De Napolitaanse legende van o’ munaciello – de mysterieuze monnik

Napels is een stad die rijk is aan geschiedenis, maar ook aan mysterie. De stad kent talloze legendes en volkstradities die eeuwenlang zijn doorgegeven. In deze blog vertellen Iris en Joel van Ontdek Napels je over een van de fascinerendste mysteries uit Napels: de legende van o’ munaciello.

O’ munaciello

‘Het was o’ munaciello!’ roepen de Napolitanen vaak als er iets onverklaarbaars gebeurt lijkt te zijn. Deze munaciello (Napolitaans voor ‘de kleine monnik’) is een raadselachtig figuur die zich verstopt in de krochten van het ondergrondse Napels.

Hij zou een man van klein postuur zijn wiens misvormde uiterlijk wordt verborgen door een kap die lijkt op die van een monnik, vandaar zijn bijnaam. Deze kleine monnik dwaalt stiekem rond in de ondergrondse gangen van Napels om vervolgens omhoog te komen in de oude huizen van de stad. Er wordt gezegd dat hij ervan geniet om streken uit te halen en huishoudelijke voorwerpen te verplaatsen. Maar dat betekent niet dat hij slecht is…

Bescherming en geluk

De kleine monnik wordt vaak gezien als een onzichtbare vriend die de huizen bezoekt en families geluk brengt. Tenminste: bij degenen die hem met respect behandelen.

Er wordt bijvoorbeeld gezegd dat o’ munaciello huizen beschermt tegen ongelukkige gebeurtenissen, zoals brand of diefstal. Maar wel op voorwaarde dat hem een glas wijn of wat eten wordt aangeboden. Soms is hij gul, als hij geld verstopt in huis dat de bewoners kunnen vinden.

De aanwezigheid van o’ munaciello wordt vooral gevoeld in het hart van het ondergrondse Napels, waar de legendes en verhalen over hem zich vermengen met de mysterieuze sfeer van het centro storico en je nog veel meer verhalen kunt horen over zijn streken, maar ook over zijn goede daden.

Heeft o’ munaciello echt bestaan?

Hiervoor moeten we terug naar de zestiende eeuw. Volgens de beroemde schrijfster en journaliste Matilde Serao zou hij de zoon zijn geweest van Caterinella Frezza, de dochter van een rijke stoffenhandelaar, en de eenvoudige Stefano Mariconda, een verboden liefde tussen een rijke jonge vrouw en een gewone jongen.

Volgens dit verhaal bracht Caterinella in een klooster in het geheim een misvormd kind ter wereld. Een kind dat bespot en vernederd zou worden door de hele stad. Iedereen gaf hem van allerlei dingen de schuld en schreef ongeluk aan hem toe. Om hem te beschermen, besloot Caterinella hem te vermommen in de klassieke kledij van een monnik, vandaar ook de naam o’ munaciello.

Dit verhaal wordt ondersteund door de ontdekking van de resten van een man die aan dwerggroei leed die later in die periode werd gevonden. Maar er is nog een andere versie, die verklaart waarom o’ munaciello uit het ondergrondse Napels komt.

Waterputman

Deze andere oorsprong van de legende van o’ munaciello vinden we in de ondergrondse putten van de oude stad. De kleine monnik zou een pozzaro geweest zijn, een ‘waterputman’.

Dit beroep werd in het oude Napels uitgevoerd door hele kleine mannen die het ondergrondse water en de riolering onderhielden. Na een lange dag verwachtte de pozzaro, als hij zich onder iemands appartement bevond, dat de bewoners hun wijn en eten deelden als dank voor zijn belangrijke werk.

De meeste mensen waardeerden zijn inspanningen en boden gul aan wat ze hadden. Als een familie echter weigerde, kon hij zich gemeen gedragen, bijvoorbeeld door ‘s nachts terug te komen om hun waardevolle spullen te stelen of spullen in huis te verstoppen.

Een ding is zeker: je kunt o’ munaciello beter te vriend houden. In het historisch centrum van Napels kun je allerlei beeldjes van de kleine monnik kopen, bijvoorbeeld om in je eigen huis neer te zetten voor geluk. We kunnen echter niet beloven dat je ook geld zult vinden in je keukenla…

Ben je benieuwd naar meer legendes en bijzondere verhalen over Napels? Boek dan een Nederlandstalige tour met Iris en Joël van Ontdek Napels en laat je verrassen!