Pasta Cuomo – duik in de geschiedenis van pasta in Gragnano

Napels staat bekend als de stad van de pizza, een stukje zuidelijker kom je terecht in de enige echte pastahoofdstad van Europa: Gragnano. Wanneer je een echte pastaliefhebber bent, is een bezoek aan deze heerlijke stad een absolute must.

Felicia: ‘La Città della Pasta ligt aan de voet van de Monte Lattari, ingeklemd tussen groene bergflanken. Gragnano is een van de weinige Italiaanse steden waar de pasta het prestigieuze IGP-keurmerk mag dragen.

Dit keurmerk garandeert dat de pasta wordt geproduceerd volgens traditionele methoden en met hoogwaardige ingrediënten. Tijd om eens in deze bijzondere pasta te duiken!

De geschiedenis van de pasta

In de zestiende eeuw komt de pastaproductie in Gragnano goed op gang. De ligging van de stad en klimatologische omstandigheden blijken bijzonder geschikt voor de productie van pasta.

De talloze waterbronnen die rondom de stad ontspringen, zijn perfect om de watermolens mee aan te voeren. Daarnaast zorgt het bronwater ervoor dat de pasta een zeer unieke en karakteristieke smaak krijgt.

De ligging van de stad speelt ook een belangrijke rol in het hele proces. De wind, zon en de mate van vochtigheid creëren namelijk de perfecte omstandigheden om de pasta te kunnen drogen.

Tegen het einde van de zestiende eeuw openen veel families een eigen pastafabriek en  in de loop van de zeventiende eeuw is de pastaproductie dusdanig populair dat vrijwel alle inwoners van Gragnano zich ermee bezighouden.

Waar de negentiende eeuw een absoluut hoogtepunt vormde voor Gragnano’s pastaproductie, loopt dit in de loop van de twintigste eeuw langzaam maar zeker terug.

Met name na de Tweede Wereldoorlog wordt voor veel kleine familiebedrijven de concurrentie te groot. Door de komst van elektriciteit en de opening van fabrieken die over meer financiële middelen beschikten, sluiten veel fabriekjes hun deuren, met als gevolg dat er nog maar een handjevol producenten zijn overgebleven.

Pasta met een keurmerk

Ondanks de concurrentie is Gragnano er toch in geslaagd om zich als dé stad van de pasta op de kaart te zetten.

Om de kwaliteit van de pasta te waarborgen, wordt bovendien in 2013 het Indicazione Geografica Protetta (IGP) keurmerk toegekend. Alleen pasta’s die volgens traditionele productieregels worden geproduceerd en waarmee de hoogste kwaliteit wordt gegarandeerd, mogen dit keurmerk dragen.

De pastafabriek van de familie Cuomo

Tijdens een bezoek aan Gragnano kun je proeven van de voortreffelijke pasta’s die in verschillende fabrieken worden geproduceerd en natuurlijk een fijne pastavoorraad meenemen voor thuis.

Nóg leuker is het om in de geschiedenis te duiken in een van de musea die speciaal in het leven zijn geroepen om bezoekers meer over de interessante historie van pasta bij te brengen.

Ik neem je mee naar het pastamuseum van de familie Cuomo, waar de geschiedenis van de pastaproductie tastbaar wordt en op verschillende manieren voor jou als bezoeker tot leven wordt gewekt.

Broer en zus aan het roer

Bij een bezoek aan Pasta Cuomo word je warm welkom geheten door Amelia en Alfonso Cuomo. Broer en zus staan trots aan het roer van dit pasta-imperium dat zich in het hart van Gragnano bevindt, in een van de historische panden aan de Via Roma.

De geschiedenis van Pasta Cuomo gaat terug naar 1820, toen Nicolino Cuomo de fabriek begon, zo blijkt uit documenten die bij een grondig onderzoek aan het licht zijn gekomen.

In 1939 was het nonno Alfonso Cuomo die de leiding over de fabriek had. Mede door de oorlog raakte hij in de schulden en zag hij zich genoodzaakt de deuren van de pastafabriek te sluiten.

Hij vertrok voor een lange periode naar Afrika, waar hij zendingswerk deed. De pastaproductie van de familie Cuomo leek hiermee voorgoed tot het verleden te horen.

