Als je in de omgeving van Bologna op zoek gaat naar een mooie plek in de natuur, is het Parco Storico di Monte Sole een aanrader. Het ligt ten zuiden van Bologna, op een paar minuten rijden van de snelweg, en is ook bereikbaar per trein.
Het leent zich goed voor een wandeling mét diepgang. Niet alleen vanwege de overweldigende natuur met wel achthonderd meter hoge bergen en prachtige vergezichten, maar ook en vooral vanwege de geschiedenis van dit gebied. Erika vertelt je daar meer over.
Il Memoriale
Erika: ‘In het nationale park, dat sinds 1989 beschermd gebied is, kun je de route Il Memoriale lopen. Deze brengt je langs verschillende gedenkplaatsen voor de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. De route is gemaakt om de herinnering aan deze zwarte bladzijde uit de geschiedenis van Italië levend te houden.
Het park is ruim zesduizend hectare groot en ligt op het grondgebied van de gemeenten Marzabotto, Monzuno en Grizzana Morandi. Dit bergachtige park beslaat bijna het volledige gebied dat betrokken was bij de massamoord in Marzabotto, die eind september en begin oktober 1944 plaatsvond. Het was de ergste massamoord op honderden ongewapende burgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Waffen-SS in Italië is gepleegd.
Bloedbad van Marzabotto
Na de bevrijding van Florence in augustus 1944 stonden de geallieerden en de nazi’s tegenover elkaar op de Gotenstellung of Linea Gotica, een driehonderdtwintig kilometer lange Duitse verdedigingslinie in Noord-Italië.
Als represaille tegen partizanenacties werden, onder leiding van Sturmbannführer Walter Reder, zevenhonderdzeventig mensen in Marzabotto vermoord. Onder hen waren tweehonderdzestien kinderen, honderdtweeënveertig zestigplussers en driehonderdzestien vrouwen. Het bloedbad strekte zich uit over ruim honderd verschillende plekken, waaronder dorpen, huizen en kerken.
Het bloedbad van Marzabotto maakte deel uit van een bredere strategie die het nazileger in 1944 en 1945 in Italië toepaste, om de burgerbevolking te terroriseren om zo verzet te voorkomen.
De engel van Marzabotto
Nog niet zo lang geleden, op 26 september 2021, werd priester Don Giovanni Fornasini zaligverklaard. Hij hielp de lokale bevolking en schuwde de vijand niet door hem openlijk te veroordelen.
Dit kwam hem duur te staan; op 13 oktober 1944 werd hij in San Martino di Caprara vermoord door een Duitse officier. Samen met een aantal andere priesters wordt hij beschouwd als een van de martelaren van Monte Sole. Niet voor niets kreeg hij de bijnaam ‘de engel van Marzabotto’.
Op de begraafplaats van San Martino di Caprara herdenkt een monument hem en de andere priesters die in de omgeving werden gedood door de SS. Ook wordt hij genoemd in de na de oorlog nieuw gebouwde parochiekerk van Marzabotto. Aan het begin van de jaren zestig werd in de crypte een heiligdom geplaatst ter nagedachtenis aan de slachtoffers.
Bezoekerscentrum Il Poggiolo
In het bezoekerscentrum Il Poggiolo – Rifugio Re Esistente kunnen wandelaars en toeristen terecht voor een maaltijd. Ook worden er regelmatig muziekevenementen georganiseerd. Dit alles gebeurt uiteraard niet zonder aandacht voor de geschiedenis die zich op deze plek heeft afgespeeld.
Ook organiseert de Scuola di Pace (‘school van de vrede’) er workshops met vrede als thema. Onderwerpen die aan bod komen, zijn het respecteren van mensenrechten, het geweldloos omgaan met conflicten en het vreedzaam samenleven van verschillende volkeren en culturen. Er worden verschillende activiteiten voor zowel jongeren als volwassenen georganiseerd.
foto’s: Bologna Welcome
L’uomo che verrà
In 2009 maakte regisseur Giorgio Diritti de film L’uomo che verrà (‘de man die zal komen’). Op 22 januari 2010 was hij voor het eerst in de Italiaanse bioscopen te zien. Zoals je in de trailer kunt horen, spreken de acteurs in de originele versie in het dialetto bolognese:
De film won verschillende prijzen, waaronder een voor beste film tijdens de uitreiking van de David di Donatello (de belangrijkste Italiaanse filmprijs), en is een mooie voorbereiding voor je bezoek aan de Monte Sole, die ondanks zijn naam verbonden is met een van de donkerste periodes uit onze geschiedenis.’