Zoals jullie op Ciao tutti kunnen zien en lezen, telt Rome veel wonderlijke plekken, waar niets is zoals het op het eerste gezicht lijkt. Uiteraard zijn er nog veel meer van deze verhalen: achter elk gebouw, achter elke steen gaat wel een geheim schuil. Telkens wanneer je de stad bezoekt, ontvouwen zich een paar geheimen, ontdek je nieuwe verhalen, doorkijkjes, eigenaardigheden. Hoe vaker je in Rome komt, des te makkelijker weet je je blik los te maken van de gebaande paden, van de grote monumenten die tijdens een eerste bezoek je blik gevangen houden. Je leert de achterafstraatjes kennen, de …

Afgelopen dagen heb je hier op Ciao tutti regelmatig de namen van Francesco Borromini en Gian Lorenzo Bernini voorbij zien komen. Beide kunstenaars hebben een stempel op de Romeinse kunst en architectuur gedrukt, waarbij we hebben gezien dat ze de Eeuwige Stad niet alleen hebben voorzien van veel mooie bouwwerken maar ook van opvallende grapjes, trucjes en gezichtsbedrog. Beide heren konden echter niet samen door één deur. Ze keken met afgunst naar elkaars werk en gunden elkaar het licht in de ogen niet. Kreeg Borromini een opdracht toegewezen, dan deed Bernini zijn uiterste best om een ander groot project naar …

Rome telt onnoemelijk veel kerken, van de enorme Sint-Pieter, de Santa Maria Maggiore en de Sint Jan in Lateranen tot kleine kerkjes waar een willekeurige voorbijganger wellicht niet vaak oog voor heeft maar die door de Romeinen zelf druk bezocht worden. Een van de mooiste kleine kerkjes is de San Carlo alle Quattro Fontane, die door de Romeinen ook wel liefkozend San Carlino wordt genoemd. Dit verkleinwoord is voor dit kerkje meer dan terecht gekozen; het meesterwerkje van de hand van Francesco Borromini is namelijk precies zo groot als één pijler in de Sint-Pieter. Technisch zit het ontwerp nogal complex …

Dit zou een ellenlang stuk kunnen worden, met zo’n titel. Want wat is in Rome nu niet magisch? Op elke straathoek zie of hoor je wel iets wonderlijks, elk gebouw en elk plein heeft zijn eigen unieke geschiedenis, elke ochtend in de stad begint als een nieuw avontuur, elk steegje kan naar een verrassing leiden… Andrea Vreede, die al sinds 1993 in Rome woont, kent natuurlijk als geen ander de magische plekken van de stad, waar de herinnering aan Caesar en Caravaggio, aan Borromini en Giordano Bruno nog tastbaar is. In De magie van Rome neemt ze je mee op een …

Alleen al om de titel zou Het kleine geluk bijna verlost te zijn alle fans van De eenzaamheid van de priemgetallen moeten aanspreken. Hoewel de boekenrecensent van La Repubblica het een boek vindt dat ‘is doordrenkt van pijn en verdriet’, is het verhaal veel hoopvoller dan De eenzaamheid van de priemgetallen. Het kleine geluk bijna verlost te zijn is in eerste instantie het kleine geluk van Giulia, die nog maar een klein meisje is als haar moeder zelfmoord pleegt. ‘Giulia, ik moet nu weg, papa staat beneden, je weet dat hij boos wordt als mama hem laat wachten. Maar dat …

Heel af en toe vind ik het erg jammer dat ik Italiaans spreek en lees en de meeste van mijn Nederlandse vrienden niet. Vooral als ik net een heel goed Italiaans boek heb gelezen dat nog niet vertaald is, waardoor ik er nog met bijna niemand over kan praten en discussiëren. Het liefst zou ik dan zin voor zin voor ze vertalen, zeker als het verhaal zo mooi is als In de zee zijn krokodillen van Enayatollah Akbari. Deze Afghaanse jongen wordt op de verkeerde plek en op het verkeerde moment geboren. Ook al is hij een kind zo groot …

