Je hebt ze in Italië vast wel eens gezien, de flessen zonnig gele Strega-likeur, waar de Premio Strega – de meest prestigieuze Italiaanse literatuurprijs – naar is vernoemd. Deze prijs wordt sinds 1947 jaarlijks uitgereikt aan de beste roman van een Italiaanse auteur.
Benevento – stad van de heksen
Tijd om eens in de historie van de Strega-likeur te duiken. Het is namelijk een van de bekendste en meest gewaardeerde likeuren ter wereld, maar slechts weinig mensen weten dat er ook een bijzondere geschiedenis achter het merk schuilgaat.
De naam Strega, Italiaans voor heks, verwijst al naar het verband tussen het drankje en de plek van oorsprong. Benevento, in de regio Campanië, is namelijk de stad van de heksen.
Het geheime recept van Giuseppe Alberti
Het heldere citroengele distillaat met zijn onmiskenbare geur werd in 1860 gecreëerd door Giuseppe Alberti. Nog altijd is het recept in handen van de familie Alberti, die het nog altijd geheim houdt.
We weten dat Strega – un raggio di sole fatto liquore, een zonnestraal gevangen in een fles, aldus Alberti – wordt gemaakt van een mengsel van ongeveer zeventig kruiden en specerijen, waaronder kaneel, munt, saffraan, venkel, Florentijnse iris en jeneverbes uit de Italiaanse Apennijnen.
Ook wordt er een lokaal kruid gebruikt dat alleen langs de oevers van de Sabato-rivier groeit en waarvan niemand de naam kent of weet hoe het eruitziet. Het schijnt dat werknemers van de productiefabriek een verklaring moeten ondertekenen dat ze de verschillende bestanddelen van de likeur of de stadia van de productiecyclus nooit zullen onthullen.
De legende rondom de heksen van Benevento
‘Il primo sorso affascina, il secondo Strega,’ zo luidt de beroemde slogan van de Strega-likeur. ‘De eerste slok fascineert, de tweede betovert.’
De aantrekkingskracht van de Strega-likeur wordt nog eens vergroot door de legende die ermee gepaard gaat. In de vierde eeuw voor Christus verspreidde de cultus van Cybele zich in het hart van Benevento. De Longobarden voerden mysterieuze rituelen uit, gewijd aan Wodan, de oppergod van de Germaanse goden.
Er wordt gezegd dat er buiten de muren van Benevento nachtelijke rituelen plaatsvonden rond de ‘heilige walnotenboom’ waar ongeveer tweeduizend heksen aan meededen. De heksen legden de huid van een geit op de walnotenboom en beschoten deze met pijlen alvorens de geit op te eten.
Dit ritueel, Saba genaamd, werd door de kerk als een duivelse praktijk beschouwd. De priester liet de walnotenboom omhakken, verbood de nachtelijke ceremonies en vervolgde alle vrouwen die als heksen werden beschouwd.
Er wordt gezegd dat Giuseppe Alberti zich bij de creatie van zijn zeer gewaardeerde Strega-likeur juist door deze mysterieuze verhalen heeft laten inspireren.
Van likeur tot snoepgoed
Het is zeer geliefd om zijn veelzijdigheid, want het is niet alleen lekker om puur te drinken, maar ook als toevoeging aan cocktails, desserts, chocolade en ijs.
Strega-likeur zie je ook terug in vele andere producten. Zo wordt het verwerkt in noga, chocolade, panettone en sommige mensen druppelen er zelfs een beetje van op hun zakdoek, zodat die lekker ruikt.
Ter ere van de promotie van voetbalclub Benevento naar de Serie B in 2016, waar meer dan tachtig jaar op was gewacht, maakte men een speciale editie van de likeur. De firma Alberti bracht een beperkte oplage op de markt waarbij op de fles de vlag van het team is afgebeeld.
Spazio Strega – het museum van de Strega-likeur
Aan het Piazza Vittoria Colonna in Benevento vind je Spazio Strega, een klein museum dat is gewijd aan de geschiedenis van de likeur. Je ontdekt er een aantal geheimen en legendes achter de Strega-likeur en krijgt een kijkje in het productieproces.
In de Sala delle Imitazioni vind je meer dan vierhonderd namaakflessen die over de hele wereld zijn opgedoken, van producenten die – tevergeefs – hebben geprobeerd het beroemde merk na te bootsen.
In het museum is ook een zaal gewijd aan de Premio Strega, waarin de geschiedenis van deze literaire prijs wordt verteld aan de hand van historische beelden. Hier kun je de covers van de winnende boeken bewonderen en het historische schoolbord zien, dat al meer dan zeventig jaar wordt gebruikt om de winnaar bekend te maken, tijdens de uitreiking in de Villa Giulia in Rome.
In de winkel, met zijn onweerstaanbare geur van kruiden, kun je de verschillende ingrediënten bekijken die worden gebruikt voor het maken van de likeur. Ook staat hier de historische houten ladekast, die het geheime recept en de oude verwerkingsgereedschappen bevat.
Je bezoekt de Antica Distilleria, met de historische distilleerketels die nog steeds in werking zijn, en daalt tot slot af in de kelder, waar de Strega-likeur gedurende ten minste zes maanden in eikenhouten vaten rijpt voor hij wordt gebotteld en klaar is voor een zonnige toost.
met dank aan Luca Amato, Premio Strega, Liquore Strega & Spazio Strega voor een aantal foto’s