse Limespad te wandelen. Eerder deelden ze in deze blog al wat achtergronddetails van het Limespad. Via deze link lees je het verslag van hun eerste etappe, van Katwijk aan Zee via Leiden naar Zoeterwoude-Dorp. Begin maart trokken Marloes en Thijs hun wandelschoenen weer aan om hun tocht over het Limespad te vervolgen. Dit keer verliep de wandeling grotendeels door de polder, om precies te zijn van het pittoreske Zoeterwoude-Dorp naar het Archeon in Alphen aan den Rijn. Zoeterwoude-Dorp Marloes: ‘We beginnen onze wandeling waar we de vorige keer stopten. Vanaf Leiden Centraal pakken we de bus naar Zoeterwoude-Dorp. Wanneer we vanaf de bushalte onder de drukke weg door het dorpje inlopen, zijn we verrast door het eigen karakter van het dorp. Rondom de kerk zijn mooi gelegen huisjes aan de vaart, elk met een eigen...

Ter ere van de Boekenweek, die vandaag van start gaat, tippen we tien nieuwe Italiaanse boeken, die je mee op reis nemen naar onder meer Turijn, Toscane, het oude Rome en de Romeinse limes. Familielexicon Een boek dat perfect aansluit bij het Boekenweekthema ‘Bij ons in de familie’ is Familielexicon van Natalia Ginzburg, waarin Ginzburg haar Italiaanse familie tot leven wekt. Ze beschrijft het geassimileerd-joodse milieu van Turijn waarin ze opgroeide in de jaren twintig tot vijftig van de vorige eeuw. Ze staat stil bij de routines en rituelen, grappen en beledigingen die het familieleven kenmerken en schetst een intiem portret van haar ouders. Haar vader Giuseppe Levi, een joodse wetenschapper, gaat geheel op in zijn werk en zijn wandelmanie. Hij leeft op gespannen voet met zijn blijmoedige, van oorsprong katholieke vrouw Lidia – toch kan hij niet zonder haar. Samen staan ze aan het hoofd van een huis vol vrienden, discussies en activiteiten, boeken en politiek. Terwijl hun...

Saskia en Annerike planden een dagje Utrecht voor een bezoek aan het Romeinse castellum Trajectum, het ‘Utrecht’ van tweeduizend jaar geleden. Een indrukwekkende tijdreis, waarbij de geschiedenis van het huidige Domplein van Utrecht op een unieke manier tot leven wordt gewekt. Een Romeinse grens Voor het bezoek blijven we weliswaar in eigen land, maar toch gaan we daadwerkelijk een grens over. Het Domplein wordt namelijk aan drie kanten omgeven door moderne, roestvrijstalen grensmarkeringen die in het plaveisel zijn aangebracht en waar elk kwartier een lichte nevel uit opstijgt. De markeringen geven aan waar vroeger de muren van het Romeinse castellum lagen. Op de markeringen zijn bovendien de grenzen van het Romeinse Rijk weergegeven; een dubbele grensovergang dus. Aan de zuidkant van het Domplein stappen we letterlijk over deze grens heen. In één tel wandelen we zo het Romeinse fort binnen dat hier ooit het landschap domineerde. Naast de grensmarkering staat ook nog een...

Na de derde etappe van het Romeinse Limespad, van Alphen aan den Rijn naar Bodegraven, hebben Marloes en Thijs geen andere optie. Tussen Bodegraven en Woerden komen ze behalve twee kleine dorpjes niets anders tegen dan ingepolderd boerenland. Daarom moeten ze de tweeëntwintig kilometer tussen station Bodegraven en station Woerden in één keer afronden. Dat is achteraf gezien niet erg, omdat het een van de mooiste en wildste stukken van het Romeinse Limespad tot nu toe blijkt te zijn, zoals Marloes en Thijs je in deze blog laten zien. Dwars door de polder Marloes: ‘De Limesroute volgt de Limes, de oude Romeinse weg die de voormalige noordgrens van het Romeinse rijk tussen 100 en 400 na Christus definieerde. Terwijl in steden en dorpen het beeld van die periode wordt gevoed door musea en opgravingslocaties, is dat in de polder lastiger. Er was in de tijd van de Romeinen immers nog geen polder. De Romeinen kwamen in Batavia een moerassig gebied tegen waar de Rijn, afhankelijk van het...

