Een kussende Madonna in Modica en uitzinnige paasvreugde in Scicli – Pasen in de Val di Noto

Het is altijd een feestje om door de straten van Modica te lopen, een van de pareltjes in de Val di Noto, in het zuidoosten van Sicilië.

Dit Siciliaanse stadje is na een aardbeving in 1693 volledig herbouwd in laat-barokke stijl, met onder meer de indrukwekkende San Giorgio als blikvanger.

Met Pasen is een bezoek aan Modica nóg bijzonderder dan anders. Dan vieren de locals namelijk het feest van Madonna Vasa Vasa, dat in het Siciliaanse dialect ‘kussende Madonna’ betekent.

Carmelo en zijn collega’s van Enjoy Barocco nemen Ciao tutti’s Tim mee naar dit bijzondere paasfeest. Dankzij een prachtig plekje op een van de balkons kan Tim het spektakel goed aanschouwen en vastleggen zodat ook jullie mee kunnen genieten van deze paasviering.

Madonna Vasa Vasa – een kussende Madonna in Modica

Tim: ‘Op de Corso Umberto I verzamelen jong en oud zich om de belangrijkste katholieke feestdag, de wederopstanding van Jezus, te vieren. Vaandelzwaaiers geven alvast een showtje weg en de cameraman van de plaatselijke televisiezender test zijn apparatuur.

Als enkele hoogwaardigheidsbekleders, gevolgd door een fanfare, acte de présence hebben gegeven, kan de ceremonie beginnen.

In de verte verschijnt een levensgroot beeld van Jezus dat op de schouders van een aantal sterke mannen het plein wordt opgedragen. De fanfare speelt en de mensen juichen.

Aan de andere kant van het plein verschijnt de Madonna. Ze is in het zwart gekleed, want ze is in diepe rouw na het overlijden van haar zoon. Door de mensenmassa heen naderen de twee beelden elkaar langzaam, totdat de Madonna opeens blijft staan.

Iedereen houdt zijn adem in en dan wordt de rouwkleding van haar afgetrokken. Duiven komen eronder vandaan en vliegen de lucht in. Maria draagt opeens een blauw gewaad.

Ze strekt haar armen uit naar haar zoon die haar ondertussen nadert. Dan spreidt ze haar armen en als ze bij elkaar zijn, kust ze hem. De hereniging is voltooid, de menigte is bijna uitzinnig van vreugde.

Gezamenlijk maken de twee beelden nog een ererondje, zodat iedereen ze nog even goed kan zien. Daarna verlaten ze gezamenlijk het plein. Het spektakel is compleet, maar voor ons zit het paasfeest er nog niet op.

met dank aan Giampaolo Battaglia voor een aantal foto’s

‘U Gioia – uitzinnige paasvreugde in Scicli

In een kerk zo’n tien kilometer verderop, in het barokstadje Scicli, verzamelen de inwoners zich namelijk voor ‘u Gioia, om hún manier van de opstanding van Christus te vieren.

Het kost moeite om door de menigte heen de Chiesa di Santa Maria La Nova te bereiken, maar uiteindelijk weten we zelfs binnen een plekje te bemachtigen. De kerk is stampvol en het is een geroezemoes van jewelste, met alle mensen die elkaar een vrolijk paasfeest wensen en een praatje maken.

Opeens klinkt een luide, langgerekte schreeuw: ‘Gioia!’ Anderen beginnen mee te schreeuwen en een houten beeld van Jezus, dat rechts vooraan in de kerk staat komt in beweging.

Het wordt op de schouders van een aantal jongemannen uit Scicli richting de uitgang van de kerk gedragen. Jezus zwaait vervaarlijk heen en weer en gaat steeds sneller richting de uitgang terwijl de mensen steeds luider ‘Gioia!’ roepen.

Het bereikt bijna de kerkdeur… maar haalt het net niet. Het wordt weer terug gedragen naar het altaar en het geschreeuw verstomt langzaam, alsof er niets is gebeurd. Dat duurt een paar minuten, totdat er weer iemand ‘Gioia!’ begint te schreeuwen.

Onder luid geschreeuw de kerk uit

De hele kerk schreeuwt weer mee en het tafereel herhaalt zich; Jezus haalt bijna de uitgang, maar nét niet. Na een keer of zes met het beeld heen en weer te zijn gegaan ontstaat er weer beroering, maar dit keer buiten de kerk; de burgemeester en een hooggeplaatste geestelijke komen er aan. Iedereen wachtte op hen. Met een groot rood vaandel gaan ze door een haag van mensen de kerk in.

Daar voeren ze een ceremonie uit waarna een nog luider geschreeuw begint. Jezus wordt weer naar de uitgang gedragen en dit keer haalt hij het wel.

Nu gaat ook buiten iedereen uit zijn dak en roept ‘Gioia!’ terwijl alle mensen de kerk uitstromen en Jezus door de straten wordt gedragen. Vanaf de balkons gooien mensen bloemblaadjes; hoog in de lucht knalt vuurwerk.

Begeleid door marsmuziek van de fanfare wordt het beeld, zwaaiend van links naar rechts, door de straten van het stadje gedragen. Alle mensen lopen erachteraan.

Op gezette tijden wordt de muziek wat sneller en beginnen de dragers in het rond te lopen. Het beeld draait om zijn as en torent hoog boven hen uit. Hoe sneller de fanfare de mars speelt, hoe sneller de dragers rondlopen.

Een dansende draaikolk vol gioia

Alle mensen rond de dragers lopen met ze mee, zodat er een soort draaikolk van ‘Gioia!’-roepende mensen ontstaat. Dan, alsof iemand een teken geeft, komt alles weer tot rust.

De hele stoet gaat weer verder en bij de volgende straathoek begint het weer van voren af aan. Het is een heksenketel die pas na minstens twee uur ten einde komt als het beeld de Chiesa della Madonna del Carmine in wordt gedragen.

‘s Avonds zal het weer naar de Chiesa di Santa Maria La Nova worden gebracht, honderd meter verderop, en zal het feest nogmaals losbreken.

Voor ons is het even tijd om bij te komen van dit spektakel. Weg van de hoofdstraat genieten we van de sfeervolle straatjes en barokke balkonnetjes van het schitterende Scicli.’

Enjoy Barocco – Sicilian Experience

Enjoy Barocco organiseert verschillende activiteiten en excursies in en om vijf van de barokstadjes van de Val di Noto: Ragusa, Modica, Scicli, Santa Croce Camerina en Ispica. Op de website van Enjoy Barocco vind je meer details, maar geniet ook gerust mee via Facebook en/of Instagram.