Reizen door Italië

Vanochtend zagen we al een glimp van deze schitterende dame, door Antonio Canova geschapen uit het marmer maar zo levensecht dat ze als het ware zo op kan staan en weg kan wandelen. Vanmiddag bekijken we het beeld wat gedetailleerder. Allereerst het model, Pauline Bonaparte, de zus van Napoleon. Zij trouwde in 1803 met Camillo Borghese, die Canova de opdracht gaf zijn vrouw in het marmer te vereeuwigen. Grote vraag is of Pauline zelf heeft geposeerd voor het beeld. In dat geval zou een keizerlijke hoogheid zich naakt voor een kunstenaar hebben vertoond, wat volgens de Romeinen in die tijd …

In deze spirituele gids voor de Eeuwige Stad neemt kunsthistoricus en priester Antoine Bodar ons mee langs de meest inspirerende, spirituele en muzikale plekken van Rome. Hij vertelt over monumenten als de Sint Pieter en de Spaanse Trappen, maar ook over bijzondere kerken, begraafplaatsen en pleinen. Bodar: ‘Wie wandelt, haast zich niet. Hij kent even geen zorgen en verheugt zich. Hij laat bij voorkeur gebeuren wat gebeurt. Nu eens ontmoet hij deze dan weer gene. Vrijelijk richt hij de blik rond, omhoog en omlaag. Hij beschouwt nader waarin hij zin heeft maar ziet vooral af van moeite die vermoeidheid zou …

Na bijna vijf maanden konden we dan eindelijk het resultaat zien van de opnames die hartje zomer in Florence plaatsvonden, van een vroeg bezoek aan de markt (met een portie trippa op de nuchtere maag) tot een koffieworkshop. Meer informatie over de plekken die we hebben bezocht vind je hier op Ciao tutti. Zin in nog meer Toscane-inspiratie? Kijk dan ook aanstaande zaterdag, 29 december, om 18.55 uur wederom naar Campinglife. Martijn Bak van Piazza Pinokkio, net ten zuiden van Florence, gaat dan met Sander Janson op pad in de Chianti. Da non perdere!

In de regio Friuli-Venezia Giulia kun je, ver weg van de door toeristen overspoelde pistes, nog genieten van een authentieke én betaalbare skivakantie. Van pistes voor gevorderden tot uitgestrekte langlaufgebieden en avontuurlijke sneeuwparken voor kinderen: in de noordelijke Italiaanse regio Friuli-Venezia Giulia kunnen wintersportliefhebbers hun hart ophalen, of je nu gaat voor snowboarden, skiën, nordic walking of (bob)sleeën. We bevinden ons hier in de nog onontdekte, meest noordoostelijke hoek van Italië, tegen de grens met Slovenië aan. In dit Alpengebied liggen 133 kilometer afdalingen op je te wachten, van Piancavallo, Tarvisio, Ravascletto-Zoncolan en Forni di Sopra tot Sella Nevea-Bovec. Beginners …

Goethe en Keats waren vaak te vinden in Caffè Greco (Rome), in Harry’s Bar (Venetië) kon je Hemingway aan zijn vaste tafeltje in de hoek zien zitten en Gabriele D’Annunzio was regelmatig te gast in Caffè Paszkowski (Florence). Kortom: Italiaanse koffiehuizen schijnen een onweerstaanbare aantrekkingskracht te hebben op schrijvers. Dat geldt ook voor de koffiehuizen in de stad die bekend staat om z’n vele historische cafés: Triëst. In de koffiehuizen van Trieste zul je op de leestafels nog veel kranten tegenkomen aan een houten latje. Het is een gewoonte die is komen overwaaien uit Wenen, net als vele andere elementen …

We kijken niet gek op als we beelden, archeologische vondsten en schilderijen in een museum aantreffen. Maar paraplu’s, Mickey Mouse of tomaten? Vijf bijzondere musea in het noorden van Italië: Paraplu’s Het zou een Nederlandse uitvinding kunnen zijn: een museum voor de paraplu. Maar in plaats van op de natte Nederlandse bodem hebben bijzondere paraplu’s en parasolletjes een onderdak gevonden in Gignese, niet ver van Milaan. Wie het Nederlandse weer en de bijbehorende hulpstukken mist tijdens zijn vakantie in het noorden van Italië, kan  van 1 april tot en met 30 september kunstige pluutjes zien in het Museo dell’Ombrello e …

