Per ezel over een oud muilezelpad op de Piano Grande

Hoewel Umbrië geen grote onbekende voor ons is, zijn er  nog tal van plekjes in de regio Umbrië te vinden die we nog niet hebben ontdekt. Toen we een uitnodiging kregen voor een persreis met als thema ‘Umbria, highlights and hidden treasures’ pakten we dan ook graag onze koffers voor een hernieuwde kennismaking met ‘het groene hart van Italië’.

Onder begeleiding van Simeon Kanis van Tourism Marketing Concepts ging Paul samen met vijf andere journalisten op ontdekkingsreis door Umbrië. Op het programma stond onder andere een tocht per ezel over een oude mulattiera (muilezelpad), dwars over de Piano Grande.

Paul: ‘Het is een hele rit naar het hoog en afgelegen maar schitterende dorpje Castelluccio maar onze gids Roberto Canali van La Mulattiera verzekert ons dat het absoluut de moeite waard zal zijn. Van wat ik er al thuis van gezien heb, moet dit inderdaad een van de hoogtepunten van deze reis door Umbrië worden.

Onderweg vertelt Roberto over de geschiedenis en eigenschappen van het Parco Nazionale dei Monti Sibillini, een ongerept natuurgebied waarvan een gedeelte in Umbrië ligt en een gedeelte in Le Marche.

Roberto: ‘Wanneer je het over de bekendste en mooiste landschappen van Italië hebt, wordt de Piano Grande eigenlijk altijd wel genoemd. Vooral Italië in het groen, dat deze hoogvlakte bij Castelluccio siert, is een bekend plaatje bij Italiëliefhebbers.’

Deze unieke groene vlakte, die op 1400 meter hoogte ligt, lijkt zeer vlak, maar door de grote afstand is dat voor een groot gedeelte gezichtsbedrog – er is behoorlijk wat hoogteverschil. De Piano Grande is in het voorjaar het decor van een grote gigantische bloementuin in allerlei kleuren. Op het moment dat wij er zijn, is het vooral mooi groen – met tal van verschillende tinten.

Roberto: ‘In Castelluccio leefden bijna alleen maar herders. In de zomer trokken ze vanuit de lager gelegen gebieden met hun schapen over de bergen heen. Soms verbleven ze wel zo’n drie maanden alleen met hun schapen rondom Castelluccio.

De Piano Grande was namelijk uitermate geschikt voor de schapen, vanwege de unieke ecologische omstandigheden. De bergen en heuvels waren vroeger bedekt met veel bomen en struiken; later kwamen er ook grote open vlaktes zodat de dieren in de zomer konden grazen.

In de winter – wanneer er geen gras meer groeide – trokken de herders met hun schapen naar de lager gelegen gebieden aan zee of naar de vallei bij Spoleto. De vrouwen bleven, samen met de jongste kinderen, achter in Castelluccio. Vaak wachtten ze zes maanden op hun mannen, zonder enige vorm van tussentijds contact.

Pas sinds vijftig jaar is Castelluccio makkelijker te bereiken, dankzij de weg die er werd aangelegd. Ter ere van de opening van deze weg werd Italië in het groen aangeplant. Mensen van mijn leeftijd, zo rond de vijftig, zestig jaar die nu nog in het dorp wonen, kunnen het zich nog goed herinneren.

Toch is het in de winter nog steeds geen pretje in het stadje. Woonden er ’s winters ooit ongeveer vijfhonderd mensen in het dorp, tegenwoordig zijn dat er nog maar zeven…’

Het aantal mensen dat Castelluccio bezoekt is daarentegen erg toegenomen de laatste jaren. Er zijn nu talloze mogelijkheden voor outdoor sporten; met name deltavliegen, mountainbiken en trekking zijn hier populair. De inwoners hebben er ietwat dubbele gevoelens bij. Het toerisme brengt weliswaar rijkdom naar het gebied, maar tevens moet men er ook voor waken dat het gebied niet van zijn oorspronkelijke schoonheid beroofd wordt.

