Spiegels van Rome – Sandrina Bokhorst over zeven eeuwig actuele thema’s in Rome

29 mei 2024 Boeken uit & over Italië 1 reactie

In Spiegels van Rome laat Sandrina Bokhorst de Eeuwige Stad fungeren als een spiegel voor onze moderne tijd. Verhalen uit de rijke schatkist van Rome belichten zeven actuele thema’s als veerkracht, kennis, toerisme, en leiderschap.

Samen met Sandrina doorkruis je de stad, van het machtige Colosseum tot nederige pelgrimsgraven, van de tempel van hoop tot het Laatste Oordeel, van de vrouwenheuvel Aventijn tot het mannenbastion van Il Vittoriano, van het adellijke Piazza Navona tot het gemoedelijk Piazza Testaccio.

In tientallen verhalen uit zesentwintig eeuwen geschiedenis neemt Sandrina je mee naar bekende en minder bekende monumenten en personages. Gewapend met de rijke inzichten uit deze gids kun je de bezienswaardigheden in een nieuw licht zien, herkenbaar en relevant voor onze tijd.

De Eeuwige Stad – veerkracht in elke vezel

We delen een fragment over het eerste thema: de veerkracht van Rome. Sandrina: ‘Op de Capitool-heuvel kan ik zesentwintig eeuwen geschiedenis van de stad in één blik vangen.

Het is een adembenemend idee: alsof je in het brandpunt van de lens van de tijd staat. De mythische oorsprong van Rome, de middeleeuwse kerk, het plein van Michelangelo, de barokke koepels, het monument van Victor Emmanuel én de hedendaagse toeristenstroom: ik kan het allemaal zien zonder een stap te verzetten.

Hier is zichtbaar hoe Rome zichzelf na iedere dramatische gebeurtenis steeds opnieuw heeft uitgevonden. ‘Roma Aeterna’, een stad die zichzelf tooit met de titel ‘Eeuwige Stad’, kan niet anders dan een symbool voor veerkracht zijn …

In het midden van het plein staat ook het ruiterstandbeeld van keizer filosoof Marcus Aurelius. Zijn geschriften laten zien dat veerkracht vooral een eigenschap is van mensen, die kan worden overgebracht op een stad, op de samenleving als geheel, zelfs op ideeën.

Met de coronapandemie nog vers in het geheugen, en klimaatverandering, oorlog en vluchtelingencrises om ons heen, hebben we ideeën nodig over veerkracht. Hoe geven we ons leven weer vorm na allesomvattende dreiging, na verlies van onze plek, van perspectief, zelfs van naasten, in een fundamenteel andere wereld dan voorheen?

De Eeuwige Stad Rome heeft het allemaal al gezien, meegemaakt – en overleefd: natuurrampen, oorlogen en verwoesting, verraad en angst, pogingen haar identiteit te ondermijnen. Waaruit bestaat die onverwoestbaarheid die Rome heeft laten voortbestaan?

Wat hebben de inwoners van de stad losgelaten, ingeleverd, veranderd en hervonden? Op welke manier heeft het idee van de Eeuwige Stad Rome ook onder moeilijke omstandigheden richting gegeven aan de toekomst van de stad?

Wat komt er kijken bij dat vermogen om terug te veren na een dramatische situatie? ‘Hoop’ is natuurlijk belangrijk, maar niet voldoende.

Veerkracht begint bij realisme en relativeringsvermogen. Vervolgens helpt verbeeldingskracht en geloof in eigen kunnen om een nieuw toekomstperspectief te creëren. Kortetermijndoelen stellen zet aan om actie te ondernemen, misschien wel de belangrijkste factor. Iets doen. ‘Never waste a good crisis,’ wordt ook wel gezegd: elke crisis levert aanknopingspunten op voor een betere toekomst.

De antieke Romeinen wisten als geen ander van de nood een deugd te maken en te leren van crises. Zij hebben van ‘hoop’ – de eigenschap die de mens overeind moet houden als alle rampen over hem heen zijn uitgestort – een godin gemaakt.

Maar het is vooral het geloof in de bestemming van de stad zélf dat de krachtigste motor is gebleken voor haar voortbestaan. Misschien wordt dat nog wel het beste getoond door het Pantheon: het mooiste en meest complete antieke gebouw van de stad.

Als geen ander monument heeft het zich alle veranderingen van functie en betekenis laten welgevallen – en geabsorbeerd. Het was en blijft een van de wonderen van Rome waar je die connectie met de eeuwen door het spreekwoordelijke gat in het dak voelt stromen.’

Bij elk thema hoort ook een rondleiding, die je in het geval van veerkracht onder meer langs het Forum Romanum, het Capitool, de San Nicola in Carcere, de San Gregorio al Celio, Villa Farnesina, de Santa Maria in Trastevere, Piazza Testaccio en Piazza Venezia voert, met tal van tips voor een blik op al het moois dat op en rondom deze plekken te vinden is.

Smaakt dat naar meer? Je vindt alle thema’s in