Museo Ninfeo – de tuin van de goden onder de Esquilijn

In Rome vang je op elke straathoek wel een glimp op van lang vervlogen tijden. Niet alleen buiten, ook in de vele musea van de stad stap je zo het verleden in. Je bewondert er archeologische vondsten, kleurrijke fresco’s en indrukwekkende beelden.

Een nog vrij onbekend museum, dat in 2021 de deuren opende, ligt op de plek van wat ooit een ‘goddelijke tuin’ was. Tijd om af te dalen in het Museo Ninfeo onder de Esquilijn, een van de zeven heuvels van Rome.

Horti Lamiani – keizerlijke pracht in Rome

In het Museo Ninfeo dwaal je door de overblijfselen van de Horti Lamiani. Aan het begin van de eerste eeuw na Christus liet de machtige politicus en consul Lucius Aelius Lamia dit luxueuze buitenverblijf bouwen, omringd door weelderige tuinen, sierlijke tempeltjes, paviljoens en elegante portieken.

Lucius werd geïnspireerd door de adellijke landgoederen van het oude Griekenland. De Horti Lamiani straalden een ongekende rijkdom en elegantie uit met marmeren vloeren, beelden, fresco’s, exotische planten en zelfs wilde dieren, die waarschijnlijk werden gehouden voor spelen zoals in het Colosseum.

Dankzij de weelde en de gunstige ligging vlak bij de Palatijn kwamen de Horti Lamiani al snel in handen van de Romeinse keizers. Keizers als Caligula, Claudius en Severus Alexander verbleven er en organiseerden er bijeenkomsten, banketten en voorstellingen.

Het was een oase van rust en ontspanning, waar de keizers het bruisende stadsleven op kleinere schaal nabootsten. Niet voor niets werden de Horti Lamiani ook wel de ‘tuinen van de goden’ genoemd.

reconstructie van de Horti Lamiani

De Esquilijn door de eeuwen heen

Tot in de vierde eeuw na Christus bleef dit domein keizerlijk bezit. Daarna liep de Esquilijn langzaam leeg: de bevolking trok weg en in de middeleeuwen veranderde het gebied in een landelijke zone met kleine nederzettingen rond kloosters en kerken zoals de Santa Maria Maggiore en San Giovanni in Laterano.

Vanaf de zestiende eeuw verschenen er opnieuw prestigieuze villa’s, totdat Rome in 1871 de hoofdstad van Italië werd en de grootse verblijven plaats moesten maken voor een moderne wijk met huizen voor de gewone Romeinen.

Van parkeergarage naar archeologische schatkamer

Tijdens voorbereidingen voor een ondergrondse parkeergarage kwamen begin eenentwintigste eeuw de spectaculaire archeologische overblijfselen van de Horti Lamiani tevoorschijn. Een team van archeologen en deskundigen werkte ruim vijftien jaar aan de opgravingen.

Uit de vele resten van keramiek, marmer, fresco’s en voorwerpen wisten ze bepaalde fragmenten te reconstrueren. Tot de hoogtepunten behoren een schitterend gerestaureerd fresco dat ooit een vijftien meter lange gang sierde, en de resten van een marmeren trap die twee terrassen van de Horti Lamiani met elkaar verbond.

De vondsten laten niet alleen de pracht en praal van deze plek zien, maar ook hoe het dagelijks leven in het oude Rome er uitzag. Je bewondert er kookpotten, servies, vermoedelijke resten van maaltijden zoals oesters en schelpen, amforen die gebruikt werden voor de handel in wijn, olie en visproducten, en zelfs botten van huisdieren.

Ook juwelen, sieraden en kunstwerken kwamen bij de opgravingen tevoorschijn. Dankzij deze ontdekkingen werd duidelijk hoe de Esquilijn er in de oudheid uitzag. Bovendien konden experts de handelsroutes van het Romeinse Rijk door de eeuwen heen in kaart brengen door gevonden marmer en amforen afkomstig uit het hele Middellandse Zeegebied.

Ruim duizend vierkante meter geschiedenis

Het Museo Ninfeo beslaat twee van de zes oorspronkelijk geplande verdiepingen van de parkeergarage. In het hart van het museum ligt een soort piazza met een nymphaeum, een sierlijke fontein ter ere van nimfen, waaraan het museum zijn naam dankt.

Rondom dit piazza brengen reconstructies, videoprojecties en meer dan drieduizend voorwerpen de geschiedenis van de Horti Lamiani tot leven, net als de verhalen van de archeologen die betrokken waren bij de opgravingen en nu rondleidingen verzorgen in het museum.

Tussen het marmer en de kleurrijke fresco’s ontdek je naast de grandeur van de keizers ook de smaak, gewoonten en vrijetijdsbesteding van de elite. Een unieke reis naar het oude Rome, midden in de bruisende hoofdstad van nu!

Bezoek het Museo Ninfeo

Je vindt de ingang van het Museo Ninfeo aan het Piazza Vittorio Emanuele II 78. Het museum is alleen op zaterdag en zondag geopend. Kaartjes kun je ook ter plaatse kopen, maar wil je zeker zijn van je bezoek, reserveer dan hier een toegangsticket, al dan niet met rondleiding.

foto’s: Museo Ninfeo