Cammino di San Nilo – ontdek de Cilento in de voetsporen van de heilige Nilo

Wandelen in de Cilento, het op een na grootste nationale park van Italië en door Unesco benoemd tot Werelderfgoed, is de beste manier om deze prachtige, lang verborgen streek te ontdekken.

Al lopend ervaar je niet alleen de schitterende natuur van de bergen in het binnenland, maar ontdek je ook bergdorpjes waar de tijd lijkt stil te staan en ontmoet je trotse locals die je gastvrij ontvangen en hun tradities en heerlijke gerechten, volgens la dieta mediterranea, met je zullen delen.

Wandelaars die de Cammino di San Nilo al hebben gemaakt, noemen de gastvrijheid en de ontmoeting met de bewoners als een van de onvergetelijke ervaringen van deze tocht.

Hans en Marga delen vanuit hun huis in de Cilento graag meer details van deze wandeling, zodat ook jij de schoonheid van de Basso Cilento, het ongerepte, zuidelijke gedeelte van de Cilento, kunt ontdekken!

Wie was de heilige Nilo?

Hans en Marga: ‘De Cammino di San Nilo volgt het spoor van de Byzantijnse monniken die zich hier na hun vlucht uit Griekenland en Constantinopel vestigden. Zuid-Italië is altijd een brug geweest tussen west en oost, waardoor er nog veel restanten zijn te vinden van deze Byzantijnse monniken.

De Cammino di San Nilo is opgedragen aan de heilige Nilo, die hier rond het jaar 1000 leefde. Hij werd geboren in een aristocratische familie in Rossano, aan de oostkust van Calabrië, maar trok op zijn dertigste naar de westkust om in San Nazario een leven als monnik te beginnen, onder de naam San Nilo.

Hij werd met zijn sobere leven, veelal als kluizenaar, een voorbeeld van het Italiaans-Griekse monnikenleven in Zuid-Italië in de tiende eeuw. Veel monniken leefden volgens het voorbeeld van de heilige Antonius, die jarenlang als kluizenaar in de Egyptische woestijn leefde.

Details van de Cammino di San Nilo

De Cammino di San Nilo maakt deel uit van het netwerk van Cammini del Sud, dat in 2015 is opgericht om in het zuiden van Italië een netwerk van wandelingen te realiseren. Het doel is met name om dit prachtige, maar vaak nog onbekende gebied te ontwikkelen voor bezoekers uit binnen- en buitenland.

De route van honderdvier kilometer is onderverdeeld in acht etappes. Je start in het havenstadje Sapri (makkelijk bereikbaar dankzij het intercitystation), doorkruist het bergachtige binnenland en eindigt in de badplaats Palinuro, waar eveneens een treinstation is.

De lengte van de etappes varieert van tien tot vijftien kilometer, waardoor je onderweg genoeg tijd hebt om te genieten van het landschap en de cultuur, met een maximale hoogte van zevenhonderd meter.

Onderweg passeer je oude bergdorpjes, riviertjes, watervallen, bergen en dalen met prachtige vergezichten. Je ontmoet herders met hun kudde schapen en geiten en ervaart de stilte van het gebied, dat als eerste in Italië is uitgeroepen tot biosfeerreservaat van Unesco én officieel Geopark van Unesco is. Het is echt een paradijs voor natuurliefhebbers en rustzoekers.

Overal langs de route zijn overnachtingsmogelijkheden, waar je gastvrij wordt ontvangen en naast een goede nachtrust kunt genieten van een met zorg klaargemaakte traditionele maaltijd.

De beste tijd om de Cammino di San Nilo te lopen, is in maart, april, mei, juni, september en oktober. De maanden juli en augustus zijn af te raden vanwege de hitte.

Een informatieve gids over de Cammino di San Nilo is uitgegeven door Percorsi di Terre (zie deze link). Hierin staan ook alle logeeradressen, informatie over het pelgrimsboekje (alleen online verkrijgbaar via de website Cammini Bizantini) en de verkrijgbaarheid van een stempel voor elke etappe.

Ontdek de acht etappes van de Cammino di San Nilo in detail

 Etappe 1: van Sapri naar Torraca

Deze eerste etappe met een lengte van 10,1 kilometer is meteen een van de inspannendste etappes, vanwege de klim naar het dorp Torraca, maar goed te doen voor de gemiddelde wandelaar.

Boven aangekomen word je beloond met een prachtig uitzicht op Sapri en de Golf van Policastro. Onderweg in de buurt van Torraca kom je langs de restanten van de Chiesa di San Fantino, gewijd aan de heilige leermeester van San Nilo en een van de belangrijke restanten van de aanwezigheid van de byzantijnse monniken.