Op een zonnige lentedag beginnen Marloes en Thijs in Woerden aan de volgende etappe langs de Romeinse limes, van Woerden naar De Meern. Marloes: ‘Woerden is een van de gemarkeerde plekken op de fameuze Peutingerkaart die de Romeinen gebruikten om zich in hun rijk te oriënteren. Uiteraard heette het toen nog geen Woerden en was er ook nog geen sprake van een stad. Wel was er een fort het castellum Laurium geheten. In 2006 zijn de restanten daarvan teruggevonden, toen er een parkeergarage werd gebouwd. Tot verbazing en vreugde van de archeologen werd er ook een boot gevonden waarvan de restanten achter in de parkeergarage bekeken kunnen worden. Helaas is die te voet even ontoegankelijk als een Romeins fort.’ Sporen uit de Romeinse geschiedenis Thijs: ‘Hopend op meer sporen van de Romeinse geschiedenis lopen we verder naar het stadsmuseum van Woerden, waar een paradehelm, een aspergemes en een zwaard te zien zijn. Helaas is het museum gesloten vanwege verbouwingen. Gelukkig is er...

Weet je dat je ook in Nederland naar Napels kunt rijden, kunt wandelen in Varenna, op bezoek kunt in Rome en neer kunt strijken bij de Italiaanse meren? We nemen je mee op pad voor een verrassend rondje Italië in eigen land! Elba – acht huizen op een terp Napoleon werd verbannen naar het Italiaanse Elba, het grootste eiland van de Toscaanse archipel. Hoewel dat al behelpen was, kan hij toch blij zijn dat hij niet naar het Friese Elba werd gestuurd. Daar is Elba namelijk een boerenweg, dicht bij de Waddenzee, ten zuidoosten van het dorp Holwerd, met slechts acht (boeren)huizen. Het Friese Elba is slechts een kilometer lang, hetgeen Napoleons ballingschap heel wat onaangenamer zou hebben gemaakt dan op het Toscaanse Elba, met een oppervlakte van ruim tweehonderd vierkante kilometer. Morra – tussen meren of wijngaarden Het Nederlandse dorpje Morra ligt in het meest noordoostelijke puntje van Friesland, niet ver van het Lauwersmeer. Helemaal aan de andere kant van Friesland, in de...

Ciao tutti’s Marloes en haar vriend Thijs wandelen steeds een stukje van het pad langs de Romeinse Limes, die sinds de zomer van 2021 op de Werelderfgoedlijst van Unesco staan. In dit artikel nemen ze je mee op pad van Alphen aan den Rijn naar Bodegraven. Heb je de eerdere stukken gemist? Via deze link lees je wat achtergronddetails van het Limespad. Het verslag van hun eerste etappe, van Katwijk aan Zee via Leiden naar Zoeterwoude-Dorp, lees je via deze link. De tweede etappe, van Zoeterwoude-Dorp naar Alphen aan den Rijn, wandel je hier mee. Langs de oever van de Oude Rijn Marloes: ‘We starten deze keer op het station van Alphen aan den Rijn. Nadat de route het centrum heeft doorkruist, lopen we lange tijd langs de noordelijke oever van de Oude Rijn. We lopen afwisselend op verharde en onverharde paden, langs de vele (woon)boten, vissers en vooral veel boerenland. Een typisch Hollands aanzicht, met nog weinig Romeinse invloeden… Aangezien we het pad buiten het...

Tijdens hun wandeltocht langs de Romeinse Limes ontdekten Marloes en Thijs in het Katwijks Museum een zeventiende-eeuwse herdruk van de Peutingerkaart of Tabula Peutingeriana, een kopie van een Romeinse reiskaart daterend uit de derde of vierde eeuw. Ook in het nieuwe boek Op zoek naar Romeinse wegen in Nederland en België speelt deze Tabula Peutingeriana een grote rol. Op de kaart staan namelijk alle belangrijke steden, halteplaatsen en garnizoensplaatsen binnen het rijk, verbonden door rechte wegen en heldere afstandsaanduidigen. Veel moderne steden danken hun Romeinse plaatsaanduiding aan interpretaties gebaseerd op deze kaart. In de noordelijke regio Patavia staan op de Tabula Peutingeriana twee wegen getekend tussen Noviomagi en Lugduno. Algemeen wordt aangenomen dat het hier gaat om twee wegen in Nederland, lopend van Nijmegen naar Leiden. Volgens deze consensus verbindt de Noordroute de verschillende castella langs de limes en volgt ze dus de grens van het Romeinse rijk....