Op een tentoonstelling in Parma zagen we een kleurrijke verzameling borden van keramiek, speciaal gemaakt voor een selectie trattoria’s in Italië. Het zijn zogenaamde Buon-Ricordo-borden, die je als gast als herinnering aan een heerlijke lunch of diner mee naar huis mag nemen.
Een mooie aanleiding om in deze traditie te duiken en jullie meer te vertellen over deze unieke, handbeschilderde borden. Natuurlijk mét lijst waar je aan kunt schuiven voor zo’n bijzonder bord!
Briljant idee van Dino Villani
De eerste Buon Ricordo-borden werden in 1964 op tafel gezet, naar een idee van Dino Villani. Deze kunstenaar en reclamemaker werd in 1898 geboren in de buurt van Verona.
Hij zou een van de uitvinders van de revival van de colomba pasquale zijn geweest, het Italiaanse paasbrood, zodat de machines en ingrediënten voor de panettone langer gebruikt kunnen worden.
Ook is hij medeoprichter van de Accademia Italiana della Cucina, die in 1952 werd opgericht om de regionale Italiaanse keuken te promoten. Hij is ook degene die Miss Italia, Moederdag en Valentijnsdag naar Italië heeft gebracht.
Villani heeft kortom een neus voor marketing. De Buon Ricordo-borden zijn vanaf de eerste keer dat ze op tafel komen een grote hit.
Erkenning voor de regionale Italiaanse keuken
Met de Buon Ricordo-borden wilde Villani de regionale gerechten van Italiaanse trattoria’s in ere herstellen. Zoals de Corriere della Sera over de Buon Ricordo-borden schreef, moesten vergeten of ondergewaardeerde gerechten weer op waarde worden geschat.
In de jaren zestig hadden de Italianen gemiddeld genomen namelijk weliswaar meer geld te besteden en gingen ze graag uit eten, maar daarbij lieten ze zich vooral leiden door nieuwe, moderne en internationale smaken, waardoor traditionele Italiaanse recepten het onderspit moesten delven.
Na overleg met chef-koks kwam Villani op het idee om restaurants een speciaal gerecht uit hun menu te laten kiezen, dat op een bord vereeuwigd zou worden. Elke klant die dat gerecht bestelde, mocht dan zo’n handgeschilderd bord mee naar huis nemen als buon ricordo, lekkere herinnering, aan zijn maaltijd.
In eerste instantie deden slechts twaalf restaurants mee, maar dat aantal groeide snel. Tegenwoordig zijn er ongeveer honderd restaurants aangesloten bij de Unione Ristoranti del Buon Ricordo. Grotendeels in Italië, maar er zijn ook restaurants in Japan, de Verenigde Staten, Frankrijk en Duitsland die een Buon Ricordo-gerecht en -bord op het menu hebben staan.
Keramieken kunstwerkjes uit Vietri sul Mare
De Buon Ricordo-borden worden natuurlijk niet machinaal vervaardigd. Alle borden worden met de hand beschilderd door ambachtslieden van Ceramica Artistica Solimene in Vietri sul Mare, aan de Amalfikust, een plaats die bekend staat om zijn eeuwenoude traditie van handgeschilderd keramiek.
Op de borden prijkt onder meer de naam van het restaurant, de naam van het speciale gerecht en een illustratie van dat gerecht, het restaurant zelf en/of andere details die iets vertellen over de plek of het gerecht.
Op de achterkant van elk bord staat als een soort keurmerk de naam Vietri sul Mare en de datum waarop het bord is gemaakt.
Het vijftigjarig jubileum werd met een speciaal bord en heel veel lekkers gevierd in Parma. In 2024 reisden alle leden ter ere van het zestigjarig jubileum van de Buon Ricordi-borden naar Vietri sul Mare. Ook nu werd er een speciaal bord uitgegeven en bereidden chef-koks van een aantal aangesloten trattoria’s een feestelijk menu voor de leden van de Unione Ristoranti del Buon Ricordo.