Volgens Paolo Giordano, de auteur van De eenzaamheid van de priemgetallen, is Breng alles terug naar huis de mooiste Italiaanse roman van de afgelopen jaren. Giordano: ‘Lagioia schreef een beangstigend fresco van een decennium dat ons allemaal heeft veranderd.’ Dat leek mij een goede reden om het boek van Nicola Lagioia aan te schaffen en te gaan lezen, en aangezien ik het helemaal met Giordano eens ben, ook voor jullie vandaag een stuk uit dit overrompelende verhaal: ‘Mijn vader had zich aan de armoede ontworsteld door uitsluitend op zijn eigen vergissingen te vertrouwen. Hij kon dus de eentonige laagvlakte van …

Vanaf vandaag is de film Eat, Pray Love, naar het boek van Elizabeth Gilbert dat in het Nederlands Eten, bidden, beminnen heet, dan ook eindelijk in de Nederlandse bioscopen te zien. Wie de film helemaal onbevangen tegemoet wil treden, moet eigenlijk niet verder lezen, maar aangezien velen het boek vast al kennen, kan ik wel een tipje van de sluier oplichten… Op haar dertigste heeft Elizabeth, in de film vertolkt door Julia Roberts, alles wat een ambitieuze, hoogopgeleide vrouw zich zou kunnen wensen: een echtgenoot, een huis en een succesvolle carrière. Maar in plaats van gelukkig te zijn wordt ze …

Ook Rosita Steenbeek liet zich betoveren door de sprookjesachtige sfeer van La Casina delle Civette, het Uilenhuisje, in de Villa Torlonia. In haar net verschenen boek, Kleuren van Rome, vertelt ze over deze bijzondere plek in Rome: ‘In de krant lees ik dat er een concert is in de Villa Torlonia, het grote ommuurde park aan de rand van de stad. Ik was er vaak langsgekomen maar nooit binnengegaan. Er lag een doem overheen omdat Mussolini daar had gewoond. Je hoorde er bijna nooit over, in tegenstelling tot de Villa Borghese of de Villa Doria Pamphili waar mensen gingen wandelen …

Saskia: ‘Al dwalend door Rome vind ik niets heerlijker dan mijn gedachten te laten meanderen en te dromen over een langdurig verblijf in deze stad. Ik laat mijn blik over de gevels dwalen. Welke huizen, appartementen en kamertjes zouden zich daarachter bevinden? Hoe groot zouden de keukens zijn, en wat zou er allemaal voor lekkers in worden klaargemaakt? Zeker op zo’n mooie nazomerdag als vandaag, als de zon de stad een bijzondere gloed geeft en de bomen een ongekende kleurenpracht laten zien, is het goed dromen in Rome. De grootste groepen toeristen zijn terug naar huis en weer aan het …

Saskia: ‘Al acht maanden lang begroet ik jullie elke ochtend met Ciao tutti. Nu ik een maand lang verslag heb gedaan van mijn belevenissen in Venetië, kan ik eigenlijk niet naar Rome vertrekken zonder de herkomst van het woordje ciao uit te leggen. Ciao is afgeleid van de Venetiaanse uitdrukking sciào vostro (schiavo vostro in het Italiaans), hetgeen letterlijk ‘ik ben uw slaaf’ betekent. De Venetianen die deze uitdrukking gebruikten waren uiteraard geen echte slaven van degenen die ze met deze groet gedag zeiden; het was meer een manier om uit te drukken dat je de ander graag mocht en …

‘Ik word wakker van de geur van koffie en een pas geschoren Venetiaan. Hij staat aan het bed met een blad waarop een klein gehavend mokapotje staat, stomend en wel, kopjes, lepeltjes en suiker in een zak, Ik ben ontzet door hoe het huis er in het ochtendlicht uitziet, maar hij staat te stralen. We besluiten twee uur lang te werken, dat alle orde die we aan de chaos kunnen ontworstelen  genoeg is voor de eerste dag. Om elf uur rennen we de trap af. Hij wil naar Torcello, waar we kunnen uitrusten en praten en alleen kunnen zijn, zegt …