Etappe  2: van Torraca naar Casaletto Spartano

Na vertrek uit Torraca voert deze etappe van 15,5 kilometer met geleidelijk stijgen en dalen naar het bergdorp Cassaletto Spartano bij de rivier de Bussentino. Je loopt langs het gehucht Borgo Le Castelle en de Monte Cocuzzo, waar een drinkplaats is voor het vee en je grote kans hebt om een herder met zijn kudde geiten tegen te komen.

De laatste vier kilometer daal je af naar Cassaletto Spartano, waarbij je het gehucht Battaglia passeert. Hier vind je een grote bron langs de weg, om water te tappen, en het palazzo baronale, Palazzo Gallotti, waar je in oude stijl kunt overnachten bij Miriam en Roberto.

Voor Casaletto passeer je de waterval met watermolen van de Oase Cappelli Venere, waar de rotsen van de waterval bedekt zijn met de felgroene bladeren van het venushaar. Echt een prachtplek, met een grote picknickplaats bij de rivier om even uit te rusten.

Etappe 3: van Casaletto Spartano naar Morigerati

Dit is een van de mooiste etappes van de Cammino di San Nilo. Door de kortere afstand van 9,6 kilometer kun je fijn de tijd nemen om alles onderweg te bekijken.

Vanaf Casaletto volg je door het bos de loop van de Bussentino richting Tortorella. Dit hooggelegen burchtdorpje torent boven het landschap uit.

Verken dit mooie dorpje en ga vooral even naar de noordkant, waar een heel klein parkje is. Hier daalt een pad af naar de kloof waarin de rivier overgaat. Al na vijf minuten lopen heb je schitterend uitzicht over de kloof en zie je rechts Casaletto Spartano liggen.

Vanuit Tortorella daalt een pad met mooie vergezichten af naar een riviertje dat ’s zomers droog staat. Over stapstenen steek je het riviertje over naar het Bosco del Farneto, waarna je het bos volgt richting Morigerati, het volgende hooggelegen dorpje bij een kloof in de rivier. In de herfst is het bos begroeid met wilde cyclamen.

Aan het einde van het bos passeer je de asfaltweg naar het dorp. Hier overspant een oude Romeinse brug de rivier, met een mooie rustplaats aan de oever, waar je nog even kunt uitrusten voor de klim naar het prachtig gelegen Morigerati.

Vanaf het grote plein voor de kerk heb je schitterend uitzicht over de bergen richting de kust en het volgende dorpje Sicilì. Een leuke plek, met buitenterras waar je goed kunt eten is Osteria dei Campari, aan de rand van het dorp.

Etappe 4: van Morigerati naar Caselle in Pittari

Al meteen bij de start van deze etappe van 9,8 kilometer daal je af naar de WWF-oase van de Grotte del Bussento. In de kloof waar de rivier de Bussento ondergronds gaat, heeft het water een zeven kilometer lange grot uitgesleten. Het is een paradijselijke plek, waar je ook een oude watermolen vindt. Bij de watermolen steek je het riviertje over om je route te vervolgen, richting het dorp Sicilì.

Vanaf dit dorp klimt de route, met in de verte de bergen van Calabrië, naar de grot van San Michele, een oude kluizenaarsgrot en een heilige plek voor de bewoners van Casaletto Spartano. Hier kijk je prachtig uit op de bergen richting Sapri en de Golf van Policastro.

In het laatste deel van deze etappe daal je af naar Caselle in Pittari, dat bekend staat om de uitstekende keuken. Heerlijk eten en slapen kan bij de familie Tancredi van Osteria Tancredi.

Etappe 5: van Caselle in Pittari naar Rofrano

De vijfde etappe is met 16,8 kilometer een lange, maar rustige etappe met mooie vergezichten naar het bergdorp Rofrano. Je volgt het pad dat pelgrims eeuwenlang liepen naar de Monte Sacro, de heilige berg van de Cilento.

Na vier kilometer kom je langs een picknickplaats, Area attrezzata Valle Strazza, waarna de geleidelijke klim naar de Monte Centaurino begint. Tijdens de klim kun je de Monte Bulgheria (twaalfhonderd meter hoog) bij de kust zien liggen.

Na het bereiken van de top op zevenhonderdvijfenvijftig meter begint de afdaling richting Rofrano en het vlakbij gelegen Alfano. Voor je zie je de Monte Gelbison liggen. Deze Monte Sacro is de grootste bedevaartsplaats van de Cilento.