We toosten deze zondagmiddag op la dolce vita met een glas door de Benedictijnen uit Norcia gebrouwen bier. Hoewel in veel kloosters, ook in Italië, al eeuwenlang bier wordt gebrouwen, is deze traditie hier in Norcia pas afgelopen augustus weer nieuw leven ingeblazen. En met succes, want de drieduizend flesjes bier die voor de opening werden gebrouwen, waren in een paar dagen tijd uitverkocht of cadeau gedaan – aan onder anderen de paus. Gelukkig is er inmiddels weer een nieuwe voorraad flesjes beschikbaar en kunnen ook normale stervelingen genieten van het door de Benedictijnen gebrouwen bier. Elke monnik heeft zijn eigen …

Het dorpje San Daniele del Friuli, in het uiterste noordoosten van Italië, had in de dertiende eeuw te lijden onder gewelddadige invallen van de Turken. Tegen zo’n overmacht konden ze niet opboksen, en dus zochten de dorpelingen hulp. Ze klopten aan bij de doge van Venetië en vroegen hem om wapens en mankracht. Voor niets gaat de zon op, vond de doge, en hij vroeg de dorpelingen hoe ze hem dachten te gaan betalen voor de gevraagde goederen en diensten. De inwoners van San Daniele del Friuli antwoorden met het enige antwoord dat ze konden bedenken. Ze zouden hem betalen …

Wie Pisa zegt, zegt scheve toren. Uiteraard is deze uit het lood staande toren een bezoekje waard, maar Pisa heeft nog zoveel meer te bieden dat minstens zo indrukwekkend is. Zoals een kunstwerk dat van veel later datum is dan de scheve toren en dat ook nog eens gratis en zonder lang in de rij te hoeven staan te bewonderen is: een muurschildering van Keith Haring. Dit kunstwerk, met de titel Tuttomondo (Heel de wereld) is een van de weinige permanente schilderingen van deze graffitikunstenaar. Het is te zien op de zijwand van het klooster van Sant’Antonio, vlak bij het Piazza …

In Italië in 100 brieven stuit ik op twee brieven, beide geschreven vanuit het prachtige Hotel de Russie aan de Via del Babuino. Een van de brieven is van Picasso, die in februari 1917 schrijft aan Guillaume Apollinaire; de andere is van Cocteau, die zijn moeder bericht over zijn belevenissen. Patrick Lateur schrijft ter inleiding: ‘In februari 1917 arriveren in Rome de dichter, dramaturg en cineast Jean Cocteau (1889-1963) en de schilder en beeldhouwer Pablo Picasso (1881-1973). Zij hebben er een afspraak met Sergei Diaghilev, oprichter en impresario van het beroemde gezelschap van de Ballets Russes, dat sinds 1907 furore …

Echte liefde kent geen grenzen, geen maat en houdt zich al helemaal niet vast aan normen. Raffaello Sanzio (1483-1520), een van de belangrijkste schilders uit de renaissance, van wie werd gezegd dat de paus hem zelfs tot kardinaal wilde benoemen, werd verliefd op een bakkersdochter. Jolie Jacobs dook in de details van deze bijzondere liefdesgeschiedenis. Jolie: ‘Rafaël ontmoette Margherita Luti toen hij aan het werk was voor Agostino Chigi. Hij had de opdracht gekregen het buitenhuis van de steenrijke bankier, Villa Farnesina, van fresco’s te voorzien. Het moest een ode worden aan liefde, feest en vrolijkheid. Tegelijkertijd kreeg de schilder ook …

Rome heeft niet alleen een Kattenforum, maar ook een Kattenstraat, de Via della Gatta. Het is een klein straatje, parallel aan de Via del Corso, en je moet dan ook goed omhoog kijken om de kat waarnaar de straat vernoemd is te zien. De marmeren kat (op min of meer ware grootte gemaakt) waakt over Palazzo Grazioli, het werkpaleis van de Italiaanse president, op de hoek met de het gelijknamige piazza. Dat doet ze volgens de overlevering al lange tijd, al is niet iedereen het eens over de ontstaansgeschiedenissen die in omloop zijn. Een geslaagde reddingsactie Zo denkt de een …