Giuseppe Cipriani bedacht niet alleen de carpaccio, maar ook de wereldberoemde cocktail van prosecco en perzik: Bellini. Ook dit drankje noemde hij overigens, net als de carpaccio, naar een Venetiaanse schilder; Giovanni Bellini. Bellini werd geboren in een schildersfamilie en groeide als het ware op met een penseel in zijn hand. Giovanni begon als leerling in het atelier van zijn vader, Jacopo Bellini, die in een vrij strakke, icoonachtige stijl schilderde. Giovanni’s vader was echter niet zijn belangrijkste leermeester. Die rol was weggelegd voor Andrea Mantegna, die getrouwd was met de zus van Bellini. Van hem leerde Bellini pas echt …

Bij het woord carpaccio denk je waarschijnlijk allereerst aan het Italiaanse voorgerecht van plakjes zeer dungesneden ossenhaas met een sausje van tabasco, mayonaise en witte peper. Wat bijna niemand echter weet, is dat dit gerecht niet alleen in Venetië is bedacht, maar dat het zijn naam dankt aan een Venetiaanse schilder, Vittore Carpaccio geheten. Cipriani’s carpaccio Het gerecht carpaccio werd in 1950 voor het eerst geserveerd. Giuseppe Cipriani, de eigenaar van Harry’s Bar in Venetië, wilde voor een van zijn vaste gasten, gravin Amalia Nani Mocenigo, graag wat bijzonders maken. Ze leed aan bloedarmoede en moest van de huisarts rauw …

‘Veel mensen denken dat het Italiaans een muzikale taal is. Sommige buitenlanders kunnen woorden als cappuccino en Mastroianni met dromerige ogen en vol verlangen over de tong laten rollen, de klinkers wat uitrekkend. Anderen worden gegrepen door het vleiende formalisme in de met verve uit te spreken aanspreektitels als dottore, commendatore, professore, ragioniere of cavaliere. Met een beetje goede wil wordt alles dan mooi. Ik stond eens met een collega ergens te wachten toen we een man met een melodieuze stem iets hoorden roepen. ‘Wat is het toch een mooie taal, wat is het hier toch prachtig allemaal,’ zei ze, …

‘Toen je de eerste keer wegging was ik nog klein. Het was een plezierreisje, vrienden opzoeken die hun geluk elders waren gaan beproeven. De avond tevoren had je op een velletje papier de wereld getekend en had je me laten zien waar je heen ging. Wij zijn hier, had je gezegd, en morgen ben ik daar, bij dat puntje. Je had met een rode viltstift een lijn getrokken die bij ons huis begon en daar eindigde. Dit is een brug, zei je, het is net of je naar de overkant van een rivier gaat. En dus hadden we alles onder …

Olijfolie wordt veel gebruikt in de Italiaanse keuken, maar wist je dat het ook perfect past bij zoete gerechten, zoals cake en ijs? In Jamie’s Italië staat een verleidelijk recept voor roomijs met olijfolie. Hoewel vrienden het maar een vreemde combinatie vonden, was Saskia ervan overtuigd dat het een lekker toetje zou zijn en ging ze aan de slag. Het resultaat viel niet tegen, sterker nog: het was heerlijk. Hierbij het recept voor wie het ook wil proberen, succes gegarandeerd! Gelato con olio e sale | Jamie Oliver roomijs met olijfolie en zeezout Jamie: ‘Ik kreeg dit gerecht jaren geleden voorgeschoteld …

Ook het Guggenheim Museum ligt, net als de Gallerie dell’Accademia, in de wijk Dorsoduro. Toen Peggy Guggenheim, de nicht van de oprichter van de Guggenheim Foundation, zich in Venetië vestigde, was de hele stad in rep en roer. Er moest en zou een passend palazzo voor haar en haar kunstwerken gevonden worden. Aangezien Peggy Guggenheim als stelregel had dat een dag zonder de aankoop van een mooi kunstwerk eigenlijk een verloren dag was, was dit nog geen sinecure. Want waar breng je zo’n enorme kunstcollectie onder? Uiteindelijk lukte dat en werd het Palazzo Venier dei Leoni aan Guggenheim toegekend. Guggenheim …