Mariano – de zoon van Alfonso en de vader van Amelia en Alfonso – droomde stiekem over een heropening van de fabriek. Maar Alfonso, inmiddels teruggekeerd in Italië, wilde niets van de plannen weten. Het prachtige historische pand herinnerde hem te veel aan het feit dat hij had gefaald.

Hoewel Amelia en Alfonso hun geboortestad achter zich hadden gelaten om aan hun carrière te werken, speelden zij in 2013 stiekem met het idee om dit project op zich te nemen en het werk van hun voorouders weer in volle glorie te herstellen.

Het leek een absurd plan en van verschillende kanten werd hen verteld dat het onmogelijk was. Ook vader Mariano was ietwat sceptisch, maar hij beloofde om zijn kinderen te steunen waar hij maar kon.

Goud in handen

Amelia vertelt met een twinkeling in haar ogen over dit avontuur dat zij samen met haar broer aanging. Ondanks de twijfels van mensen uit hun omgeving, wist zij diep van binnen dat zij deze stap moest nemen en dat het een succes zou worden.

Ze voelde dat ze goud in handen hadden en dat ze terug moest keren naar haar geboortestad om dit tot een succes te kunnen maken.

Amelia is ondernemend maar bovendien een visionair. Voor haar stond direct vast dat ze het groots aan moesten pakken. Niet alleen wilde ze de pastaproductie weer oppakken, ze had voor ogen om in hetzelfde historische pand een museum te creëren, een restaurant te openen, een ruimte beschikbaar te stellen waar kooklessen en evenementen georganiseerd konden worden én een gedeelte in te richten als bed & breakfast.

Waar de meeste mensen dit een zeer ambitieus en bedenkelijk plan vonden, zijn Alfonso en Amelia er inmiddels in geslaagd om alles voor elkaar te krijgen wat ze samen voor ogen hadden.

Onderscheidende pastafamilie

Bij elke stap stelden ze zichzelf de vraag op welke manier ze onderscheidend konden zijn, anders dan de andere fabrieken en musea die er al in Gragnano waren. Hun eigen familiegeschiedenis is de basis geweest voor de totstandkoming van het pasta-imperium dat ze in korte tijd op wisten te bouwen.

Aangezien hun eigen familiehistorie de basis moest vormen van hun project, wilden ze daar alles over weten. Om een zo duidelijk mogelijk beeld te krijgen van hun familieverhaal, wendden ze zich tot twee professoren aan de universiteit van Napels die gespecialiseerd waren in Gragnano, de geschiedenis en tradities.

Er werd flink in de archieven gegraven en er kwamen telkens weer interessante en verrassende details boven water. Dat uit het diepgaande onderzoek vastgesteld kon worden dat Pasta Cuomo ’s werelds oudste pastafabriek is, is misschien wel het detail waar Amelia en Alfonso het meest trots op zijn.

Broer en zus waren zelf dusdanig onder de indruk van hun familiegeschiedenis, dat ze de professoren opdracht gaven het verhaal in boekvorm te gieten. In 2020 verscheen het boek Una famiglia, un pastificio, waarvan ook een exemplaar in het museum ligt om door te bladeren.

Een museum vol pasta

In de ruimtes van het historische pand waar voorheen de tarwe werd gelost en bewerkt, maak je tegenwoordig een reis door de geschiedenis van de pasta én die van de familie Cuomo.

Het is een interactief museum waar aan de hand van een innovatieve mix van geschiedenis en technologie het verhaal van de pasta vanuit verschillende perspectieven wordt verteld.

Het pastamuseum is een plek waar verleden, heden en toekomst naast elkaar bestaan en waar je als bezoeker een onvergetelijke, unieke en complete ervaring beleeft.

(Pa)stamboom

Je wordt zoals gezegd verwelkomd door Amelia en Alfonso, die met passie vertellen over hun familie. De familiestamboom is met behulp van verschillende pastasoorten op een van de wanden in beeld gebracht.

Verder zijn er machines te bewonderen die voor het productieproces werden gebruikt en zie je de oude typemachine waarop nonno Cuomo de facturen maakte.

De ruimte is verder gevuld met historische documenten die tijdens hun eigen onderzoek aan het licht zijn gekomen en meer blootgeven over het rijke verleden van deze pastafamilie.

De ontwikkeling van de pastaproductie

In een andere ruimte wordt met behulp van projecties en geluiden de ontwikkeling van de pastaproductie in beeld gebracht.

