Chianale – het laatste Italiaanse dorp voor de grensovergang met Frankrijk

Tijdens ons verblijf bij NaturAS neemt Stefania ons mee naar het pittoreske Chianale, een bergdorpje dat op 1800 meter hoogte ligt, in de Alta Valle Varaita. Het is het laatste Italiaanse dorpje voor de grensovergang met Frankrijk.

Als we er bijna zijn, worden we welkom geheten door nieuwsgierige marmotten die zich in eerste instantie geduldig laten fotograferen, tot ze er na een minuut of tien genoeg van hebben en hun hol induiken.

Wij parkeren de auto en ademen de Alpenlucht in. Er wonen niet veel mensen meer in dit dorpje langs de oude Chemin Royal, waarover vroeger ladingen zout naar Frankrijk werden gebracht, maar de straatjes van het stille Chianale zijn goed onderhouden en zeer fotogeniek. Daniele Scuro, onze gids, neemt ons mee op pad in deze bellissimo borgo.

Twee kerken in dit kleine dorp

De twee delen van het dorpje worden van elkaar gescheiden door de Varaita. Een stenen brug verbindt beide dorpskernen met elkaar.

Op het pleintje bij de brug vind je een bijzonder fotogenieke fontein en de Sant’Antonio, een veertiende-eeuwse kerk die van 1459 tot eind zeventiende eeuw de parochiekerk van Chianale was. Antonius is nog altijd een van de beschermheiligen van het dorp.

Als je de Varaita oversteekt, zie je aan de andere kant de parochiekerk van San Lorenzo, gewijd aan de andere beschermheilige van het dorp. In de kerk bewonder je een barok altaar uit Brianza, rustend op zuilen van pijnboom-hout met verfijnd houtsnijwerk.

Ter ere van San Lorenzo trekt op 10 augustus een processie door het dorp, waarbij het beeld van San Lorenzo door de straten wordt gedragen. Alle inwoners, jong en oud, dragen dan kleurrijke klederdracht.

Museo del Costume e dell’Artigianato Tessile

In de vroegere Chiesa dei Cappuccini, de kerk van de Kapucijner monniken, vind je tegenwoordig het Museo del Costume e dell’Artigianato Tessile, met de bijzondere klederdracht uit Chianale en een paar andere dorpjes in de Alta Valle Varaita. Vooral voor de dames kon je aan de kleding aflezen wat hun situatie was, qua sociale positie bijvoorbeeld, maar ook in relatie tot de tijd van het jaar.

Daniele legt uit dat de jurk qua snit zeer origineel is. Drie grote plooien lopen van de schouders naar de zoom en geven een zekere soberheid aan het geheel. Het is zeer de moeite waard om alle details te bekijken. Zo komt de geschiedenis van deze bijzondere borgo op een unieke manier tot leven.

Daniele vertelt ook over de vele lokale tradities, zoals de boog voor de bruid. Als een bruid uit het dorp trouwt, maken de jongeren van het dorp een boog voor de brug, met dennentakken, bloemen en versieringen. Het bruidspaar moet hier onderdoor lopen.

Als dank moet de bruidegom de jongeren trakteren op een aperitivo of diner. Als hij gul is geweest, maken ze het hem makkelijk en moet hij voor hij het dorp in mag een kleine boomstam doormidden klieven, met een scherpe bijl. Heeft hij ze niet genoeg gefêteerd, dan wachten een enorme boomstam en een botte bijl.

Een stenen dorp vol bijzondere details

Al dwalend door het dorp zie je dat de bijnaam van Chianale, Borgo di Pietra, ‘dorp van steen’, meer dan toepasselijk is. De meeste huizen zijn van steen, met leistenen daken en veel fotogenieke details: Occitaanse symbolen, hartjes, muurschilderingen, zonnewijzers, namen van de mensen die de huizen bouwden en restaureerden…

Op veel plekken raken de daken van de huizen elkaar bijna, zodat er weinig sneeuw op straat valt. Zo kon men vroeger ook tijdens de strenge winters het vee naar de rivier brengen om te drinken.

Af en toe zie je in de straatjes van Chianale een rode vlag wapperen, met daarop een bijzonder gevormd geel kruis. Dit is niet de vlag van de borgo zelf. Het gele kruis is het Kathaarse kruis, dat symbool staat voor het gebied waar men nog Occitaans spreekt, zoals in dit deel van Piemonte.

Aan de Chemin Royal, de hoofdweg die over de vroegere zoutroute dwars door het dorp loopt, vind je op nummer 17 Casa Martinet, een overblijfsel van een oud calvinistisch gebedshuis. Chianale was in de zeventiende eeuw het enige dorp in de Alta Valle Varaita waar vrijheid van godsdienst was toegestaan.

Culinair Chianale

Wat delicatessen betreft, stonden Chianale en de Alta Valle Varaita vroeger vooral bekend om de productie van honing, maar tegenwoordig zijn vooral de smakelijke alpenkazen tot in de wijde omtrek beroemd. Bij Sfiziosità verkoopt Silvana ’s zomers de lekkerste streekproducten en lokale souvenirs.

Op het menu staan in Chianale nu vooral polenta concia cruzetin, gnocchetti van roggemeel en ravioles; gnocchi gemaakt van aardappel en kaas, die worden geserveerd met gesmolten boter.

Colle dell’Agnello

’s Zomers kun je vanuit Chianale naar de Colle dell’Agnello rijden, op 2744 meter hoogte, op de grens van Italië en Frankrijk. Het is een spectaculaire route met aan de andere kant van de grens nog meer karakteristieke bergdorpjes.

met dank aan Valentina Ponzio, Stefania van NaturAS en haar zus Chiara voor een aantal foto’s

Ontdek de mooiste dorpjes in Piemonte

Naast Chianale heeft Piemonte nog negentien andere dorpjes die het keurmerk i borghi più belli d’Italia mogen dragen. Het zijn daarmee officieel ‘de mooiste dorpjes van Italië’, met sfeervolle straatjes, bijzondere pleinen en musea, fotogenieke doorkijkjes en hun lange, indrukwekkende historie. Bijzonder zijn ze ook, elk op hun eigen unieke manier.

In onze nieuwste Special nemen we jullie in ruim vierhonderd kleurrijke pagina’s mee naar de twintig dorpjes in Piemonte die dit predicaat mogen dragen, waaronder Barolo, Castagnole delle Lanze, Cella Monte, Cocconato, Mombaldone, Monforte d’Alba, Neive, Orta San Giulio, Ostana, Ricetto di Candelo en Usseaux.

Hiermee is deze Special een unieke handleiding voor een reis langs il fascino del Piemonte nascosto, het fascinerende, verborgen Piemonte. Ga je mee op ontdekkingstocht langs alle borghi?

Bestel deze SpecialOpent in een nieuw tabblad:

De Ciao tutti Special is een digitale uitgave. Na bestelling ontvang je zowel op de website als in je e-mail, een link om de Ciao tutti Special te downloaden in pdf-formaat. Je kunt ‘m vervolgens opslaan en op meerdere apparaten (je computer, laptop, smartphone en/of tablet) van alle moois in deze Special genieten.