Dorsoduro is de meest kunstzinnige wijk van Venetië. Dat is onder andere te danken aan de aanwezigheid van de Gallerie dell’Accademia, waar de zalen vol hangen met de meest schitterende werken van Venetiaanse meesters. De Gallerie dell’Accademia maakt deel uit van de Accademia di Belle Arti, de Academie voor Schone Kunsten. Dat we hier vandaag de dag een groot deel van het werk van de Venetiaanse meesters kunnen bewonderen, hebben we eigenlijk te danken aan Napoleon. Hij gaf in 1807 het bevel talrijke kerken en religieuze instellingen op te heffen. Met de kunstschatten die dit opleverde, liet hij een grote …

Venetië is het sprookjesachtige koninkrijk van zout en parels, prosecco en zeemeerminnen, bigoli en polenta. Tessa Kiros zwerft door de stad, snuift de sfeer op en laat haar verbeelding voeden door de rijke geschiedenis van de stad en haar duistere steegjes. Volg haar in recepten, sfeerfoto’s, dagboekfragmenten en overpeinzingen door haar geliefde Venetië en geniet van de smaken die in deze stad rondwaren… ‘Eigenlijk kan ik je niet veel over Venetië vertellen… je zult zelf moeten komen en de stad met eigen ogen zien. Tijdens de treinreis hierheen kon ik aan de blikken van mijn medereizigers merken hoezeer ze naar …

Zoals ik maandag al heb aangekondigd, verblijven we komende maand in Venetië, de stad die de dichter Joseph Brodsky zo wondermooi beschrijft in zijn gedicht Venetiaanse Strofen I: ‘Zo doven kroonluchters; zo gaan koepels als kwallen krimpen wanneer de nacht gevallen is. Zo vernauwen straten zich, kronkelend als alen, en zijn pleinen platte vis. Zo komt Nereus, uit opgeklopte dameskapsels kammen plukkend voor zijn dochters, naderbij, maar onthoudt zich van de gele, gratis parels van de straatlantarenrij.’ Dezelfde ervaring verwoordde Brodsky in zijn Kade der Ongeneeslijken: ‘De trage voortgang van de boot door het duister was als de passage van een …

Geniet van een goddelijke combinatie van olijfolie en ijs, naar recept van Manfred Meeuwig. Hiervoor heb je nodig: 300 cc goed vanille-ijs | 2 eetlepels sterk geurende extra vergine olijfolie | 150 gram suiker | 200 gram zwarte olijven, zonder pit | 1 eetlepel maïzena | 1 ei | 50 amandelen | gedroogde rozemarijn | zout Laat het ijs een beetje zacht worden. Meng de olijfolie erdoor en laat het in de vriezer weer hard worden. Verwarm 100 gram suiker met een glas water. Laat zachtjes op laag vuur smelten. Voeg de helft van de olijven toe en laat 10 tot 15 minuten zachtjes pruttelen. Giet af en rol …

Na al die Italiaanse etentjes deze week werd het wel weer eens tijd om zelf een schort voor te binden. Hoewel het heerlijk is om elke avond bij een Amsterdamse Italiaan aan te schuiven, kan ik ook erg genieten van een avondje in eigen keuken. Zeker nu ik net terug ben uit Rome en daar weer veel inspiratie heb opgedaan voor nieuwe gerechten en combinaties. Toen ik vorige week mijn koffer vol Romeinse ingrediënten naar boven zeulde, vond ik op de trap een mooi pakje. Het bleek het nieuwe kookboek van Maria Coumans, Cucina Maria geheten. Nog voordat ik mijn koffer …

Vóór 1861 was Italië een hopeloos samenraapsel van kleine stadstaatjes en gebieden die bezet waren door Frankrijk, Spanje of Oostenrijk. De Italiaanse auteur Ippolito Nievo (1831-1861) was een van de felste voorvechters van de Italiaanse eenheidsstaat. In zijn korte, bewogen leven schreef hij vele werken, waarvan Belijdenissen van een Italiaan het bekendste is. Hij stierf in de strijd voor eenheid: onderweg van Sicilië naar Napels leed zijn stoomboot schipbreuk voor de kust van Sorrento. Belijdenissen van een Italiaan opent met de woorden van Carlino Altovito: ‘Ik werd geboren als Venetiaan, maar zal […] sterven als Italiaan.’ Carlino groeit op in …