Wil je ook zo’n Buon Ricordo-bord?
Sommige borden zijn inmiddels echte verzamelobjecten, waar honderden euro’s voor worden neergeteld. Andere zijn voor een prikkie te vinden op rommelmarkten, maar ook via Etsy zijn de borden te vinden.
Het leukste is natuurlijk om een bord mee te nemen na een heerlijk etentje. We delen daarom de lijst met restaurants die zijn aangesloten bij de Unione Ristoranti del Buon Ricordo. Sowieso leuk als gids voor traditionele trattoria’s in heel Italië, want tegenwoordig krijg je het bord alleen mee als je de specialiteit van het huis bestelt als onderdeel van een meergangenmenu.
Met de namen van hun signature dishes heb je bovendien een lijst van meer dan honderd regionale Italiaanse gerechten die stuk voor stuk de moeite van het proeven waard zijn en zo zeker weten zorgen voor een buonissimo ricordo.
Piemonte
Bon Parej inTurijn, met bonet
Il Grill del Lovera in Cuneo, met gnocchetti di farina di castagna al castelmagno
Trattoria Paolino in Pila, met panissa alla vercellese
Ligurië
Capannina Ciccio in Ameglia, met zuppa di farro alla garfagnana con moscardini
Il Pernambucco in Albenga, met cozze ripiene
Manuelina in Recco, met morone al sale con mou salato al limone, chips di patate e caviale
Trattoria della Marina in Portovenere, met testaroli al pesto della Lola
Lombardije
5 Campanili in Busto Arsizio, met sinfonia bustocca
Al Filò in Bormio, met cilinidri di maialino in porchetta
Albergo Selvatico in Rivanazzano Terme, met malfatti del Salvatico
Albergo del Sole in Maleo, met sabbiosa con la crema al mascarpone
Antica Osteria del Cerreto in Abbadia Cerreto, met risotto carnaroli-Stra-mantecato con pannerone lodigiano di Caseificio Carena e pere caramellate
Da Venanzio in Induno Olona, met anatra in quattro salse
La Baia in Cremia, met persicotto
La Fornace in San Vittore Olona, met reale di manzo laccato con spuma di patate al Montebore
foto’s: Albergo Selvatico, Antica Osteria del Cerreto, La Baia & La Fornace
La Locanda dei Beccaria in Montù Beccaria, met le stagioni del risotto
La Piana in Carate Brianza, met tagliatelle e misultitt
La Pòsa in Livigno, met risotto agli aghi di pino mugo con ragù di lepre
Le Querce in Cantù, met vialone nano con minuta di missoltino al balsamico e verdurine
Locanda degli Artisti in Cappella dè Picenardi, met marubini ai profumi dell’orto
Locanda Capolago in Colico, met riso e persico in un raviolo
Osteria La Lanterna in Cressogno, met insalatona piccolo mondo antico
Ristorante Jim (Hotel Sassella) in Grosio, met dadolata di filetto con crema di Bitto DOP e bacetti di segale
Salice Blu in Bellagio, met risotto ai fiori di zucchina e tartufo
Trattoria Altavilla in Bianzone, met la supa sciucia
Trattoria Taiocchi in Curno, met casoncelli di nonna Alda
Trattoria Masuelli S. Marco in Milaan, met solare: milanesine mignon con risotto allo zafferano
foto’s: La Locanda dei Beccaria, La Piana, Locanda Capolago, Ristorante Jim & Trattoria Taiocchi
Trentino-Alto Adige
Da Pino in San Michele all’Adige, met trancetti di salmerino di montagna arrostito con panur di mandorle tostate in guazzetto di porcini e patate e porro fritto
Friuli-Venezia Giulia
Al Ponte in Gradisca d’Isonzo, met seppioline in tecia e sedano rapa
Al Sole in Forni Avoltri, met cjarsons di Lia
Là Di Moret in Udine, met risotto con il meglio del nostro mare
