Vroegboekkorting bij hu openair villages & campings

Uva di Sabato – een Romeinse druif die nieuw leven wordt ingeblazen

De vruchtbare grond van de regio Campanië brengt al veel kwaliteitsproducten voort, van blozende tomaten tot romige buffelmozzarella.

Waar we eerder in de wereld van de citroenen doken, nemen we je dit keer mee naar de goedgevulde wijnranken in de heuvels van Vico Equense, gelegen op het Sorrentijns schiereiland, ten zuiden van Napels.

De paarse, sappige druiven die hier aan de wijnstokken bungelen, zijn namelijk zeldzamer dan je in eerste instantie zou vermoeden. Felicia en Saskia dompelden zich een dagje onder in de wereld van deze Uva di Sabato, de ‘zaterdagdruif’.

Laatbloeier

De oorsprong van deze druif gaat terug tot de Romeinse tijd. Over de naam bestaan verschillende theorieën, waarvan de meest logische een verwijzing is naar de oogsttijd.

De Uva di Sabato is namelijk pas laat rijp voor de pluk. Door de Romeinen werd de oogsttijd van deze druivensoort daarom aangeduid als ‘de zesde periode’. Later werd dit vertaald als de zesde dag van de week; vandaar dat deze druivensoort de naam ‘zaterdagdruif’ kreeg. De rode wijn die hiermee wordt geproduceerd, wordt aangeduid als vino di Sabato.

Onbekend op eigen terrein

Felicia: ‘Voor de Università Federico II in Napels doen Veronica Rodia en Laura Pappacoda in samenwerking met Rural Hack onderzoek naar deze druivensoort, die enkel in de omgeving van Vico Equense te vinden is. Niet alleen willen ze in beeld brengen welke potentie deze druivensoort heeft, ook willen ze meer te weten komen over de geschiedenis van de druif én gaan ze op zoek naar het antwoord op de vraag waarom er nog maar weinig wijnboeren zijn die in het bezit zijn van deze wijnstok.

De druiven van deze wijnstok zijn namelijk perfect om een uitstekende kwaliteitswijn mee te produceren, iets wat tot op heden echter niet op grote schaal gebeurt. De wijn die er tegenwoordig wél door boeren mee wordt geproduceerd, is enkel bedoeld voor consumptie in kleine kring en buiten Vico Equense zo goed als onbekend.

Voor hun onderzoek zijn Veronica en Laura vrijwel dagelijks in Vico Equense te vinden. Op zoek naar wijnboeren die de zaterdagdruif nog produceren, komen ze op de meest bijzondere plekken en gaan er deuren open die normaal gesproken gesloten zouden blijven.

Saskia en ik mochten met hen mee op stap om kennis te maken met deze bijzondere druivensoort én met de mensen die de Uva di Sabato later deze herfst zullen oogsten.

In gesprek met Ciro

Met Veronica en Laura vertrek ik vanuit Salerno naar het pittoreske Vico Equense. Daar zit Saskia, die verblijft in het paradijs dat Villa Ketty heet, op een bankje voor het Santuario di Santa Maria del Toro op ons te wachten.

We pikken haar op en rijden direct door naar de koffiebar om de hoek, waar Ciro Coppola op ons wacht. Bij een eerder bezoek aan Vico Equense hadden Veronica en Laura gehoord dat Ciro een van de personen is die de zaterdagdruif nog verbouwt.

In eerste instantie was het de bedoeling om in zijn wijngaard af te spreken, maar Ciro koos liever voor een neutralere plek om elkaar te treffen. Ciro kijkt ons enigszins nieuwsgierig aan als we uitstappen. Het is duidelijk dat hij niet weet wat hij van ons kan verwachten.

Hij is vrij afstandelijk, maar als Laura en Veronica hun vragenlijst tevoorschijn toveren heeft hij al snel door dat ze goed voorbereid zijn, al veel weten over deze druif en de geschiedenis en bovendien in staat zijn om kritische vragen te stellen over de toekomst van deze lokale wijnstok.

Als sneeuw voor de zon smelt zijn afstandelijke houding, worden zijn antwoorden langer en gedetailleerder en laat hij het duo een aantal namen noteren van personen die wellicht interessant kunnen zijn voor hun onderzoek.

Tegen het einde van het gesprek worden we zelfs uitgenodigd voor de lunch bij hem thuis en zegt Saskia toe om terug te komen om te helpen bij de oogst. Hoewel wij niet ingaan op zijn uitnodiging voor lunch, is het afscheid dat volgt uitgebreid en warm, alsof we elkaar al jaren kennen.

Pitstop bij Torre Ferano

Voor de lunch rijden we naar Torre Ferano, hoog in de bergen boven Vico Equense. Als een ware pro manoeuvreert Veronica het busje door de smalle bochten van het bergweggetje om ons kennis te kunnen laten maken met de lokale specialiteiten van dit restaurant.

Alleen al voor het uitzicht is de rit de moeite waard. Omgeven door het groen kijk je schitterend uit over zee. De menukaart is gevuld met traditionele gerechten uit de regio Campanië die worden bereid met lokale specialiteiten, dus het maken van een keuze is nog niet zo gemakkelijk.

Uiteindelijk kiezen we voor de pasta e patate met Provolone del Monaco (pasta met aardappel en een beroemde lokale kaassoort) en de ziti spezzati alla genovese (pasta met een saus van rundvlees en ui), hetgeen een goede keuze blijkt te zijn. De gerechten vallen bij ons zeer in de smaak en weten onze magen goed te vullen.