Ter ere van dierendag nemen we je mee naar het Kattenforum in Rome, waar onze eigen Romeinse straatkat tussen de resten van Romeinse tempels banjert – of slaapt in de Romeinse zon. Oprah, onze eerste geadopteerde Romeinse kat Het is namelijk mogelijk om een van de Romeinse katten die daar leven, tussen de resten van Caesars tempel aan het Largo Torre Argentina, te adopteren. Woon je in de buurt en is je kat geschikt voor adoptie (dat wil zeggen niet ziek, schichtig of anderszins moeilijk te plaatsen), dan kun je echt een kat adopteren. Woon je echter verder weg, of …

Vanmiddag duiken we nog even het verdwenen Rome in, met tien prachtige foto’s van de website Roma Sparita waarover ik vanochtend schreef. De foto’s zijn afkomstig uit het gedeelte Scene di vita, en genomen tussen 1960 en 1970. Ze geven stuk voor stuk een unieke kijk op Rome, net als de andere 14990 foto’s die op de website te zien zijn. Goed voor urenlang kijkplezier, herkenningspunten en nieuwe ontdekkingen!

Zoals Marcel Proust ooit zei: ‘Een echte ontdekkingsreis wordt niet gekenmerkt door het zoeken van nieuwe gebieden, maar door het kijken met andere ogen.’ Hoe waar dat is, blijkt vandaag in twee opzichten. Het eerste is duidelijk: het onderwerp van deze blog, de website Roma Sparita, biedt ons een heel andere, prachtige kijk op Rome. Hoewel ik deze website al tijden volg op Facebook, was het Tim de Zeeuw, een van de regelmatige Ciao tutti-lezers, die mijn ogen echt opende en me aanspoorde een stukje over deze geweldige website te schrijven. Want eh, tja… dat had ik dus nog niet …

Wanneer we het hebben over Rome en de liefde, kunnen we Titiaans meesterwerk in de Galleria Borghese niet overslaan. Zijn Amor sacro e Amor profano, ‘Hemelse en aardse liefde’, is niet alleen een prachtige ode aan de liefde, maar biedt ook een intrigerend verhaal. Titiaan schilderde twee jonge vrouwen die op een sarcofaag zitten, de een prachtig gekleed, de ander naakt op een lendendoek en een rode mantel, die evenwel niets verhuld, na. De vrouwen zouden tweelingzussen kunnen zijn, zoveel lijken ze op elkaar. Allebei hebben ze rood, krullend haar, een blanke huid en een rechte neus, om maar eens …

Rome telt veel bijzondere koffiebarretjes en authentieke cafés. De een heeft een eeuwenlange geschiedenis en kan zich beroepen op veel bekende stamgasten, vaak uit de wereld van film en literatuur, de ander brandt zijn eigen koffie, weer een ander biedt een spectaculair uitzicht. Het meest bijzonder is misschien wel het café dat zich bevindt in een oud atelier van beeldhouwer Antonio Canova, dat hij na zijn dood naliet aan zijn leerling Tadolini. Je drinkt hier koffie (of iets anders natuurlijk) tussen de beelden die Canova en Tadolini maakten. Prachtige borstbeelden, ruiters te paard, leeuwen, heiligen, goden, engelen en zelfs een …

September in Rome is heerlijk. Het is niet meer zo zinderend heet, maar de zon zet de stad nog elke dag in een prachtig gouden licht. De temperaturen zijn aangenaam, heerlijk warm overdag, maar ’s avonds koelt het lekker af – zodat slapen geen strijd met de airco of openstaande ramen en luidruchtige buren meer brengt. De bomen langs de Tiber beginnen heel langzaam te verkleuren; de blaadjes worden omgetoverd van heldergroen in alle tinten rood, geel en bruin. Het is prachtig om op een nazomermiddag een stuk langs de Tiber te lopen, liefst onderlangs, vlak bij het water, over …

