Parthenope – de mooiste muurschilderingen van de sirene die de stad Napels stichtte

Als je door de straten van Napels loopt, kun je niet om muurschilderingen van Maradona heen, de grote held van de stad. Minder alomtegenwoordig maar net zo belangrijk voor de stad is Parthenope, een sirene uit de Griekse mythologie die aanspoelde op de plek waar later de stad Napels zou verrijzen.

Haar naam is nog altijd verbonden aan Napels, als bijvoeglijk naamwoord voor deze verleidelijke stad en voor haar inwoners, die ook wel worden aangeduid als Partenopei, net als de supporters van SSC Napoli.

Ook haar afbeelding is regelmatig terug te zien in de stad. We nemen je mee naar de mooiste murales met deze sirene in de hoofdrol, maar eerst duiken we in het mythologische begin van de stad Napels.

Het verleidelijke gezang van Parthenope

Als we ver teruggaan in de tijd, tot in de negende eeuw voor Christus, staan we aan het begin van de geschiedenis van Napels. Volgens een Griekse mythe lokte Parthenope met haar verleidelijke gezang alle schepen die passeerden naar haar toe, waardoor ze op de klippen liepen en de bemanningsleden het leven lieten.

Het was de onverschrokken en slimme Odysseus die de roep van Parthenope wist te doorstaan, door zijn bemanningsleden was in hun oren te laten stoppen en zichzelf aan de mast vast te laten binden. Uit frustratie wierp Parthenope zich vanaf haar rots in de golven.

Haar lichaam spoelde een paar dagen later aan op het eilandje, waar nu het Castel dell’Ovo verrijst. Het zou langzaam zijn uitgegroeid tot Neapolis, nieuwe stad, met Capodimonte als haar hoofd en Posillipo als haar staart.

Parthenope en de pesce d’aprile

De legende van Parthenope bleef de Napolitanen altijd fascineren. Vooral zeelieden fluisterden graag over de aantrekkingskracht van de sirene. Men geloofde namelijk dat Parthenope nog altijd af en toe op zee rondwaarde.

Op 1 april voeren de Napolitaanse vissers dan ook lange tijd niet uit, omdat Parthenope op die dag alle zeelieden in de wateren rondom Napels in vissen zou veranderen. Nu begrijp je wellicht ook waarom 1 april in Italië ook wel bekend staat als pesce d’aprile, aprilvis.

De liefde tussen Parthenope en Vesuvio

Veel later bedachten de Napolitanen een tweede mythe met Parthenope in de hoofdrol. In dit verhaal was Parthenope nog altijd een sirene, die op een dag de centaur Vesuvio tegenkwam.

De twee werden halsoverkop verliefd, hetgeen een doorn in het oog was van Zeus, die zelf stiekem een oogje had op Parthenope. Hij toverde Vesuvio om tot een vulkaan, die Parthenope vanaf haar rots weliswaar nog kon zien, maar die verder onbereikbaar was.

Ze vergoot vele tranen, maar tevergeefs, Zeus had geen medelijden en hoopte dat ze zich voor wat troost tot hem zou wenden. Parthenope stortte zich echter in zee en spoelde aan aan de voet van haar verloren liefde, de Vesuvius.

Neapolis van Mr. Pencil

Parthenope spreekt nog altijd tot de verbeelding en duikt regelmatig op in Napels. In de haven zie je haar op een grote muurschildering van Mr. Pencil, Neapolis genaamd, en is een van de eerste murales die in de haven gemaakt is, met het idee dit stukje stad meer kleur te geven.

Parthenope van Leticia Mandragora

Veel hoger en verder weg van de zee, in de wijk Arenella, prijkt een Parthenope van Leticia Mandragora, gemaakt in samenwerking met de Napolitaanse modeontwerpers Vnmnsuonno1926 en pastamerk Voiello, dat al sinds 1879 in Napels pasta maakt.

Leticia Mandragora werd in Madrid geboren, als kind van een Spaanse moeder en een Napolitaanse vader. Op vijftienjarige leeftijd verhuisde ze naar Napels, waar ze meerdere murals maakte, vaak met kobaltblauw als herkenbare kleur.

Op een enorm hoge muur aan het Piazza Francesco Muzii schilderde ze Parthenope als madre dei quartieri di Napoli, moeder van de wijken van Napels, met alle symbolen van de dertig wijken van de stad op haar schubben.

Natuurlijk zie je de wijk Arenella, maar ook Bagnoli, Chiaia, Fuorigrotta, Mercato, Montecalvario, Piscinola, Poggioreale, Porto, Posillipo, San Ferdinando, San Giovanni a Teduccio, San Giuseppe, San Lorenzo, Scampia, Vomero en alle andere Napolitaanse wijken zijn te herkennen.

Via deze link zie je alle wapens van de wijken die op de schubben prijken. Hoe verschillend ze ook zijn, samen vormen ze één geheel, waar elke wijk is verbonden met de andere.

In haar handen houdt Parthenope korenaren, een symbool van vruchtbaarheid en overvloed en natuurlijk ook een verwijzing naar de pasta van Voiello.

Parthenope van Francisco Bosoletti

Aan de Salita San Raffaele 38 in de wijk Materdei vind je een prachtige ode aan Parthenope van de hand van Francisco Bosoletti, een Argentijnse street artist die ook een aantal muren in de wijken Rione Sanità en Quartieri Spagnoli beschilderde.

foto: Ontdek Napels

Parthenope van Andrea Sposari

In Pompeï is ook een Parthenope te vinden, van de hand van Andrea Sposari, alias SPOS, een Siciliaanse street artist die over de hele wereld muren beschildert. Hij maakte deze Parthenope, die is aangespoeld aan de Via Astolelle II Traversa 98, tijdens het Pompei Street Art Festival.