Locanda Al Castello in Cividale del Friuli, met maltagliata di manzo alla longobarda
Osteria La Pergola in San Daniele del Friuli, met ravioli al San Daniele in salsa Montasio
Trattoria Alla Luna in Gorizia, met gnocchi dolci
Trattoria Da Toni in Varmo, met guancia di vitello al vino Refosco
foto’s: Al Sole, Osteria La Pergola & Trattoria Da Toni
Veneto
Al Colombo in Venetië, met grancevole femena
Enoteca Darì in Verona, met risotto all’Amarone
Torcolo in Verona, met bollito veronese
Antico Brolo in Padova, met tortelli di baccalà su passata di fagioli con cipolla fritta, guanciale croccante e olio profumato al rosmarino
Boccadoro in Noventa Padovana, met galina imbriaga co’ e tajadele
Da Beppe Sello in Cortina d’Ampezzo, met sfogliatine ai funghi
Da Celeste in Venegazzù, met cappelletti del conte Loredan
Hostaria San Benedetto in Montagnana, met gnocchi dolci di patate con uvetta, zucchero e cannella al burro versato
foto’s: Enoteca Darì, Torcolo, Da Beppe Sello & Da Celeste
Il Burchiello in Oriago di Mira, met risotto di gò
La Montanella in Arquà Petrarca, met prosciutto cotto nel vino
Ristorante Duilio in Caorle, met seppioline alla pescatora
Trattoria Al Ponte in Lusia, met coscia d’oca sotto onto
Trattoria Guaiane in Noventa di Piave, met bigoli lagunari
Parco Gambrinus in San Polo di Piave, met gamberi alla Gambrinus
foto’s: Il Burchiello, La Montanella & Trattoria Guaiane
Emilia-Romagna
Al Cavallino Bianco in Polesine Zibello, met tagliolini al burro delle vacche rosse e culatello
La Forchetta in Parma, met risotto al radicchio rosso, salsa di Parmigiano, gel di ribes e prosciutto di Parma
Osteria La Fefa in Finale Emilia, met insalata di coniglio, verdure dell’orto, maionese e uova di quaglia
Osteria di Fornio in Fidenza, met mezze maniche da Fornio dal 1928
Sanafollia in Fidenza, met tortelli della Via Francigena
Osteria in Scandiano in Scandiano, met faraona 4.0 all’aceto balsamico tradizionale di Reggio Emilia, lamponi e cipolline borettane
Prêt à Porter in Bagno di Romagna, met lombata di coniglio in porchetta
foto’s: Al Cavallino Bianco, Osteria La Fefa, La Forchetta, Osteria di Fornio & Sanafollia
Toscane
Il Battibecco in Impruneta, met peposo alla fornacina
Capannina Ciccio in Marina di Carrara, met zuppetta di mare
Da Delfina in Artimino, met coniglio con olive e pinoli
Enoteca del Duca in Volterra, met ravioli del Duca con piccione, crema di pere e finocchietto selvatico
Il Francescano in Florence, met fritto del convento
Il Mestolo in Siena, met capesante con pappa al pomodoro
L’Osteria di Giovanni in Florence, met piccione del Valdarno arrosto ripieno di salsiccia al finocchio e cavolo nero
Osteria La Tecchia in Pietrasanta, met spaghettino Cavalieri con arselle viareggine
Regina Bistecca in Florence, met bistecca alla fiorentina di Chianina
foto’s: Enoteca del Duca & Regina Bistecca
Umbrië
Buca di San Francesco in Assisi, met imbrecciata umbra
Granaro del Monte in Norcia, met filetti di maiale su ristretto di verdure passerina, guanciale e tartufo
La Rosetta in Perugia, met torello alla perugina
Taverna del Lupo in Gubbio, met filetto di maiale al ristretto di Sagrantino con cipollotto di Cannara
Vespasia (Palazzo Seneca) in Norcia, met stinco di vitello brasato, ceci dei Monti Sibillini e rosmarino
foto’s: Taverna del Lupo & Vespasia
Le Marche