Een stukje verderop zijn de wanden bedekt met krantenartikelen van verschillende mijlpalen die de familie Cuomo in leven wil houden en met hun bezoekers wil delen. Zo lees je een krantenkop waarin de opening van het museum wordt aangekondigd, maar ook een artikel uit het Franse Le Figaro Magazine waar broer en zus terecht trots op zijn.

Een ander bijzonder onderdeel van het museum is de virtual reality ervaring die ze hebben laten ontwikkelen. In deze ervaring neemt voorouder en oprichter van de fabriek Nicolino Cuomo je mee naar historisch Gragnano.

Hij legt stap voor stap het ambachtelijke productieproces uit, je krijgt de ruimte te zien zoals deze er in het verleden uit moet hebben gezien en ontdekt hoe de verschillende werktuigen werden gebruikt.

Ook word je meegenomen naar de Via Roma zoals deze er in het verleden uit heeft gezien, met pasta die in de straten te drogen werd gehangen. Het is een unieke en leerzame ervaring die een waardevolle toevoeging vormt aan je bezoek.

Een kijkje in de pastafabriek

Je krijgt natuurlijk ook een kijkje in de fabriek, waar inmiddels bijna dertig soorten pasta worden geproduceerd. Vervolgens word je naar het restaurant geleid waar je aan kunt schuiven voor een bordje verse pasta.

Ongetwijfeld smaakt dit naar meer. Gelukkig zijn de schappen van de shop goed gevuld met pakken verse pasta zodat je smakelijke souvenirs in kunt slaan voor thuis.

Slapen in de pastafabriek

Als je op zoek bent naar een unieke en complete ervaring, kun je ook blijven slapen in de oudste pastafabriek ter wereld. De ruimtes die in het verleden onderdeel waren van de fabriek, zijn omgetoverd tot elegante en stijlvol ingerichte ruimtes.

In deze B&B worden vrouwen én pasta in het zonnetje gezet, wat onder andere is terug te zien in de namen van de kamers – Vesuviotta, Spaghettona, Mafaldina en Lumacona – en de talloze details die de vertrekken sieren.

Pastakoningin Amelia

Voor haar inzet in dit hele project mocht Amelia in 2021 de Giuliana Bertin Communication Award in ontvangst nemen. Deze prijs is onderdeel van de GammaDonna Award die wordt uitgereikt aan inspirerende vrouwelijke ondernemers.

Daarnaast schitterde zij in stukken van La Repubblica en verscheen ze met een zes pagina’s tellend artikel in een groot Ests magazine waarin zij de titel ‘pastakoningin’ toegewezen heeft gekregen.

Amelia Cuomo is dankbaar voor de erkenning van het vele werk dat ze in de afgelopen jaren met haar broer heeft geleverd. Hoewel ze inmiddels gewend is om op de voorgrond te treden en als vrouwelijke ondernemer gepresenteerd te worden, benadrukt ze dat ze dit zeker niet alleen heeft kunnen doen.

Met haar jongere broer Alfonso aan haar zijde en de onvoorwaardelijke steun van vader Mariano, is Pasta Cuomo (opnieuw) uitgegroeid tot een bloeiend en authentiek familiebedrijf.

Heerlijke ervaring

Bij een bezoek aan Pasta Cuomo is meteen duidelijk dat Amelia en Alfonso daadwerkelijk alles uit de kast hebben gehaald om zowel de eeuwenoude geschiedenis als de tradities van het pasta maken zo accuraat mogelijk en op een boeiende manier in beeld te brengen, met hun eigen verhaal als rode draad.

Ze zijn bijzonder trots op het verhaal van hun voorouders en wanneer ze daarover vertellen, zijn hun liefde en bewondering voor de vorige generaties voelbaar.

Het is bewonderingswaardig hoe ze op eigen kracht en met een flinke dosis geloof en passie deze oude traditie voort hebben weten te zetten, gebruikmakend van hun eigen creativiteit en moderne technologieën. Een bezoek aan Pasta Cuomo is een heerlijke ervaring die je volledig onderdompelt in een bijzonder smakelijk stukje geschiedenis!

Breng een bezoek aan Pasta Cuomo

Je bent altijd welkom om onaangekondigd binnen te wandelen bij Pasta Cuomo, maar het is altijd handiger om vooraf een bericht te sturen. Dat kan via het telefoonnummer 0039-3383977517 (Alfonso) of door een e-mail te sturen naar info@pastacuomo.com.’