Het Romeinse Limespad #5 – van Woerden naar De Meern

Op een zonnige lentedag beginnen Marloes en Thijs in Woerden aan de volgende etappe langs de Romeinse limes, van Woerden naar De Meern.

Marloes: ‘Woerden is een van de gemarkeerde plekken op de fameuze Peutingerkaart die de Romeinen gebruikten om zich in hun rijk te oriënteren.

Uiteraard heette het toen nog geen Woerden en was er ook nog geen sprake van een stad. Wel was er een fort het castellum Laurium geheten. In 2006 zijn de restanten daarvan teruggevonden, toen er een parkeergarage werd gebouwd.

Tot verbazing en vreugde van de archeologen werd er ook een boot gevonden waarvan de restanten achter in de parkeergarage bekeken kunnen worden. Helaas is die te voet even ontoegankelijk als een Romeins fort.’

Sporen uit de Romeinse geschiedenis

Thijs: ‘Hopend op meer sporen van de Romeinse geschiedenis lopen we verder naar het stadsmuseum van Woerden, waar een paradehelm, een aspergemes en een zwaard te zien zijn. Helaas is het museum gesloten vanwege verbouwingen.

Gelukkig is er buiten ook iets te zien, want dit voormalige stadhuis heeft de indrukwekkendste gevel van het hele stadje (inclusief originele schandpaal!). We hadden graag gezien wat er daarachter schuil gaat, maar om dat te ontdekken zullen we na juli 2023 terug moeten komen.

Cappuccino mét een ijsje

Gelukkig is IJssalon Luciano wel open. Hier hoef je niet te kiezen tussen een lekkere cappuccino of een ijsje; je krijgt hier een klein hoorntje met ijs bij de koffie! Onze tip: de extra donkere chocolade. We vergeten op slag onze teleurstellingen.’

Jaagpad langs de Leidsche Rijn

Marloes: ‘We doorkruisen de rest van het historische stadje en komen uit bij een jaagpad langs de Leidsche Rijn. Een jaagpad is een pad langs een waterweg dat ooit is aangelegd om trekschuiten voort te trekken, met behulp van een paard of persoon. De persoon die het paard begeleid wordt jager genoemd, vandaar de naam.

Dit klinkt ontzettend ouderwets, maar vergis je niet. Bij gebrek aan goede wegen was de trekschuit tot halverwege de negentiende eeuw een gebruikelijke manier om personen van A naar B te brengen. Goederen werden zelfs tot ver in de twintigste eeuw op deze manier vervoerd.’

Thijs: ‘Het pad waar we op lopen, werd in de zeventiende eeuw aangelegd door het stadsbestuur van Woerden, Leiden en Utrecht. Tot ons genoegen is het pad tussen Woerden en Harmelen nog helemaal intact en komt het ongeveer overeen met de loop van de Rijn in Romeinse tijden. Het is heerlijk rustig en onverhard lopen op het pad langs het water.

Soms loopt het pad bijna door de liefdevol georganiseerde achtertuinen van mensen die zijn neergestreken aan de Leidsche Rijn. We begrijpen wel waarom ze dit plekje hebben uitgekozen en genieten met volle teugen van al het moois dat we tegenkomen.’

Langs de loop van de Rijn

Marloes: ‘Het Limespad volgt de loop van de Rijn voordat die was getemd met kanalen, dijken en gemalen. Het is lastig om die precies te volgen; de Rijn trad immers regelmatig buiten haar oevers.

Daarnaast moeten de samenstellers het doen met de huidige situatie, en dat betekent, zeker in het polderland dat we de afgelopen etappes hebben verkend, een zwaar gereguleerde delta.

Van Katwijk tot aan Woerden volgden we de Oude Rijn, vanaf Woerden de Leidse Rijn. Dat kanaal werd in de zeventiende eeuw aangelegd omdat de Oude Rijn tussen Woerden en Utrecht in de loop van de tijd was dichtgeslibd.

De keuze voor de Leidse Rijn, die we zullen volgen tot in hartje Utrecht, is daarom de meest getrouwe weergave van de limes. Volgende keer wandelen we weer een stukje verder!’

Vondsten uit Fort Vechten

In afwachting van het verslag van de volgende etappe van het Limespad tippen we alvast een mooie expositie over het Romeinse fort bij Vechten. Het is een van de grootste en tegelijk een van de minst bekende forten langs de Romeinse limes in Nederland.

Het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden is al bijna tweehonderd jaar betrokken bij archeologisch onderzoek in Vechten. De afgelopen jaren zijn veel vondsten afkomstig uit deze plaats aan de collectie toegevoegd.

De honderd bijzonderste objecten zijn voor deze tentoonstelling geselecteerd, waaronder een aantal bijzondere helmen, een gezichtsmasker, luxe aardewerk en schoenzolen in alle soorten en maten.

Via deze link lees je meer over de expositie, die tot en met 31 oktober 2024 te zien is in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.

© foto’s: Rijksmuseum van Oudheden