Due Cigni in Montecosaro Scalo, met princisgras
Lazio
Armare in Rome, met calamaro ripieno
Romanè in Rome, met pollo alla cacciatore
Trattoria Santa Pupa in Rome, met ravioli d’arzilla alla Vittoria
Checchino dal 1887 in Rome, met bue garofolato
Mater Terrae in Rome, met Rinascimento italiano
Il Funghetto in Borgo Grappa, met rombo del litorale pontino con topinambur e carciofi croccanti
Hotel Bassetto Ferentino in Frosinone, met il ciociaretto di Bassetto
Michele Chinappi in Formia, met filetto di spigola scottato su crema di cacio e pepe con verdure di stagione
foto’s: Armare, Romanè, Trattoria Santa Pupa & Checchino dal 1887
Abruzzo
Vecchia Silvi in Teramo, met raviolini Cuor di mamma
foto’s: Vecchia Silvi
Molise
Locanda Belvedere in Rocchetta a Volturno, met ravioli scapolesi con sugo di capra
foto: Locanda Belvedere
Campanië
Antico Francischiello in Massa Lubrense, met delizia al limone
Hostaria Baccofurore 1930 in Furore, met ferrazzuoli alla Nannarella
La Bettola del Gusto in Pompeï, met spaghettoni di Gragnano con alici fresche, colatura tradizione di Cetara, tartufo nero e burro di bufala
Lo Stuzzichino in Sant’Agata sui due Golfi, met ravioli al profumo di limone e vongole
foto’s: Hostaria Baccofurore 1930, Antico Francischiello & Lo Stuzzichino
M’Ama! in Praiano, met gnocchetti di Margherita fatti in casa con vongole veraci, pesto di rucola selvatica, pomodori secchi e noci di Sorrento
Ostaria Pignatelli in Napels, met pasta mista con patate e provola
Osteria Famiglia Principe in Nocera Superiore, met ‘O Scarpariello del Principe 1968
Pancrazio Locanda Cilentana in Castellabate, met spaghettone al ragù di fico
Pascalò in Marina di Vietri, met spaghetti cacio, limone e San Marzano
Taverna del Marchese in San Giorgio La Molara, met punta di petto di vitella marchigiana su crema di patate
foto’s: Pascalò, Osteria Pignatelli & Osteria Famiglia Principe
Calabrië
L’Antico Borgo in Morano Calabro, met sformato di baccalà con crema di ceci e peperoni cruschi
Barbieri in Altomonte, met polpette contadine
Da Ercole in Crotone, met carbonara pitagorica
La Cascina 1899 in Roccella Ionica, met spaghetti alla Corte d’Assise alla vecchia maniera di Gaetano
Sabbia d’Oro in Belvedere Marittimo, met gnocchetti Sabbia d’Oro
foto’s: L’Antico Borgo, Da Ercole & La Cascina 1899
Basilicata
La Luna nel Bosco in Giubileo, met la crapiata
Osteria Al Borgo in Avigliano, met baccalaj cu gli peprinij rosica rosica
Puglia
Al Pescatore in Gallipoli, met spaghettone biologico Senatore Cappelli con tartare di tonno, aglio, capperi e spolverata di bottarga artigianale
Il Poeta Contadino in Alberobello, met involtini di spigola con salsa di vongole
Terminal in Santa Maria di Leuca, met frisella con le alici
foto’s: Al Pescatore, Il Poeta Contadino & Terminal
Sicilië
Ciccio in Pentola in Palermo, met paccheri al gambero rosso e pomodoro ciliegino
Da Filippino op Lipari, met casarecce al pesto di limoni con tartare di gambero
La Siciliana in Catania, met tortino di alici
foto’s: Da Filiplino & La Siciliana
Volgens de traditie van Buon Ricordo mag een restaurant zijn signature dish om de vijf jaar veranderen. Je kunt dus eindeloos blijven reizen, proeven en verzamelen!
met dank aan Unione Ristoranti del Buon Ricordo & Associazione Collezionisti Piatti del Buon Ricordo voor een aantal foto’s