Op bezoek bij wijnboer Saverio

Na de lunch gaan we dan eindelijk de speciale zaterdagdruif zien! We brengen een bezoek aan de wijngaarden van Saverio, een ruim zeventig jaar oude wijnboer die nog steeds elke dag tussen de druiven te vinden is.

Zijn wijngaarden liggen in Massaquano, de oudste frazione (deelgemeente) van Vico Equense, tegen de hellingen van de Monte Faito aan. Om het landgoed te bereiken, moeten we het laatste stuk te voet afleggen.

Al wandelend over smalle paadjes, passeren we een paar locals die ons met nieuwsgierige blikken bekijken. Het levert mooie plaatjes op, zoals hond Billy die met zijn baasje bij een van de vele altaartjes de boel in de gaten houdt, terwijl hun Fiat 500 even verderop staat geparkeerd.

Saverio ontvangt ons met open armen; alsof we oude vrienden zijn die al een tijd niet op bezoek zijn geweest. Hij laat er geen gras over groeien en duikt direct de wijngaarden in, die goed gevuld zijn met prachtig gevormde druiventrossen. Hij heeft een behoorlijk stuk land, waar hij zelf duidelijk enorm trots op is.

Onderweg worden er trossen druiven voor ons afgeknipt om te proeven, waaronder de uva cornicella, zo genoemd vanwege de langwerpige, gebogen vorm, net als de kleine rode pepertjes. Ze zijn knapperig en zoet van smaak, dus we snoepen maar al te graag van de tros die ons wordt aangereikt.

In de wijnkelder vult Saverio twee flessen met vino di Sabato voor ons. Ook wordt er nog een enorme pompoen uit de stal gehaald en krijgen we een paar sappige vijgen toegestopt.

Na de inspectie van de druiven neemt hij ons ook nog even mee naar het gedeelte waar hij zijn dieren houdt. We maken kennis met een Nederlands kalfje van vijftien dagen oud dat gulzig uit de fles drinkt die hem wordt voorgehouden.

Geduldig en met zichtbaar veel plezier deelt Saverio zijn ervaringen en kennis, hetgeen er grotendeels op neerkomt dat hij zijn leven met ons deelt. Terwijl hij onder zijn trossen Uva di Sabato staat, beantwoordt hij alle vragen die Veronica en Laura voor hem hebben.

Zijn gastvrijheid en vrijgevigheid maken op ons allemaal een diepe indruk. Voorzien van al onze aanwinsten uit zijn tuin nemen we afscheid van deze bijzonder vriendelijke man die ons een kijkje in zijn leven heeft willen geven.

Magisch toverwoord

Het mag duidelijk zijn dat we enorm hebben genoten van de gastvrijheid en spontaniteit van de locals. Daarnaast zijn we veel te weten gekomen over deze unieke druivensoort, waarvan de naam in Vico Equense lijkt te werken als een toverwoord.

De voornaamste reden dat de vino di Sabato bij velen (nog) niet bekend in de oren klinkt en niet op grotere schaal wordt geproduceerd, is omdat er een prijskaartje hangt aan de productie van een authentieke wijn van hoge kwaliteit volgens traditionele processen.

Daarnaast is het belangrijk dat er uitsluitend gebruik wordt gemaakt van de Uva di Sabato, iets wat vaak niet het geval is. De meeste originele wijnstokken zijn tegenwoordig namelijk bijna allemaal vervangen door hybride druivensoorten, die een hogere productiecapaciteit hebben maar niet de originele eigenschappen van de oorspronkelijke zaterdagdruif bezitten.

Zonde, want uit ervaring kunnen we stellen dat een zuivere vino di Sabato met zijn volle smaak uniek in zijn soort is. Bovendien werkt deze wijn volgens de inwoners van Vico Equense ook als een medicijn tegen een waslijst aan kwaaltjes. Gelukkig hebben wij voor de échte zaterdagwijn nu ons eigen adresje in Vico Equense gevonden!

Dit is Italië

Wanneer we Saskia weer afzetten bij het Santuario di Santa Maria del Toro, werpt de ondergaande zon een schitterende oranje gloed op de kerk en de heuvels van Vico Equense. Terwijl we in stilte genieten van dit tafereel, besef ik hoe bijzonder het was om van dichtbij te mogen ervaren welke deuren er geopend worden wanneer je in deze omgeving de woorden uva di Sabato laat vallen.

Mede door het project waar Laura en Veronica zich mee bezighouden, wordt het wellicht mogelijk om de productie van deze wijn op grotere schaal te faciliteren en er meer bekendheid aan te geven. Uiteraard op een manier die de kwaliteit blijft garanderen, waarbij oude tradities worden gerespecteerd, iets wat zowel Ciro als Saverio hoog in het vaandel hebben staan.

De warmte en gastvrijheid die we vandaag hebben mogen ervaren, maakten dit zonder meer een perfecte dag. Of zoals Saskia mij tijdens ons bezoek aan Saverio toefluisterde: ‘Dít is voor mij Italië.’

Wil je ook kennismaken met Saverio? Veronica en Laura hopen volgend jaar een aantal Italiëliefhebbers te kunnen laten meegenieten van onder meer de uva di Sabato en andere streekproducten. We houden je uiteraard op de hoogte, maar mocht je voor die tijd al vragen hebben, neem dan gerust contact met mij op.’

Download de gratis Ciao tutti app voor nog meer tips

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *