Ontdek de Bologna Montana Art Trail & geniet van kunst in de buitenlucht

Tussen kastanjebossen, eeuwenoude dorpen en glooiende bergkammen slingert de Bologna Montana Art Trail, een bijzondere kunstroute door de Apennijnen. Ver van de drukte van de stad ontdek je hier een openluchtmuseum waar kunst niet achter glas hangt, maar verweven is met de natuur.

De Bologna Montana Art Trail is een wandelroute van honderd kilometer waar natuur en kunst elkaar versterken en uitnodigen tot verstilling, verwondering en verbinding. Ciao tutti’s Erika trok haar wandelschoenen aan en ging op ontdekking.

Kunst in de natuur

Erika: ‘De Bologna Montana Art Trail is een kunst- en wandelroute ineen, verspreid over zes gemeenten in de Bolognese Apennijnen. In plaats van door zalen te dwalen, wandel je door het groen van kunstwerk naar kunstwerk, dwars door de bossen, over bergflanken en langs dorpjes.

Langs de route staan inmiddels zeventien kunstwerken en dit jaar komen er nog eens tien nieuwe bij. Uiteindelijk moeten het er meer dan vijftig worden. De meeste zijn gemaakt van vergankelijke materialen en zullen langzaam weer worden opgenomen door de natuur. Zo blijft de route altijd in beweging.

Of je nu een kunstliefhebber bent of vooral houdt van mooie wandelingen: de Bologna Montana Art Trail biedt een unieke manier om het berglandschap van Emilia-Romagna te ervaren.

De Apennijnen zijn van oudsher een plek van rust. Hier voel je hoe het leven vertraagt. Je hoort de wind langs de bomen ruisen en ruikt het frisse groen. Juist die sfeer maakt deze bergen zo geschikt voor een route als de Bologna Montana Art Trail.

De kunstwerken zijn niet zomaar neergezet, maar zorgvuldig ontworpen in dialoog met het landschap. De zon, regen, wind en seizoenen hebben invloed op het werk. Zo ontstaat een wisselwerking tussen de kunst en haar omgeving.

In drie dagen verkende ik deze kunsttrail vanuit verschillende invalshoeken: te voet, per e-mountainbike en tijdens een yogales tussen de bomen. Telkens met kunst en natuur als leidraad.

Wandelen op het Yunka Festival

Mijn kennismaking met de Bologna Montana Art Trail is op het Yunka Festival, een jaarlijks evenement voor wandelaars. Tijdens dit festival worden begeleide wandelingen georganiseerd op de Monte Bibele. Ik sluit aan bij twee van deze tochten, waarop we een deel van de trail lopen.

De eerste tocht wordt begeleid door bomenexpert Paolo Gamberini. Terwijl we over smalle bospaden lopen, vertelt hij over de lokale flora: van de hopbeuk en jeneverbes tot de esdoorn waarvan Stradivarius zijn eerste violen zou hebben gemaakt.

Paolo legt onder andere uit hoe je bomen kunt enten: een techniek waarbij twee stengels van verschillende bomen met elkaar worden verbonden om hun sterke eigenschappen te combineren. Een mooi voorbeeld van de samenwerking tussen mens en natuur.

Na een bord stevige penne all’arrabbiata en sappige arrosticini van de grill met bietole (snijbiet) als contorno, ga ik op pad met gids Michele. Hij neemt ons mee langs de archeologische resten van de Monte Bibele.

Hier vonden archeologen restanten van Keltische en Etruskische nederzettingen. Michele vertelt ons ook over Luigi Fantini, die nog verder terug in de tijd dook. Deze lokale amateurarcheoloog vond begin vorige eeuw een walvisskelet; het bewijs dat deze bergen ooit een zeebodem waren.

Onderweg stuiten we op twee kunstwerken van de Bologna Montana Art Trail: Il cinghiale celtico van wilgentakken en lianen dat verwijst naar de Keltische wortels van deze plek. Even verderop laat Pioggia sonora de wind zingen door terracotta buizen.

Op de e-mountainbike door de bossen

De volgende dag verruil ik mijn wandelschoenen voor een e-mountainbike. Vanuit Madonna dei Fornelli vertrek ik richting het meer van Castel dell’Alpi, het enige natuurlijke stuwmeer in de Bolognese Apennijnen.

Vlak bij het meer staat het werk La spada nella roccia, een verwijzing naar de mythe van koning Arthur. Het is gemaakt van een enorme rots die in 2023 loskwam van de berg. Kunstenaars voegden er een zwaard aan toe en maakten kunst van dit natuurgeweld.

