Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Maar liefst negen catacomben en grottencomplexen liggen er verborgen onder de straatstenen van Rione Sanità in Napels, waaronder het Cimitero delle Fontanelle, ‘het kerkhof van de schedels’, een lugubere maar tegelijkertijd prachtige plek.
Het Cimitero delle Fontanelle is vernoemd naar de talrijke waterbronnen die in dit stukje van de stad ontspringen. Het is diep in tufsteen uitgegraven en strekt zich over drieduizend vierkante meter uit. In totaal zouden er tienduizenden menselijke botten begraven liggen, voornamelijk van arme Napolitanen die geen geld hadden voor een eigen graf, maar ook van overledenen die tijdens opgravingen geruimd moesten worden.
Het kerkhof werd voor het eerst gebruikt in de zestiende eeuw, maar vooral tijdens de uitbraak van de pest in 1685 werden er veel doden begraven. In 1836 was er een enorme cholera-epidemie in het centrum van Napels, met veel doden die snel begraven moesten worden tot gevolg. De verzameling botten en schedels werd zo steeds omvangrijker.
De priester Gaetano Barbati nam in 1872 de taak op zich om alle botten en skeletten die op dat moment aangetroffen werden schoon te maken en te catalogiseren. Een macaber monnikenwerk, dat echter door veel Napolitanen werd gewaardeerd.
Beschermd door de doden
Veel Napolitanen hebben in het verleden zelfs een capuzzella, zoals het lieflijke Napolitaanse woord voor schedel luidt, geadopteerd. Dat klinkt misschien gek, maar in Napels was het de gewoonste zaak van de wereld. Door te zorgen voor een van de talloze schedels, zou je namelijk beschermd worden door de doden.
Daarom wreven de Napolitanen de schedels mooi op, plaatsten ze op een kussentje of in een houten kapelletje en versierden ze met bloemen, rozenkransen en fotootjes van overleden familieleden. Ze kwamen geregeld even langs, om een kaarsje aan te steken en te bidden, met oneindig veel dankbetuigingen als een gebed werd verhoord.
In 1969 werd het kerkhof in opdracht van de aartsbisschop van Napels gesloten. Hij vond deze culto delle anime pezzentelle maar heidens bijgeloof en wilde daar niet verantwoordelijk voor zijn. De inwoners van Rione Sanità hebben zich hier altijd tegen verzet. In 2002 kregen ze toestemming te starten met een grootscheepse renovatie. Na vier jaar was het kerkhof ‘opgeruimd’ en klaar om de deuren te openen voor het grote publiek.
Geniet alvast van een virtueel voorproefje met onderstaande fotoreeks:
Praktische informatie Cimitero delle Fontanelle
Het Cimitero delle Fontanelle (Via delle Fontanelle 80, Napels) is tijdelijk gesloten omdat men bezig is met restauratiewerkzaamheden aan de plafonds. Normaal gesproken is het kerkhof dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur. Het ondergrondse dodenbezoek is gratis, al wordt een bijdrage voor het onderhoud van het kerkhof op prijs gesteld.
Er worden verschillende rondleidingen georganiseerd, waardoor de plek veel meer is gaan leven, bijvoorbeeld door Insolitaguida Napoli (te boeken vi 0039-3389652288). De gidsen vertellen bijzondere anekdotes en verhalen die met de skeletten verbonden zijn.
