Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Het Colosseum, de Trevifontein, het Pantheon… Allemaal monumenten die je tijdens je wandelingen door Rome tegenkomt. Sinds kort stuit je in hartje Rome daarnaast ook op een neushoorn, bij het naar dit exotische dier vernoemde Palazzo Rhinoceros, dat recent zijn deuren opende.
Hoewel het dier in de tijd van keizer Augustus symbool stond voor de kracht van het Romeinse rijk, maakte de neushoorn tot voor kort geen deel uit van het Romeinse straatbeeld. Alda Fendi – van het beroemde gelijknamige modehuis – haalde het dier terug naar de stad, als symbool voor haar palazzo vol kunst.
Het dier, dat op natuurlijke grootte is gerealiseerd door de Zwitserse kunstenaar Urs Fischer, lijkt de wacht te houden voor het Palazzo Rhinoceros, voor de Boog van Janus, vlak bij de Bocca della Verità (Mond van de Waarheid) in het voorportaal van de Santa Maria al Cosmedin, op een paar neushoornstappen van het Circus Maximus.
De neushoorn trekt de aandacht, maar de mooiste kunstwerken vind je in het statige zeventiende-eeuwse palazzo, dat op kosten van Alda Fendi grondig is gerestaureerd, met behulp van de Franse architect Jean Nouvel. Samen toverden ze het palazzo in vier jaar tijd om tot een uniek museum, dat gratis toegankelijk is. Een expliciete wens van Fendi, zodat iedereen kan genieten van de kunstwerken die er tentoongesteld worden.
Jesper bezocht deze nieuwe culturele parel van Rome en liet zich verleiden door de ruim drieduizend vierkante meter aan expositieruimte, verdeeld over drie verdiepingen.
Een stijlvolle start
Jesper: ‘Het eerste kunstwerk dat te gast was in het nieuwe Palazzo Rhinoceros was de beroemde Adolescente van Michelangelo (normaal gesproken te zien in de Hermitage in Sint-Petersburg). Alda Fendi heeft een uitstekende relatie met de directeur van het museum en dit beeld is dan ook pas de start van een intensieve samenwerking.
Het beeld zou zijn gemaakt rond 1530, toen Michelangelo zijn sporen als beeldhouwer al ruimschoots had verdiend. Als Michelangelo’s ontroerende jongvolwassene op 10 maart 2019 weer terug reist naar Sint-Petersburg, staan andere beroemde beelden uit de Hermitage als het ware te popelen om zijn plek in te nemen.
Het is een van de weinige werken van de Italiaanse meester die in het buitenland terecht zijn gekomen. Het beeld werd in 1787 door een Britse bankier verkocht aan tsarina Catherina II van Rusland. Gelukkig leent de Hermitage het beeld regelmatig uit. Het was al eerder in Italië te zien, maar gek genoeg nog nooit in Rome. Dankzij Alda Fendi kan nu ook de Italiaanse hoofdstad van de ingetogen schoonheid van het beeld genieten.
Michelangelo’s jongeman kreeg uiteraard een ereplek, als enige beeld in het midden van een grote zaal. Het marmeren kunstwerk is zo verlicht, dat je prachtig zicht hebt op de spieren van de gehurkte jongeman.
Men heeft zich vaak afgevraagd waarom Michelangelo de naakte man zo afbeeldde. Was het uit schaamte? Is hij gewond, voelt hij zich onderdrukt, beschermt hij zijn naaktheid? Volgens een andere theorie zit de jongen zo omdat hij een doorn uit zijn voet probeert te trekken, net als bij het beroemde bronzen beeld dat je even verderop in de Musei Capitolini kunt bewonderen.
Het werk is niet helemaal voltooid; Michelangelo moest het marmer nog verfijnen. Toch herken je de gelaatstrekken, de haren en de vorm van het lichaam.
Een spel van licht en schaduw
Het kunstwerk is een juweeltje, maar het wordt in deze zaal ook nog eens extra mooi uitgelicht. Letterlijk. De verlichting van Michelangelo’s jongeman was in handen van Vittorio Storaro en zijn dochter Francesca. Storaro is een genie op het gebied van lichtval, zoals meteen blijkt als je de zaal binnenstapt. In 1979 kreeg hij zelfs een Oscar, voor zijn foto’s van de Amerikaanse film Apocalypse Now (van Francis Ford Coppola).
Samen met zijn dochter heeft hij voor Michelangelo’s Adolescente een spel van licht en schaduw gecreëerd. Dat levert zo’n mooi effect op, dat de Hermitage volgens de zaalwachten al heeft gevraagd of ze deze verlichting niet kunnen overnemen als de jongeman weer naar huis komt.
Santi Pietro e Paulo – El Greco
Na Michelangelo’s Adolescente bewonder je in het Palazzo Rhinoceros in Rome het schilderij Santi Pietro e Paolo van El Greco (tot 15 maart 2020). De apostelen Petrus en Paulus zijn goed te herkennen: Petrus aan de sleutel in zijn linkerhand en Paulus aan het open boek. El Greco schilderde het werk tussen 1587 en 1592, als een van de vele versies van hetzelfde onderwerp.
Een palazzo als kunstwerk
Maar ook het Palazzo Rhinoceros zelf is een waar kunstwerk. Het doel van de Franse architect Jean Nouvel is duidelijk: hij speelt met de ruimtes, met de contrasten tussen licht en donker, zonlicht en schaduw, heden en verleden – net als de grote meesters voor hem.
Datzelfde spel wordt voortgezet in het designhotel The Rooms of Rome, dat eveneens in het palazzo is gevestigd. Alle kamers zijn verschillend in grootte (van dertig tot ruim honderd vierkante meter) én in ontwerp. Je verblijft in een schitterend spel van licht en schaduw. En wat is er nu mooier dan je kamer verlaten en meteen oog in oog staan met een tekening van Michelangelo?
Op de bovenste verdieping van het palazzo ligt een groot terras vanwaar je prachtig uitzicht hebt over het centrum van Rome en het Circus Maximus.
Eenmaal buiten staat de neushoorn nog altijd op zijn plek. Hij lijkt bijna nog levensechter dan vóór ik het Palazzo Rhinoceros betrad, alsof ook hij is geraakt door het spel van licht en schaduw. Ik zal hem gauw terugzien, want zo lang Michelangelo’s jongeman nog in de stad is, zal ik hem nog een paar keer komen bewonderen.’
Je vindt het Palazzo Rhinoceros aan de Via del Velabro 9, bij de Boog van Janus en in de buurt van de Bocca della Verità en het Circus Maximus. Palazzo Rhinoceros is gratis toegankelijk. Het is geopend van dinsdag tot en met zondag, van twaalf uur ’s middags tot middernacht (laatste toegang om 23.30 uur).
Meer informatie over dit nieuwe palazzo, de kunstwerken en tentoonstellingen vind je op de website van de Fondazione Alda Fendi.