Ondertussen zien we plotseling de Piano Grande in volle glorie voor ons opdoemen. Het is een adembenemend gezicht. Het is een soort natuurlijke platte kom, prachtig gelegen tussen de omliggende groene bergen die aan een filmlandschap doen denken. Zelfs zonder het kleurrijke bloementapijt is dit een schitterend plaatje om te zien!

Vooral de ronde vormen en lijnenspellen roepen een hoop bewondering op. Het lijkt wel of elk plekje met groen bedekt is. Dit is écht het groene hart van Italië! We leggen eerst wat fotogenieke plekjes op de camera vast voordat we langzaam naar het eindstation, het dorpje Castelluccio, op 1452 meter hoogte, gaan.

Eenmaal aangekomen op het Piazza del Popolo staan er vijf ezels op ons te wachten. Roberto vertelt dat ze ontzettende honger hebben. ‘Ze denken sowieso alleen maar de hele dag aan eten, dus we zullen dadelijk wel enige vertraging oplopen doordat ze al het groen langs de route op willen eten’, aldus Roberto. We worden ook even voorgesteld aan de ezels Pasqualino, Peppino en Regina. Wat zien ze er lief uit!

De ezels werden in deze streek vroeger vooral gebruikt voor landbouw en transport. Ze zijn dan ook oersterk. Het weer zit helaas niet mee. Het ziet er naar uit dat het snel gaat regenen, maar we laten ons niet uit het veld slaan. Ook de ezels niet!

Ze zijn erg hongerig en besluiten om elke vijf meter naar de kant van de weg te wandelen om daar alle eetbare groen tot zich te nemen. Omdat ze vreselijk sterk zijn, kunnen we ze niet echt tegenhouden – hetgeen ervoor zorgt dat we niet al te ver geraken.

Bovendien doen de aankomende regenbuien Roberto besluiten om na een half uur al terug te keren naar Castelluccio. Hij wil geen enkel risico lopen en aangezien hij het gebied als geen ander kent, nemen we aan dat het een verstandig besluit is.

Het is trouwens ook bijna  lunchtijd en we worden verwacht bij Il Fienile, het gezellige restaurant dat bij Agriturismo Antica Cascina Brandimarte hoort. De hemelse prosciutto, die wordt geserveerd met verse ricotta en geroosterd brood met olijfolie, valt bij Simeon en mij zó goed in de smaak, dat we na de lunch in het dorp op zoek gaan naar een stuk van deze lekkere ham om straks mee huiswaarts te nemen. Ik koop een flink stuk van deze overheerlijke delicatesse, terwijl Simeon zelfs een héle ham van zeven kilo mee naar huis neemt.

De rest van de lunch smaakt eveneens meer dan voortreffelijk. Tiziano en Benadetta verwennen ons voor vertrek nog met een cadeautje in de vorm van een zak linzen die typisch zijn voor deze streek en een potje huisgemaakte jam.

Hier komen we zeker terug, al moeten we daarvoor het voorjaar even afwachten. Gedurende de wintermaanden is Il Fienile namelijk gesloten.

Na afloop worden we door de broer van Tiziano, Giovanni, rondgeleid door het dorp. In een delicatessenwinkel lopen we letterlijk tegen een andere lekkere worst aan die bij de lunch werd geserveerd en die vanwege de vorm cojone di mulo (ezelskloten) wordt genoemd. Er verdwijnt heel wat van dat ezellekkers in onze tassen…

Op ezeltocht op de Piano Grande

Wil je deze prachtige hoogvlakte en het dorpje Castelluccio ook eens per muilezel bezoeken, neem dan eens een kijkje op de site van La Mulattiera of naar dit filmpje over de Pian Grande en Castelluccio. Je kunt bij Roberto trouwens ook zelf één of meerdere (muil)ezel(s) huren om er enkele dagen erop uit trekken. Je volgt dan een vastgestelde route en onderweg overnacht je bij agriturismi.