Rofrano is een van de belangrijkste etappes wat betreft Italiaans-Griekse monniken. Het klooster Cenobio di Santa Maria di Rofrano is geschonken door een weldoener uit Grottaferrata, waar San Nilo is gestorven. De recent gerestaureerde kerk in Rofrano, de Chiesa di Santa Maria di Grottaferrata, herinnert daaraan.

Vanuit Rofrano is het mogelijk een extra excursie te maken naar de Monte Gelbison. Het is een zware tocht van drieëntwintig kilometer heen en terug met een hoogteverschil van bijna vijftienhonderd meter, dus alleen geschikt voor ervaren wandelaars.

Het is mogelijk om op het heiligdom te overnachten (als je je eigen slaapzak meeneemt), gedurende het pelgrimsseizoen vanaf de laatste zondag in mei tot de tweede zondag in oktober. Van tevoren boeken kan bij de rector van het Santuario della Madonna di Novi Velia, don Carmine Troccoli (0039-09742700).

Etappe 6 : van Rofrano naar Montano Antillia

Deze makkelijk te lopen etappe van 11,9 kilometer voert door (kastanje)bossen en langs boomgaarden en akkers rondom de gehuchten die je passeert.

De belangrijkste plaats langs de route is het oude dorp Laurito, waar je de kerk van San Filippo d’Agira met zijn prachtige fresco’s niet mag missen. San Filippo was ook een beroemde Byzantijnse heilige, die in dezelfde tijd leefde als San Nilo.

Na Laurito begint de route te stijgen en bereik je na vijf kilometer het bergdorp Montano Antillia. Kastanjebomen, olijfboomgaarden en het zicht op de Monte Bulgheria bij de kust vergezellen je onderweg.

Montano Antillia is het hoogstgelegen dorp in de Cilento, op zevenhonderd meter boven zeeniveau. Het langgerekte dorp lijkt daardoor net een balkon met prachtig panorama richting de kust.

Links zie je de zee bij de Golf van Policastro en rechts de Kaap van Palinuro, het einddoel van de Cammino di San Nilo.

Etappe 7: van Montana Antillia naar San Nazario

Tijdens deze etappe van 15,8 kilometer daalt de route vanaf Montano Montillia door kastanjebossen naar het dorpje Futani, om daarna weer een paar kilometer te stijgen naar Cuccaro Vetere. Vanaf de oude borgo Cuccaro kijk je uit over het laatste deel van de Cammino di San Nilo, richting de kust.

Voor het mooiste uitzicht loop je naar het hoogste punt achter in het dorp bij het castello. Vroeger stond hier een groot fort met strategisch zicht over het hele gebied, tot aan zee. Nu is daar niets meer van over, maar staan er wel bankjes waar je kunt uitrusten en genieten van het panorama.

Dit deel is duidelijk dichtbevolkter. Er zijn meer dorpjes en je ziet veel olijfboomgaarden. Hier gaat de route langs een van de best bewaard gebleven overblijfselen uit de tijd van de Italiaans Griekse monniken, de abdij van Santa Cecilia.

Deze kleine abdij ligt op een mooie plek tussen de olijfboomgaarden. Er zijn een bankje en een watertappunt, een heerlijke plek om even uit te rusten voor de laatste klim naar San Nazario, de plaats waar Nicola uit Rossano als monnik werd ingewijd in het Monastero di San Nazario.

Het klooster staat in het oude centrum van deze kleine borgo. In dit dorp is ook het getuigschrift van de pelgrimstocht verkrijgbaar, bij het informatiepunt San Nilo.

Etappe 8: van San Nazario naar Palinuro

De laatste etappe is met 15,1 kilometer lang maar makkelijk. Je daalt af naar Palinuro, een bekende badplaats met prachtige zandstranden. De route volgt eerst de rivier Lambro. Het laatste deel gaat hoger langs de kust, met een prachtig panorama op Palinuro.

Na alle inspanningen word je beloond met de blauwe zee, die schittert in het zonlicht en een heerlijk zandstrand.

Wij genieten al zeventien jaar van dit ongerepte en authentieke stukje Italië, dat zelfs bij veel Italianen nog vrij onbekend is. De Cammino di San Nilo is absoluut de beste manier om de Basso Cilento te ervaren. Steeds meer wandelaars nemen de trein naar Sapri, gaan deze uitdaging aan en keren met een rugzak vol onvergetelijke ervaringen huiswaarts.’

Kijk voor meer informatie op de website van de Cammino di San Nilo (met ook een kaart en de etappes in GPX). Op de Facebookpagina van Cammini Bizantini vind je ook een aantal persoonlijke ervaringen van wandelaars die je voorgingen, net als in de Facebookgroep voor de Cammino di San Nilo.