Het derde deel van Respighi’s Trilogia Romana (waarin hij eerst de fonteinen en de pijnbomen ten tonele voert) is gewijd aan feste romane, Romeinse feesten. Hij componeerde dit feestelijke muziekstuk in 1928 – met muziek voor maar liefst 85 musici. Luister naar Feste Romane, en lees hieronder welke feesten de revue passeren. Het gaat er veel luidruchtiger aan toe in dit derde deel. Het feest begint met het spektakel van de vroegere circusspelen – als luisteraar heb je het gevoel midden in het Circus Maximus te zijn beland, waar de wagens voor je ogen rondjes rijden tot het je duizelt, …

Het tweede deel van Respighi’s Trilogia Romana, met de titel I Pini di Roma, is gewijd aan de pijnbomen die overal in de stad te zien zijn. Anders dan bij het eerste deel, met de Romeinse fonteinen in de hoofdrol, hoor je in dit stuk veel meer slagwerk en spelen ook de strijkers een veel grotere rol. Luister naar Respighi’s interpretatie van de verschillende Romeinse plekken waar je in de schaduw van de pijnbomen kunt mijmeren, lezen en dromen: Respighi begint zijn tocht in Villa Borghese, waar hij kinderen onder de bomen laat spelen. Je hoort hen spelen, springen en dansen en …

Het gevoel dat mij elke keer weer omarmt als ik in Rome ben, dat velen van jullie herkennen en delen en dat André Aciman zo mooi in woorden wist te vangen vanochtend, bracht Ottorino Respighi ooit tot uiting in muziek. Zijn Trilogia Romana, een muzikaal eerbetoon aan Rome in drie delen, gaat van start met Le Fontane di Roma, de fonteinen van Rome. Respighi componeerde dit prachtige stuk tussen 1914 en 1916, toen hij zelf net in Rome was komen wonen. Hij liet zich betoveren door de fonteinen, door het klaterende water, door de kracht van de beelden in het …

Voor een reportage in De Smaak van Italië reisden Saskia en Willemijn naar Rome – maar dan anders. We bezochten dit keer geen Colosseum, Capitool of Castel Sant’Angelo. Geen Vaticaan of Vittoriano, geen Caravaggio of Michelangelo… Nee, we wandelen door het Rome van de film, over het decor van La dolce vita, Un americano a Roma, Vacanze romane, C’eravamo tanto amati en al die andere heerlijke films waarin Rome een grote rol speelt. Rosita Steenbeek woont al vijfentwintig jaar in Rome en kent als geen ander die filmische kant van de stad. Samen met fotografe Chantal Ariëns zochten we haar op en …

Het Pantheon brengt niet alleen mij in vervoering. Carine Cuypers, auteur, fotografe en vormgeefster wijdde een heel boek aan dit ‘wonder der aarde.’ Het Pantheon is een architectonisch meesterwerk dat vaak is nagebouwd, maar nooit werd geëvenaard. De koepel van het Pantheon was een inspiratiebron en hét voorbeeld voor alle koepelconstructies ter wereld. Redenen genoeg om dit gebouw een hoofdrol te geven in een intrigerend en eigenzinnig boek, vond Carine Cuypers. Ze gaf het boek de titel Pantheon – navel van de aarde, omdat dit precies is wat dit prachtige monument is: ‘de navel van de aarde, het badkuipputje van …

Milaan is, net als veel andere Italiaanse steden, zo mooi dat je er soms wel gewoon in zou willen verdwijnen, zou willen opgaan in de stenen van de stad, in de prachtige palazzi en in de verleidelijke vergezichten. Kunstenaar Liu Bolin, afkomstig uit Beijing, neemt dit gevoel nogal letterlijk en laat zichzelf ‘verdwijnen’ in bekende monumenten en settings. Hij speelt verstoppertje met de toeschouwer, door zichzelf zo te beschilderen dat hij helemaal een wordt met de achtergrond. Dat levert ongelooflijke plaatjes op, waarbij je soms twee keer met je ogen moet knipperen om Bolins contouren te zien. Kijk maar eens …