Maria Grammatico, de ‘zoete engel van Erice’

Hoog boven de zoutpannen schittert Erice, een van de mooiste dorpjes van heel Sicilië. Tijdens ons bezoek aan dit middeleeuwse dorp lieten we ons leiden door de zoete geur die zich meteen bij aankomst in onze neuzen nestelde. Geen verkeerde keuze, want die geur leidde ons naar de pasticceria van Maria Grammatico, die hier op eenzame hoogte de allerlekkerste koekjes maakt die we ooit proefden.

Nog voor we de winkel zelf betreden, worden we een kleine nis in gelokt. Hier staan drie enorme kasten vol met lekkernijen: bergen bocconcini (ronde amandelkoekjes), schalen vol sospiri (citroen/amandelkoekjes), kleurrijke pistache-, chocolade- en sinaasappelballetjes en verleidelijk fruit van marsepein.

Al dit lekkers komt uit de keuken van Maria Grammatico, de ‘zoete engel van Erice’. Sinds de zomer van 1964 staat ze hier onafgebroken te bakken. In januari neemt ze wel eens een weekje vrij, maar verder is ze dag in, dag uit in de keuken te vinden.

Zo ook tijdens ons bezoek. Terwijl we van warme genovesi (taartjes met een vulling van citroencrème) smikkelen, vragen we of Maria niet even uit de keuken wil komen, voor een foto. Dat wil ze zeker, maar alleen als we na de foto met haar de keuken in duiken.

Dat laten we ons geen twee keer zeggen en al snel staan we tussen de bakplaten vol koekjes. Onder de bezielende leiding van Maria wordt de amandelpasta in ongelijke hoopjes verdeeld voor een nieuwe lading dessiers.

Aan de andere van de keuken maakt Gaetano met een kleine mattarello, deegroller, in recordtempo pasta frolla, anderen rollen tussen hun handen balletjes voor de pistache-, chocolade- en sinaasappelkoekjes.

Het is een drukte van belang, met bakplaten die in de oven worden geschoven of er juist uit worden gehaald om af te koelen. Toch is alles onder controle en heerst er een gezellige, amicale sfeer. In een hoek pruttelt een moka op het vuur, achterin is een krukje waar Maria soms even uitrust of snel iets eet. Verder is ze druk bezig, de hele dag door – en ’s zomers soms zelfs tot diep in de nacht.

Maria met versgebakken genovesi (citroencrèmetaartjes)

Op dit krukje gaat ze ook even zitten als ze voor Saskia Bittere amandelen, het boek over haar bijzondere leven en haar grote passie, signeert. In ruil voor een visitekaartje, zodat ze straks haar verhaal kan terugzien op Ciao tutti.

Bittere amandelen
Hoe zoet het leven van Maria er in de keuken van de bakkerij uitziet, zo bitter was het lange tijd geleden. Maria kende tot haar elfde een gelukkige, zij het arme jeugd. Toen overleed haar vader plotseling en werd ze samen met haar zesjarige zusje Angela naar de nonnen in Erice gestuurd, omdat haar moeder te veel kinderen had om te kunnen voeden.

Het leven in het weeshuis van het klooster, het Istituto San Carlo, was hard. Er was geen tijd om te lezen of te spelen. Er was zelfs geen tijd voor school. Er moest gewerkt worden, elke dag opnieuw. Gelukkig voor Maria ontfermde zuster Stellina zich over haar en mocht ze vooral vaak helpen met het bakken van amandelkoekjes en het maken van marsepeinen lekkernijen.

Maria had de kunst van het bakken al snel in haar vingers. Net als zuster Stellina wist ze instinctief hoeveel eenheden amandelpasta of suiker er nodig waren voor de lekkerste koekjes of hoe ze de krulletjes van het marsepeinen paaslammetje moest maken.

Gelukkig hield Maria haar energieke, vrolijke aard en is ze een doorzetter. Eenmaal uit het klooster gloorde er dan ook maar één droom aan de horizon: een eigen bakkerij in het hart van Erice. Die droom is werkelijkheid geworden. Sterker nog: haar bakkerij is dé plek die je niet mag missen tijdens een bezoek aan dit dorpje. Je bent niet in Erice geweest als je niet een van Maria’s amandelkoekjes hebt geproefd.

Voor we de keuken verlaten, moeten ook wij van alle soorten koekjes proeven. Stuk voor stuk zoeter dan zoet, net als Maria zelf. Na een flinke knuffel en de belofte gauw weer terug te keren, verlaten we de keuken, om in de winkel nog even flink in te slaan. Amandelkoekjes, genovesi, perfect gelukte cassate…

foto’s: Merle van de Reep

Eigenlijk voor de thuisblijvers, maar het lekkers is ook voor ons te verleidelijk om te weerstaan. Dat wordt dus gauw een nieuw bezoek aan Maria’s bakkerij in Erice. Da non perdere!