Na een klim door het groene Malbura pauzeer ik bij Ristorante Rifugio Lago Rioletta. Een hapje, drankje en het uitzicht over het meer geven nieuwe energie. Daarna volgt een klim naar Pian di Balestra. Midden in het groen herken je Joris en de draak in het houten werk Io sono San Giorgio!.

Verderop kom ik langs de resten van de Via Flaminia Militare, een oude Romeinse weg. Ook passeer ik de Via degli Dei, een wandelroute tussen Bologna en Florence. Tot slot leidt de route me even Toscane in, voor ik terugrijd naar Madonna dei Fornelli.

Een pittige dag, maar met de e-mountainbike goed te doen. Het is fijn af en toe even af te kunnen stappen om een kunstwerk te bewonderen en van het uitzicht te genieten.

Yoga tussen bomen en snaren

Op de laatste dag volg ik een yogales tijdens het Bologna Montana Evergreen Fest. Dit festival combineert natuurbeleving met activiteiten gericht op welzijn.

We rollen onze matjes uit bij het kunstwerk III e IV corda rossa, een metershoge harp van Libanees cederhout met metalen snaren. Tijdens de yoga- en mindfulness oefening worden we uitgenodigd om met al onze zintuigen aanwezig te zijn. De stilte van het bos, het zachte licht tussen de bomen, het geluid van de bladeren, alles komt samen in diepe rust.

Praktische informatie Bologna Montana Art Trail

Wil je zelf de gehele Bologna Montana Art Trail lopen? Dan is het handig om goed voorbereid op pad te gaan. Het aanbevolen startpunt is in Loiano. De route is ringvormig en loopt met de klok mee.

In Loiano zit Viva il Verde, de drijvende kracht achter de route, waar je voorafgaand aan je tocht alle informatie krijgt om de Bologna Montana Art Trail optimaal te volgen. Als je de route liever onder begeleiding van een gids ontdekt, kun je daar de mogelijkheden bespreken.

De beste tijd van het jaar om de trail te lopen is het voor- of najaar, als het nog niet te heet is overdag en de bossen zich van hun mooiste kant laten zien. Stevige wandelschoenen zijn een must, net als een opgeladen telefoon, water, snacks en eventueel anti-tekenspray.

Langs de route staan bordjes met BOM Art Trail en het logo en aparte bordjes met een mountainbike erop waar de fietsroute afwijkt van de wandelroute. Het is aan te raden om de Walk+ app te downloaden, waarin zowel de wandel- als de MTB-route exact wordt aangegeven.

Soms moet je even je fiets neerzetten om een kunstwerk te bereiken. Bordjes geven duidelijk aan na hoeveel meter je het werk aantreft.

Een laatste praktische tip is om op de website van Bologna Montana, bij het eerder genoemde Viva il Verde of in de Walk+ app na te gaan of alle etappes toegankelijk zijn. Er komen in het gebied soms aardverschuivingen voor en het is handig om voor vertrek te weten of er mogelijk delen zijn afgezet waardoor je van de route moet afwijken.

Overnachten langs de trail

Wil je verschillende etappes vanuit een vaste standplaats verkennen, dan is het plaatsje Monzuno een fijne uitvalsbasis. Je kunt in de heuvels overnachten, bijvoorbeeld bij B&B Il Molinello of, net als ik, genieten van de rust, het uitzicht en de gastvrijheid van Marco en Sabrina bij B&B Oasi Acquafresca.

Als je liever in de dorpskern verblijft, kun je terecht bij Albergo Ristorante Montevenere. Voordeel daarvan is dat het direct aan de trail ligt, je er ‘s avonds kunt eten en er een supermarkt naast zit. Handig als je ervoor kiest de route volledig te lopen, dan kun je meteen wat panini kopen voor tijdens de laatste etappe.

Als je de volledige aanbevolen route kloksgewijs volgt, is Monzuno namelijk de laatste slaapplaats voordat je terugkeert naar Loiano. Voor het vinden van slaapgelegenheden op de daaraan voorafgaande etappes kun je goed uit de voeten met de Walk+ app. Bovendien geeft de app restaurants, water- en uitzichtpunten aan langs de route.

Reken voor de volledige wandelroute op vijf à zes dagen. Met de mountainbike kun je in drie tot vier dagen de cirkel rond maken, afhankelijk van hoeveel tijd je over wil houden voor de kunst, wat ontspanning en een bord pasta.’

met dank aan Viva il Verde voor een aantal foto’s